Làm dâu trăm họ
Khi được hỏi về những khó khăn trong quá trình xây dựng văn hóa ứng xử nơi công cộng trong khu vực mình quản lý, Giám đốc Bến xe Giáp Bát Nguyễn Tất Thành thẳng thắn chia sẻ, muốn giữ được thái độ cư xử văn minh, lịch sự, cán bộ, nhân viên bến cần phải có sự nhẫn nại vô bờ bến đối với cả hành khách lẫn lái, phụ xe. Mỗi ngày đều có những trường hợp khách phản ứng rất gay gắt, thậm chí chửi bới, đe dọa nhân viên bến vì những lý do “trời ơi”. “Ví dụ như hành khách không chịu mua vé mà cứ đòi vào thẳng sân chờ để lên xe trả tiền mặt. Dù anh em giải thích thế nào cũng không chịu, bị ngăn cản thì nổi khùng và cư xử rất thiếu tôn trọng với chúng tôi. Hay nhiều vị hút thuốc tại khu vực cấm, khạc nhổ bừa bãi, thậm chí đi vệ sinh tùy tiện…” - ông Thành tâm sự.
 Hướng dẫn khách lên xe tại Bến xe Mỹ Đình. Ảnh: Công Hùng |
Bên cạnh đó, việc giám sát hành vi của lái, phụ xe cũng khiến các đơn vị quản lý bến đau đầu. Giám đốc Bến xe Gia Lâm Nguyễn Đức Vui cho biết, hành vi chèo kéo khách của lái, phụ xe đã bị nghiêm cấm và nếu phát hiện bị xử phạt rất nặng. Vừa qua cũng có một số trường hợp xe bị từ chối phục vụ vì để lái, phụ xe chèo kéo khách trên sảnh bán vé. Nhưng không chỉ vậy, nhiều lái, phụ xe còn có hành vi bỡn cợt, trêu chọc phụ nữ, lớn tiếng với khách, hay văng tục chửi bậy… Lý giải hiện tượng này, ông Vui cho rằng, do một bộ phận lái, phụ xe trình độ học vấn không cao, nhận thức kém, DN vận tải quản lý không nghiêm và không thường xuyên giáo dục đạo đức nghề nghiệp nên ứng xử chưa đúng mực. Cùng quan điểm, ông Nguyễn Tất Thành cho rằng: “Có hàng nghìn lái, phụ xe hoạt động tại bến mỗi ngày, mà nhân viên bến thì có hạn, không thể có mặt mọi lúc, mọi nơi kịp thời. Gặp trường hợp lái, phụ xe thiếu lễ độ, nếu hành khách không thông báo, bến không thể biết để xử lý”.
Hãy cùng cố gắng
Giám đốc Nguyễn Tất Thành cho biết, để nâng cao ý thức, văn hóa ứng xử với người dân, hành khách, mỗi năm, đơn vị tổ chức 2 khóa tập huấn, mời các chuyên gia tâm lý hàng đầu về giảng dạy cho cán bộ, nhân viên bến xe. Bên cạnh đó, trong Nội quy, Quy chế hoạt động của bến cũng quy định rất rõ ràng tiêu chí ứng xử và hình thức kỷ luật đối với những người không thực hiện tốt. “Có thể khẳng định, chúng tôi đang nỗ lực hết mình từng ngày để xây dựng hình ảnh bến xe thân thiện, văn minh trong mắt hành khách” - ông Thành khẳng định.
Nhưng đó mới chỉ về phía đơn vị quản lý bến, còn thực tế hiện nay có một bộ phận không nhỏ các “thượng đế” và lái, phụ xe chưa đáp ứng được tiêu chí ứng xử văn minh nơi công cộng. Phó Giám đốc Bến xe Mỹ Đình Nguyễn Mạnh Tuấn cho rằng, bến xe là nơi thu hút đông đảo mọi tầng lớp Nhân dân, trong đó có cả những người ý thức chưa cao hoặc thiếu hẳn nhận thức về văn hóa ứng xử. “Nếu chỉ có một đơn vị bến nỗ lực thì sẽ không bao giờ hình thành được nếp văn hóa nơi công cộng. Các DN vận tải cần siết chặt quản lý người lao động, nâng cao đạo đức nghề nghiệp cho lái, phụ xe. Hành khách đến bến cũng cần có ý thức chấp hành các quy định, giao tiếp bình tĩnh, lịch sự để cùng xây dựng môi trường văn minh tại bến xe” - ông Tuấn cho biết.
Chuyên gia tâm lý học xã hội Nguyễn Anh Minh nhìn nhận: “Một nguyên tắc đơn giản trong giao tiếp xã hội là anh tôn trọng tôi, tôi mới tôn trọng anh. Bất cứ cán bộ, nhân viên bến xe nào cũng có tự trọng, cũng mong muốn được cư xử đúng mực và rất dễ phản ứng gay gắt nếu bị lăng mạ hay đe dọa”. Hình thành ý thức cộng đồng là việc không dễ và đòi hỏi nhiều thời gian, tâm sức. Quan trọng nhất là tất cả phải cùng cố gắng, chứ không thể xây dựng văn hóa ứng xử nơi công cộng chỉ từ một phía.
