Văn hóa – Di sản

Làng nghề truyền thống Hà Nội: thăng hoa cùng văn hóa - sáng tạo để hội nhập: Bài 4: Mây tre đan Phú Vinh: Không ngừng sáng tạo, nâng tầm sản phẩm làng nghề truyền thống

Phạm Hải 16/07/2023 07:00

Với đôi bàn tay khéo léo, người dân làng nghề Phú Vinh (xã Phú Nghĩa, huyện Chương Mỹ, Thành phố Hà Nội) đã làm ra nhiều sản phẩm mây tre đan tinh xảo, có tính thẩm mỹ và đã xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới. Làng nghề mây tre đan Phú Vinh đã, đang vươn lên tầm cao mới.

Làng nghề truyền thống ngày một sôi động

Đặt chân tới đầu làng Phú Vinh, chúng tôi đã được nghe tiếng nói cười rộn rã của 4 người phụ nữ tuổi trung niên ở hiên nhà, được thấy đôi bàn tay của họ đang thoăn thoắt đan cài những sợi mây, tre thành hộp đựng bánh kẹo. Một người phụ nữ trong nhóm chia sẻ 10 tuổi đã được ông bà, cha mẹ dạy cách đan mây, tre thành những quạt tay, rổ, rá…

z4515554425493_97f564572a2d30f76751b535c82add4a-2-.jpg
Bức chân dung Bác Hồ đan bằng mây tre do nghệ nhân ưu tú Nguyễn Văn Trung thực hiện.
img_0141.jpg
Người dân làng Phú Vinh đang làm nghề.

Dạo quanh làng nghề Phú Vinh, chúng tôi càng bất ngờ hơn vì thấy người tỉ mỉ chẻ nan, hộ gia đình khác lại tất bật đem sản phẩm ra phơi nắng, cụ bà ngoài 80 tuổi đang dùng kéo cắt các mối nối, nhóm người lại “gò” những đoạn lồi lõm để sản phẩm bền đẹp hơn… Đến Phú Vinh hôm nay, không chỉ được hòa mình vào không gian thanh bình với những lũy tre xanh, ngôi đình cổ kính mà còn được thấy cảnh nhà nhà quây quần ngồi đan những sợi mây, tre, giang thành rất nhiều sản phẩm, từ rổ đựng, lẵng hoa, túi xách, bàn ghế, khung ảnh...

Tìm gặp nghệ nhân ưu tú Nguyễn Văn Trung - Chủ tịch Hội doanh nghiệp mây tre Phú Vinh, người đã gắn bó với nghề mây tre đan hơn 60 năm, ông chia sẻ, nghề mây tre đan manh nha ở Phú Vinh từ thế kỷ XV. Hàng trăm năm trước, nơi này là vùng chiêm trũng, cứ mưa xuống là ngập lụt nên người dân lên rừng tìm tre, nứa, cây giang chẻ thành sợi, nan để đan, bện thành thuyền thúng đi lại, làm đơm bắt tôm cá. “Qua quá trình phát triển, đến thế kỷ XVII nghề mây tre đan đã hình thành, nhiều sản phẩm mây tre đan đã được sản xuất thành hàng hoá để bán, ngoài những sản phẩm cổ truyền, người dân đã sáng tạo ra các loại sản phẩm khác như cái túi, khay, đĩa để đựng hoa quả”, nghệ nhân Nguyễn Văn Trung cho biết.

img_0174.jpg
Sản phẩm dùng để trang trí từ mây tre đan của làng nghề Phú Vinh.

Để tạo thành một sản phẩm mây tre hoàn chỉnh, nghệ nhân Nguyễn Văn Trung cho biết phải trải qua “120 chi tiết”, từ khâu chọn mua, xử lý nguyên liệu, đến chế tác sản phẩm. Mây, tre, giang người dân Phú Vinh mua về từ các địa phương khác phải phơi, tuốt, chẻ nan, sấy khói rơm hoặc phơi nắng để có màu đẹp tự nhiên, chống mối mọt. Đối với màu sắc sản phẩm, người dân Phú Vinh phải đưa tre vào lò, dùng rơm, rạ hoặc lá tre để hun. Hoặc sau khi sấy sợi mây, sẽ nhúng vào các chậu lá cây sòi băm nhỏ đã nấu sôi. Cách tạo màu hoàn toàn tự nhiên này giúp cho sản phẩm mây tre đan của làng nghề Phú Vinh không gây hại cho sức khỏe người làm lẫn người sử dụng, đồng thời đem lại độ bền cao của màu có thể lên tới 30 – 40 năm.

