Cơ sở y tế là nơi chăm sóc sức khỏe hướng tới một cuộc sống khỏe mạnh cho tất cả mọi người. Chính vì vậy, hơn bất kỳ nơi nào, các cơ sở y tế cần đảm bảo một môi trường trong lành cho người bệnh, nhân viên y tế và người nhà bệnh nhân.
Cấm hút thuốc lá trong các cơ sở y tế
Hút thuốc lá là nguyên nhân của 90% các ca ung thư phổi, 75% các ca bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, 25% ca bệnh tim thiếu máu cục bộ. Theo điều tra toàn cầu năm 2010 về sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành (trên 15 tuổi), Việt Nam thuộc nhóm 15 nước có số người hút thuốc cao nhất trên thế giới. Trong xu hướng mắc các bệnh lây nhiễm giảm thì các bệnh không lây nhiễm gia tăng nhanh chóng tại Việt Nam. Các bệnh có nguyên nhân chính từ sử dụng thuốc lá như đột quỵ, mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), ung thư phổi… là những nguyên nhân hàng đầu gây ra tử vong ở nam giới. Gần 28% tổng số ca tử vong ở nam giới từ 35 tuổi trở lên là do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá. Mỗi năm tại Việt Nam có khoảng 40.000 người tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá. Nếu Việt Nam không thực hiện ngay các biện pháp phòng chống tác hại thuốc lá hiệu quả, con số này sẽ tăng lên thành 70.000 ca/ năm vào năm 2030. Hút thuốc lá thụ động cũng ảnh hưởng tới sức khỏe. Người không hút thuốc nhưng thường xuyên hít phải khói thuốc cũng mắc các bệnh giống như người hút thuốc. Theo tổ chức lao động quốc tế, hàng năm trên thế giới có khoảng 200.000 ca tử vong do phải tiếp xúc thụ động với khỏi thuốc lá tại nơi làm việc.
Ảnh minh họa
Sử dụng thuốc lá là nguyên nhân của nhiều loại bệnh nguy hiểm đối với con người trong đó có ung thư phổi, nhồi máu cơ tim, xơ vữa động mạch và các bệnh về hệ hô hấp. Bởi vậy, quy định cấm hút thuốc lá tại các cơ sở y tế đã được đề cập tại quyết định số 1315/QĐ-TTg ngày 21/8/2009 của Thủ tướng Chính phủ. Để đẩy mạnh công tác phòng chống tác hại của thuốc lá trong ngành y tế, Bộ Y tế cũng đã ban hành quyết định số 5281/QĐ - BYT ngày 31/12/2009 quy định “tất cả các cơ quan đơn vị trong ngành y tế kể từ ngày 01/01/2010 thực hiện nghiêm quy định cấm hút thuốc lá trong khuôn viên của cơ quan, đơn vị thuộc ngành y tế”. Ngày 18/6 năm 2012, Quốc hội đã ban hành Luật phòng chống tác hại thuốc lá (Luật Phòng chống thuốc lá), trong đó một lần nữa việc thực hiện môi trường 100% không khói thuốc được quy định rõ ràng và mạnh mẽ: cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong các cơ sở y tế.
Việc triển khai, duy trì 1 cơ sở y tế không thuốc lá trước hết nhằm bảo vệ sức khỏe cho cán bộ y tế. Có sức khỏe tốt mới có tinh thần tốt, cán bộ y tế sẽ làm việc hiệu quả hơn, đóng góp nhiều hơn cho công tác khám chữa bệnh. Việc duy trì môi trường không thuốc lá, thuốc lào còn giúp cho người bệnh được hít thở không khí trong sạch, sức khỏe chung được tăng cường và hiệu quả điều trị sẽ tốt hơn. Ngoài ra, việc xây dựng môi trường cơ sở y tế không khói thuốc còn nhằm giảm bớt chí phí của bệnh viện và người bệnh, giảm chi phí cá nhân, gia đình, xã hội.
Thầy thuốc là những người luôn nhận được sự kính trọng từ cộng đồng do vậy trước tiên thầy thuốc cần phải là tấm gương không hút thuốc cho người bệnh và cộng đồng về việc giữ gìn sức khỏe và duy trì những lối sống lành mạnh. Một cơ sở y tế hoàn toàn không thuốc lá, thuốc lào là toàn bộ các khu vực khám chữa bệnh, khu vực làm việc của cán bộ nhân viên, khu vực điều trị của bệnh nhân, khuôn viên, hành lang, cổng ra vào đều không có người hút thuốc và người kinh doanh các sản phẩm thuốc lá, thuốc lào. Một cơ sở y tế không thuốc lá, thuốc lào không phải là chống lại người hút thuốc. Những quy định cấm hay hạn chế việc hút thuốc tại các cơ sở y tế nhằm hỗ trợ cho những người có quyết tâm bỏ thuốc, thúc đẩy động cơ và tạo môi trường thuận lợi hơn để bỏ thuốc, và sẽ không kích thích nhu cầu sử dụng thuốc lá, thuốc lào ở những người chưa hút.
