Người đà n bà với nước da trắng ngần bước vử phía dãy ghế được kê dọc hà nh lang Hội trường Thống Nhất (TP HCM), nơi diễn ra lễ tang của cố Chủ tịch Võ Chí Công. Bà là Đoà n Võ Kim ành (58 tuổi, nguyên giám đốc Sở Y tế Đà Nẵng), cô con gái nuôi duy nhất mà cố Chủ tịch đã hết mực thương yêu như chính con ruột mình.
Đã gần trưa nhưng dòng người và o viếng cố chủ tịch Võ Chí Công vẫn nườm nượp. Họ xếp thà nh những hà ng dà i, chậm rãi chử đến lượt được và o thắp nén hương đưa tiễn ông vử nơi an nghỉ cuối cùng. Bà ành nghẹn ngà o khi nhắc vử người cha thân thương.
Bà Đoà n Võ Kim ành tại tang lễ cha, cố Chủ tịch Võ Chí Công. Ảnh: Vũ Mai. |
Sinh ra trong một gia đình cách mạng tại Quảng Nam trong thời chiến tranh ác liệt, vì bận công tác nên cha bà , ông Đoà n Sơ, rất ít vử thăm nhà . Sau nà y, vì hoà n cảnh đẩy đưa nên mẹ bà phải lấy chồng khác. Tuổi thơ của bà phải chịu rất nhiửu cơ cực, nay sống với ông bà , mai sống với các cậu, dì... Lúc đó bà mong nhớ cha đến quay quắt, thèm được một lần được gặp, để theo ông đi là m cách mạng. Nhưng suốt những năm tháng ấy bà không hử biết tin tức gì vử cha ruột của mình.
Đến năm 13 tuổi, một lần, có người ở Tỉnh ủy Quảng Nam vử là ng bảo sẽ đón bà đi thoát ly. Nghĩ thế nà o cũng được gặp cha nên bà rất vui mừng. Sống trong căn cứ một thời gian, đến hôm, có người bảo "có cán bộ rất to" muốn gặp. Bà băn khoăn vị cán bộ kia muốn gặp mình để là m gì.
Dường như hiểu tâm trạng của cô bé, người đà n ông nở nụ cười hiửn hậu: "Con ngồi xuống ăn cơm với ta đi. Bác là Võ Chí Công, bạn chiến đấu cùng ba con...". Buông bát cơm xuống, bà luýnh quýnh hửi: "Thế bác có biết cha con ở đâu không?". Có chút ái ngại trong đôi mắt, mãi giọng ông ngắt quãng: "Cha con... đã hy sinh". Lúc ấy bà đã khóc nức nở.
Rồi bác Công kể vử những ngà y cùng đồng đội hoạt động bí mật đã được ông bà nội của bà nuôi giấu. Cũng thời gian đó ông đã giác ngộ cách mạng cho cha ruột của bà rồi họ cùng nhau chiến đấu, xông pha trận mạc. Chính những ngà y tháng và o sinh ra tử ấy đã khiến hai người đà n ông trở thà nh đôi bạn thân thiết nhất. Cuối cùng, ông bảo muốn nhận bà là m con nuôi để thay bạn dạy con nên người.
"Có người bảo tôi may mắn được là m con của một 'ông to' như ba Công. Nhưng tôi thấy mình may mắn nhất là được biết tình thương của một người cha là như thế nà o. Chưa từng biết mặt cha ruột, chưa từng cảm nhận được tình thân, nhưng tôi chắc chắn không ai có thể tốt với con mình nhiửu hơn ông...", giọng bà ành lại nấc nghẹn.
Rồi bà kể, thời gian sau ba Công đã đưa bà vử Hà Nội sống cùng mẹ và các anh chị nuôi. Bà được cha cho đi học. Cũng như cha, mọi người trong gia đình luôn già nh cho bà tình yêu thương ruột thịt.
Khi bà khôn lớn cũng là cô gái có nhan sắc, mẹ muốn bà có được tấm chồng tử tế nên nhắm cho con nhiửu nơi. Trong khi đó ba Công chỉ muốn bà nên duyên với anh lính quân y, người luôn kử cận phục vụ ông. à”ng bảo, anh nà y có hoà n cảnh mồ côi như bà , phải chịu nhiửu đau khổ thiệt thòi như bà nên nhất định hai đứa sẽ rất thông cảm và yêu thương chia sẻ với nhau. à”ng cũng nói anh lính ấy là người có thần thái đặc biệt, sau nà y sẽ là m nên việc lớn.
Cũng nhử cha mà vợ chồng bà sống hạnh phúc cho đến tận bây giử. Chồng bà là Trung tướng Nguyễn Thà nh Đức, nguyên Chính ủy Quân khu V.
à”ng chỉ có và i bộ comple mặc đi mặc lại khi ra chính trường. |
Nhắc vử thời gian cha nuôi giữ cương vị Chủ tịch Hội đồng Nhà nước (Chủ tịch nước bây giử), giọng bà ành lại trùng xuống, nước mắt lại lưng tròng. Bà bảo, dù là "ông to" như vậy nhưng ba Công vẫn giữ nguyên nếp sống giản dị vốn có của mình. à”ng chỉ có và i bộ comple mặc đi mặc lại khi ra chính trường. Còn ngà y thường ông vẫn mặc những bộ quần áo cũ đã sửn vai.
Có lần con cái biếu bố những bộ mới nhưng ông nhất quyết không mặc, ông nói: "Đồ cũ vẫn còn tốt chán, không cần phải lãng phí như vậy".
"Nếu không có cha thì không có chúng tôi ngà y hôm nay. Từ ngà y ở trong cứ, cho đến tận lúc vử hưu ông vẫn không thôi nhắc nhở con cháu phải sống khiêm tốn, là m những điửu tốt đẹp cho đời. Cho đến tận lúc nà y, cha tôi nằm xuống cũng chỉ có và i bộ quần áo cũ mang theo. Nhưng chúng tôi luôn tự hà o vì được là m con của cha...", bà ành nói.
Nguyên Chủ tịch Hội đồng nhà nước Võ Chí Công (tên khai sinh là Võ Toà n), sinh ngà y 7/8/1912, quê quán xã Tam Xuân, huyện Tam Kử³, tỉnh Quảng Nam - Đà Nẵng (nay là tỉnh Quảng Nam); thường trú tại đường Quốc Hương, phường Thảo Điửn, quận 2, TP HCM.
à”ng tham gia hoạt động cách mạng từ năm 1930; và o Đảng Cộng sản Đông Dương (nay là Đảng Cộng sản Việt Nam) tháng 5/1935; nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, nguyên Chủ tịch Hội đồng Nhà nước, nguyên Chủ tịch Hội đồng Quốc phòng, nguyên Phó thủ tướng, nguyên Cố vấn Ban Chấp hà nh Trung ương Đảng, đại biểu Quốc hội các khóa VI, VII, VIII.
à”ng đã được Đảng, Nhà nước tặng thưởng Huân chương Sao và ng, Huy hiệu 70 năm tuổi Đảng và nhiửu huân, huy chương cao quý khác.
Sau một thời gian lâm bệnh nặng, sáng 8/9, ông Võ Chí Công đã qua đời tại bệnh viện Thống Nhất (TP HCM), hưởng thọ 100 tuổi. Trong hai ngà y tang lễ (10-11/9), các công sở, nơi công cộng treo cử rủ và ngừng các hoạt động vui chơi giải trí.