Khác với nhiều làng nghề mây tre đan tại Việt Nam, làng nghề mây tre đan Phú Vinh nổi danh với nhiều kỹ thuật đan tinh tế. Người dân làng nghề này nổi danh với kỹ thuật xâu xiên độc đáo với những đường mây nhỏ xíu được quấn quanh các ruột song tròn tạo nên những lọ hoa, rổ đựng. Sự tài hoa của người dân làng nghề Phú Vinh còn được thể hiện bởi qua đôi tay khéo léo, họ tạo thành những bức tranh từ những sợi tre chỉ bằng sợi tóc.

img_0155.jpg
Hiện Phú Vinh có hơn 2.000 lao động sống bằng nghề mây tre đan.

Sau hơn 3 năm triển khai Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (Chương trình OCOP), làng nghề mây tre đan Phú Vinh đã có 52 sản phẩm được công nhận 4 sao, 1 sản phẩm tiềm năng 5 sao. Hiện cơ sở sản xuất mây tre đan của nghệ nhân ưu tú Hoàng Văn Hạnh, nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh mỗi cơ sở có 10 sản phẩm được công nhận OCOP 4 sao; cơ sở sản xuất của nghệ nhân ưu tú Nguyễn Văn Trung có 17 sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao và 1 sản phẩm tiềm năng 5 sao.

Trải qua thăng trầm lịch sử, đi qua hai cuộc chiến tranh vệ quốc nhưng nghề mây tre đan ở Phú Vinh vẫn tồn tại, thậm chí đang phát triển mạnh mẽ. Hiện Phú Vinh có hơn 2.000 lao động sống bằng nghề mây tre đan. Các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất mây tre tại Phú Vinh được thành lập nhiều hơn, giải quyết công ăn việc làm cho người dân và giúp nhiều lao động tại địa phương có thêm thu nhập để nâng cao chất lượng cuộc sống.

Vươn tầm cao mới

Theo nghệ nhân ưu tú Hoàng Văn Hạnh (Cơ sở sản xuất mây tre đan Hân Hạnh), trước đây, sản phẩm từ mây tre đan làng nghề Phú Vinh chủ yếu là đồ dùng phục vụ cuộc sống sinh hoạt hàng ngày như thúng, mủng, dần, sàng, túi, hộp. Đến nay, người dân nơi đây đã sáng tạo được hàng trăm mẫu hàng như đĩa mây, lẵng mây, làn mây, chậu mây, bát mây; các sản phẩm mỹ nghệ gồm đồ trang trí, chao đèn, rèm cửa, tranh chân dung, phong cảnh, hoành phi, câu đối, bàn, ghế và đồ nội thất khách sạn, nhà hàng bằng tre trúc.

img_0105.jpg
Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Văn Trung là người có nhiều đóng góp cho việc gìn giữ, phát triển làng nghề mây tre đan Phú Vinh nói riêng, Hà Nội nói chung.

Các sản phẩm mây tre đan của cơ sở sản xuất mây tre đan Hân Hạnh có nguyên liệu chính từ cây mây trắng, với độ dẻo, bền và tính thẩm mỹ cao. Những sản phẩm mây tre đan dùng trong gia đình hay các nơi công cộng có ưu điểm mà các sản phẩm từ gỗ quý không có được đó là tính nhẹ khi di dời, vẻ thanh thoát phù hợp với nét thẩm mỹ, sắc màu tươi mát và phù hợp với mọi không gian nội thất hiện đại. Tuy hình dáng đơn giản, mộc mạc nhưng sản phẩm mây tre đan của cơ sở Hân Hạnh đòi hỏi kỹ thuật đan tinh xảo, tỉ mỉ, trau chuốt và không có yếu tố của máy móc. “Nhiều năm nay, sản phẩm mây tre đan của chúng tôi đã xuất sang Mỹ, Hàn Quốc, các nước châu Âu”, nghệ nhân ưu tú Hoàng Văn Hạnh chia sẻ.