Bảo vệ sức khỏe nhân dân
Phong trào xây dựng môi trường không khói thuốc lá là hoàn toàn phù hợp với mục tiêu của ngành y tế là bảo vệ sức khỏe của toàn dân. Hơn bất cứ ngành nghề nào khác, ngành y tế cần đi đầu ủng hộ phong trào này. Cán bộ y tế cần nêu gương cho cộng đồng về ý thức bảo vệ sức khỏe thông qua việc không hút thuốc lá và tuân thủ quy định cấm hút thuốc lá trong cơ sở y tế.
Ngoài việc phù hợp với mục tiêu chung của ngành, thực hiện môi trường không khói thuốc tại các cơ sở y tế cũng đem lại những lợi ích rất thiết thực: bảo vệ sức khỏe cho cán bộ y tế, giúp họ làm việc hiệu quả hơn; bảo vệ được hình ảnh đẹp của người thầy thuốc; cán bộ nhân viên y tế không hút thuốc lá là đóng góp vào công tác giáo dục và khuyến khích bảo vệ sức khỏe cộng đồng; tạo môi trường trong lành giúp người bệnh điều trị bệnh hiệu quả hơn; giảm thiệt hại về kinh tế do giảm số lượng cán bộ y tế vắng mặt vì mệt mỏi hay bệnh tật do sử dụng thuốc lá gây ra; giảm bớt chi phí vệ sinh môi trường và phòng chống cháy nổ trong cơ sở y tế.
Vì sức khỏe nhân dân cùng chung tay xây dựng môi trường không khói thuốc lá - Ảnh: IT
Kinh tế gia đình của cán bộ y tế sẽ được cải thiện do chi phí hút thuốc giảm. Công ước Khung về Kiểm soát thuốc lá (FCTC) của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) quy định các quốc gia thành viên phải thực thi các biện pháp cần thiết để bảo vệ người dân khỏi việc phơi nhiễm khói thuốc lá: “…ở những nơi làm việc trong nhà, các phương tiện giao thông công cộng, những nơi công cộng trong nhà và ở mức thích hợp tại những nơi công cộng khác”.
Việc triển khai cơ sở y tế không khói thuốc cần thực hiện các bước cơ bản sau đây: thiết lập ban điều hành và giám sát; đánh giá triển khai ban đầu; phát triển nội dung phù hợp và quy định nghiêm túc việc thực hiện; xây dựng nội quy phù hợp với mỗi cơ sở y tế và phổ biến nội quy tới cán bộ, công nhân viên và bệnh nhân thông qua hệ thống văn bản, bảng tin hoặc niêm yết nội quy tại các phòng làm việc, phòng bệnh. Trong quá trình thực hiện cần thường xuyên tổng kết thông tin về việc thực hiện quy định và phổ biến kết quả đạt và chưa đạt tới cán bộ, nhân viên từ đó có những biện pháp thúc đẩy thực hiện quy định tốt hơn. Không có bất cứ quan hệ thương mại, không nhận tài trợ và đầu tư với ngành công nghiệp thuốc lá dưới bất kỳ hình thức nào. Sau cùng là việc thực hiện đánh giá, giám sát thi đua khen thưởng.
Cần xây dựng biểu mẫu giám sát và các hình thức giám sát phù hợp, xây dựng lịch giám sát, phổ biến kết quả theo dõi, giám sát, biểu dương khen thưởng khoa, phòng, cá nhân thực hiện tốt và nhắc nhở, phê bình khoa, phòng, cá nhân thực hiện chưa tốt. Đưa nội dung phòng chống tác hại thuốc lá vào tiêu chuẩn thi đua và kiểm tra chéo. Ngoài ra, với các cơ sở y tế cần gắn, dán các biển “Cấm hút thuốc” trong tất cả các khoa phòng bệnh và phòng làm việc. Thực hiện chặt chẽ việc cấm bán thuốc tại khuôn viên, căng tin bệnh viện, kiên quyết không thanh toán tiền mua thuốc lá dưới bất kỳ hình thức nào đồng thời tư vấn cho bệnh nhân về tác hại của thuốc lá và cách từ bỏ thuốc lá. Lồng ghép tuyên truyền tác hại của thuốc lá trong các buổi giao ban khoa, phòng và các buổi truyền thông khác. Phát động các cuộc thi đua giữa các khoa phòng… Đánh giá cơ sở y tế không khói thuốc dựa trên một số tiêu chí sau: có sự tham gia nhất trí của lãnh đạo và ban chỉ đạo thực hiện cơ sở y tế không thuốc lá, thuốc lào, có tổ chức thực hiện và có các hoạt động truyền thông, có hoạt động tư vấn cai nghiện thuốc lá, thuốc lào, có cam kết thi đua của cá nhân và tập thể, có tổ chức hoạt động theo dõi giám sát.
(Nguồn tham khảo: Chương trình phòng chống tác hại thuốc lá Quốc gia)
.jpg "Đặc sắc chương trình nghệ thuật thực cảnh kỷ niệm 1085 năm Ngô Quyền xưng Vương và định đô tại Cổ Loa.")
.jpg "Tưởng nhớ Hoàng Nhuận Cầm: Những câu thơ viết đợi mặt trời")
.jpeg "“Hiểu con tuốt tuồn tuột”: Bí kíp để trở thành người mẹ hạnh phúc")