Tham quan cơ sở sản xuất mây tre đan của nghệ nhân ưu tú Nguyễn Văn Trung thì được biết, hơn 15 năm nay ông đã dạy nghề miễn phí cho trên 500 lao động là người khuyết tật và tạo công ăn việc làm ổn định cho họ. Bằng đôi tay khéo léo, các nghệ nhân tại cơ sở sản xuất của nghệ nhân Nguyễn Văn Trung đã sáng tạo ra hàng trăm mẫu mã sản phẩm khác nhau từ đĩa khay, lọ hoa, túi xách... cho đến những bức tranh đan bằng mây, bàn ghế, giường, tủ, khung ảnh để xuất khẩu đi nhiều nước trên thế giới như Nhật Bản, Pháp, Tây Ban Nha, Hàn Quốc… Ngoài ra, cơ sở sản xuất mây tre đan của nghệ nhân Nguyễn Văn Trung cũng là một điểm du lịch làng nghề thu hút được lượng du khách quốc tế đến học tập, trải nghiệm đông lên từng ngày.

img_0070.jpg
Đèn ngủ bằng mây tre đan có tính thẩm mỹ và độ tinh xảo cao.

Đến làng nghề mây tre đan Phú Vinh mà không tới cơ sở sản xuất của nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh sẽ là một thiếu sót. Hầu hết các sản phẩm mây tre đan của nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh làm ra đều bằng phương pháp thủ công, có màu sắc tự nhiên. Hình dáng tuy đơn giản, mộc mạc nhưng đòi hỏi kỹ thuật đan tinh xảo, tỉ mỉ, trau chuốt và không có yếu tố của máy móc. Các sản phẩm đèn treo mây cánh Sen, khay bát giác đan tết hoa văn, thùng đựng đồ khách sạn đan mây… và nhiều sản phẩm mây tre đan tại cơ sở sản xuất của nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh đã xuất khẩu tới nhiều nước trên thế giới.

img_0088.jpg

“Nghề mây tre đan sẽ không ngừng phát triển, vì khi ra nước ngoài, tôi nhận thấy nhiều quốc gia trên thế giới có xu hướng không sử dụng những đồ dùng bằng nhựa, sắt và thay thế bằng sản phẩm mây tre. Mây tre thân thiện với môi trường, không độc hại, độ bền cao và có tính thẩm mỹ nên đáp ứng được nhu cầu khách hàng trong và ngoài nước”, nghệ nhân ưu tú Nguyễn Văn Trung nhận định.

 Sản phẩm mây tre đan chứa đựng nét văn hoá dân tộc, đó là một tiềm năng cho sự phát triển nghề mây tre đan xuất khẩu. Ngày nay lại có khoa học công nghệ để áp dụng tạo cho sản phẩm mây tre đan phát triển chất lượng cao tạo nên vẻ đẹp, phù hợp với nhịp sống hiện đại mới, góp phần quảng bá, giới thiệu, lan tỏa những giá trị văn hóa Việt Nam đến với cộng đồng trong nước và quốc tế. /.

Bài liên quan
(0) Bình luận
  • Giang Văn Minh và những giai thoại rạng danh xứ Đoài
    Nằm dưới chân núi Tổ, vùng đất cổ Đường Lâm, xứ Đoài không chỉ nổi tiếng là nơi sinh ra vua Phùng Hưng (cuối thế kỷ thứ VIII) và vua Ngô Quyền (thế kỷ thứ X) mà còn được biết đến là quê hương của Thám hoa Giang Văn Minh - một nhân vật lỗi lạc trong lịch sử ngoại giao của nước nhà, hồi cuối thế kỷ XVI - đầu thế kỷ XVII.
  • Tiếp thêm sức sống cho nghề truyền thống Thủ đô
    Là địa phương đứng đầu cả nước về số lượng các làng nghề truyền thống, các nghệ nhân và người làm nghề truyền thống Hà Nội đang không ngừng sáng tạo trong công tác gìn giữ, bảo tồn các làng nghề. Sự sáng tạo không chỉ mang lại một diện mạo mới, một sức sống mới cho các làng nghề mà còn gợi mở những không gian trải nghiệm văn hóa mới cho người dân Thủ đô và du khách.
  • Khởi công xây dựng đền thờ Đức vua Ngô Quyền
    Sáng 26/6, Tổng Bí thư Tô Lâm dự Lễ khởi công dự án xây dựng đền thờ Đức vua Ngô Quyền tại Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Cổ Loa (xã Cổ Loa, huyện Đông Anh).
  • Trưng bày “Báo chí Huế trong dòng chảy Báo chí Cách mạng Việt Nam”
    Nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, Hội Nhà báo Thành phố Huế phối hợp Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành uỷ, Sở Văn hoá Thể thao tổ chức Triển lãm trưng bày “Báo chí Huế trong dòng chảy Báo chí cách mạng Việt Nam”.
  • Hà Nội: Thêm 9 di tích được xếp hạng cấp thành phố
    Ngày 10/6, UBND Thành phố Hà Nội ban hành Quyết định số 2859/QĐ-UBND về việc xếp hạng di tích lịch sử-văn hóa và danh lam thắng cảnh trên địa bàn Thành phố Hà Nội.
  • Công nhận hội Lim ở Bắc Ninh là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
    Hội Lim là nơi các giá trị lịch sử, tín ngưỡng và đặc biệt là Dân ca Quan họ Bắc Ninh được thực hành, bảo tồn và lan tỏa, thể hiện tính gắn kết bền chặt và tinh tế giữa các làng Quan họ.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Ra mắt sách tranh song ngữ “Kể chuyện Bác Hồ”
    Nhân kỷ niệm 100 năm thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên (6/1925 – 6/2025), Nhà xuất bản Kim Đồng giới thiệu tới bạn đọc cuốn sách tranh "Kể chuyện Bác Hồ", ấn bản song ngữ Việt – Trung.
  • Chuyện kể về Chúa Nguyễn và các giai thoại mở đất phương Nam
    Trong hành trình mở cõi về phương Nam của dân tộc Việt Nam, các chúa Nguyễn hiện lên như những nhà lãnh đạo có tầm nhìn xa, với các quyết sách chiến lược và nghệ thuật bang giao khôn khéo, đặc biệt trong quan hệ với triều đình Chân Lạp. Cuốn sách “Chúa Nguyễn và các giai thoại mở đất phương Nam” của nhà giáo, nhà nghiên cứu sử học Nguyễn Hữu Hiếu, do Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phát hành tháng 6/2025, là một công trình giàu tư liệu và cảm hứng góp phần tái hiện sinh động giai đoạn lịch sử đặc biệt ấy.
  • Nhìn lại nửa thế kỷ văn học nghệ thuật Việt Nam
    Ngày 27/6/2025, tại Hà Nội, Tạp chí Văn hóa Nghệ thuật (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ chức hội thảo khoa học “Nhìn lại sự vận động, phát triển của VHNT Việt Nam 50 năm sau ngày đất nước thống nhất (30/4/1975 – 30/4/2025)”. Với 33 tham luận cùng nhiều ý kiến trao đổi sôi nổi, hội thảo là dịp tổng kết quá trình phát triển của VHNT Việt Nam trong bối cảnh đất nước thống nhất, đổi mới và hội nhập, từ đó đưa ra các đề xuất nhằm phát triển VHNT trở thành thành tố quan trọng của nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
  • Huyện Thường Tín đón nhận danh hiệu đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao
    Sáng 28/6, huyện Thường Tín (Hà Nội) tổ chức Lễ công bố và đón nhận danh hiệu huyện đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao năm 2024. Sau 4 năm nỗ lực, huyện đã đạt nhiều kết quả nổi bật, kinh tế-xã hội chuyển biến tích cực, hạ tầng ngày càng khang trang, đời sống người dân được nâng cao.
  • Tiêu dùng bền vững hướng đến kỷ nguyên xanh
    Tối 27-6, Chương trình thúc đẩy sản xuất – tiêu dùng bền vững 2025 chính thức khai mạc tại Hà Nội với chủ đề “Tiêu dùng bền vững hướng đến kỷ nguyên xanh”.
Đừng bỏ lỡ
  • 9 tựa sách hay trong Tủ sách gia đình của Nhã Nam
    Ngày Gia đình Việt Nam 28/6 là dịp để mỗi người lắng lại, cảm nhận rõ hơn giá trị của tình thân, của những khoảnh khắc bên nhau giản dị mà quý giá. Trong nhịp sống hiện đại, một trong những cách đẹp đẽ để giữ gìn và bồi đắp sợi dây gắn kết gia đình chính là cùng nhau đọc sách – những cuốn sách đầy yêu thương, sẻ chia và thấu cảm. Hiểu được điều đó, Nhã Nam đã kỳ công tuyển chọn và xây dựng Tủ sách Gia đình. Đây là những cuốn sách giúp nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ, lan tỏa giá trị yêu thương trong mỗi mái ấm, để mỗi em bé đều được lớn lên trong vòng tay chan chứa hạnh phúc của gia đình.
  • Phu nhân Tổng Bí thư và Tổng Giám đốc UNESCO tham dự triển lãm ảnh "Chúng tôi có thể"
    Các tác phẩm là sản phẩm tiêu biểu của dự án “Chúng tôi CÓ THỂ” – sáng kiến phối hợp giữa UNESCO và Bộ Giáo dục và Đào tạo, hướng đến mục tiêu trao quyền học tập và phát triển toàn diện cho phụ nữ và trẻ em gái dân tộc thiểu số tại các vùng khó khăn.
  • Người đẹp Phú Yên Hà Trúc Linh đăng quang Hoa hậu Việt Nam 2024
    Hà Trúc Linh - 21 tuổi, quê Phú Yên, sinh viên Đại học Tài chính Marketing TP HCM - vượt top 24 để đoạt vương miện Hoa hậu Việt Nam 2024.
  • Ra mắt sách “Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn"
    Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam vừa ra mắt cuốn sách "Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn", tuyển chọn các bài viết tiêu biểu của nữ trí thức trên tuần báo Phụ nữ tân văn – một diễn đàn quan trọng trong phong trào nữ quyền Việt Nam đầu thế kỷ XX. Ấn phẩm dày 600 trang, do Đoàn Ánh Dương biên soạn và giới thiệu, được phát hành trên toàn quốc từ tháng 6/2025.
  • Hà Nội nêu cao tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”
    Tại kỳ họp thứ 24 (kỳ họp chuyên đề) diễn ra sáng 27/6, HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 đã thông qua Nghị quyết về phân cấp quản lý nhà nước một số lĩnh vực kinh tế - xã hội trên địa bàn Thành phố, bảo đảm thực hiện đúng phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.
  • Phát động cuộc thi ảnh báo chí 'Việt Nam trên hành trình đổi mới’
    Cuộc thi ảnh báo chí “Việt Nam trên hành trình đổi mới” do Báo Nhân Dân phối hợp Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức nhằm tuyên truyền, quảng bá hình ảnh đất nước, con người, những thành tựu về chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa cũng như vị thế của Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế trong quá trình 40 năm đổi mới.
  • Hà Nội sửa đổi, bổ sung quy định phân cấp nguồn thu, chi để mô hình chính quyền địa phương 2 cấp hoạt động hiệu quả
    Để có cơ sở điều chỉnh, giao dự toán ngân sách năm 2025 cho các xã, phường sau sắp xếp đảm bảo nguồn ngân sách để thực hiện các nhiệm vụ được giao từ ngày 1/7/2025, HĐND Thành phố Hà Nội ngày 27/6 đã thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số nội dung quy định tại Nghị quyết số 22/2022/NQ-HĐND ngày 08/12/2022 về phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa các cấp ngân sách, định mức phân bổ ngân sách Thành phố và tỷ lệ phần trăm phân chia nguồn thu giữa các cấp ngân sách giai đoạn 2023-2025.
  • Trình chiếu loạt phim đỉnh cao của Hàn Quốc tại Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng lần 3
    Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng lần 3 diễn ra từ ngày 29/6 – 5/7 sẽ có nhiều hoạt động hấp dẫn, đặc biệt khán giả sẽ có cơ hội gặp gỡ nhiều diễn viên Hàn Quốc.
  • Festival Nông sản Hà Nội: Thúc đẩy mô hình canh tác, chế biến và tiêu dùng nông sản gắn với văn hóa – du lịch
    Từ ngày 26 - 29/6/2025, tại quận Tây Hồ, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội phối hợp UBND quận Tây Hồ tổ chức Festival Nông sản Hà Nội lần thứ 4 – sự kiện xúc tiến thương mại nông nghiệp thường niên đang ngày càng khẳng định vị thế là điểm hẹn lớn của người tiêu dùng và các nhà sản xuất nông sản trên cả nước.
  • [Podcast] Đình Mễ Trì Thượng – Nơi lưu giữ những lớp trầm tích văn hóa Hà Nội
    Trong hàng ngàn di tích lịch sử văn hóa của Thủ đô ngàn năm văn hiến, thì đình Mễ Trì Thượng là ngôi đình cổ kính bậc nhất. Ngôi đình này nằm trên gò Quy Sơn (núi Rùa), thuộc làng Mễ Trì Thượng (tên Nôm là Kẻ Mẩy). Mễ Trì Thượng không chỉ mang dáng dấp kiến trúc cổ đặc trưng Bắc Bộ, mà ngôi đình này còn là nơi lưu giữ những lớp trầm tích văn hóa của một Hà Nội đang chuyển mình theo vòng quay thời gian.
Bài 4: Mây tre đan Phú Vinh: Không ngừng sáng tạo, nâng tầm sản phẩm làng nghề truyền thống
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO