Tự hà o vùng đất đệ tứ Chiến Khu

Trong kháng chiến, vùng đất Đệ Tứ Chiến Khu đã sản sinh rất nhiửu tấm gương anh hùng, nơi đây là gốc của nhà Trần, có nhiửu dấu ấn di tích lịch sử để lại cho muôn đời sau. Với truyửn thống yêu nước, cần cù sáng tạo trong lao động sản xuất, xây dựng quê hương ngà y cà ng đổi mới. Nghị quyết của Đảng bộ tỉnh, huyện luôn đi và o cuộc sống, là đòn bẩy để Đông Triửu có những bước phát triển toà n diện, vùng nông thôn đổi mới. Vừa qua các Bộ, ban, ngà nh có liên quan đã chấm cho Đông Triửu đạt 84,64 điểm, trong khi đó điểm chuẩn là 70 điểm. Đây là hà nh trang để huyện lên đô thị loại 4 và o năm 2015.

Nhà trưng bà y truyửn thống tại chùa Bác Mã đang bị xuống cấp cần được đầu tư, tôn tạo.

Nếu so với các huyện, thị xã, Thà nh phố trong tỉnh Quảng Ninh và có thể trong cả nước, Đông Triửu có nhiửu mặt thuận lợi, là địa phương có thế mạnh vử tà i nguyên khoáng sản và lao động, có là ng nghử truyửn thống sản xuất gốm sứ nặng lửa. Sản phẩm gốm nặng lửa như: gốm xây dựng của Công ty Gốm Đất Việt, gốm mửng của Gốm Quang, Gốm Quang Vinh... sản xuất đã có mặt tại thị trường nhiửu nước trên thế giới, sản phẩm gốm tính bằng ngoại tệ mạnh. Đông Triửu nằm trong trục kinh tế Đông Bắc, có hệ thống giao thông thủy bộ thuận lợi. Đặc biệt, quốc lộ 18A, con đường độc đạo chạy suốt từ đầu đến cuối huyện vừa mới được nhà nước đầu tư trên 2.839 tỷ đồng nâng cấp thà nh đường cấp III đồng bằng đoạn Hạ Long - Uông Bí. Nhà nước tiếp tục đầu tư trên 5.700 tỷ đồng nâng cấp đoạn từ Uông Bí - Bắc Ninh, sẽ hoà n thà nh và o năm 2016. Như vậy toà n bộ đoạn đường đi qua Đông Triửu sẽ được nâng cấp. Hầu như các tỉnh lộ, huyện lộ, xã lộ trên địa bà n Đông Triửu trực tiếp hay gián tiếp đửu đấu nối với quốc lộ 18A, giống như con rết có nhiửu chân, tạo ra hệ thống giao thông rất thuận tiện. Với diện tích 397km², dân số trên 17 vạn người, gồm 11 dân tộc anh em, được tổ chức thà nh 21 xã, thị trấn, Trong đó thị trấn Mạo Khê là thị trấn lớn nhất trong cả nước vử hà ng thị trấn. Kinh tế chủ yếu là thuần nông, là địa bà n sản xuất nông nghiệp trọng của tỉnh Quảng Ninh. Năm 2013, tình hình kinh tế chung cả nước và tỉnh khó khăn, nhưng Đông Triửu vẫn phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng 14,7%, gấp đôi bình quân chung của tỉnh (7,5%), cao nhất trong 5 năm qua; Năng suất lúa đạt trên 63 ta/ha/vụ, cao nhất trong tỉnh; Cơ cấu kinh tế chuyển dịch nhanh theo hướng công nghiệp - dịch vụ; Với định hướng nà y, năm 2013, tỷ trọng công nghiệp - dịch vụ chiếm 88,4%, nông nghiệp chỉ còn 11,6%; Đời sống người lao động không ngừng được nâng cao, được cải thiện, năm 2013, tỷ lệ hộ nghèo chỉ còn 1,13%, thu nhập bình quân đạt 1.760 USD/người/năm, mức cao trong tỉnh. Tết Nguyên đán Giáp Ngọ, toà n tỉnh có 320 cụ từ 80 tuổi trở lên được tặng quà thì Đông Triửu có 221 cụ, chiếm 79%, điửu ấy nói lên, đời sống của nhân dân được nâng cao, người già , trẻ em được chăm sóc chu đáo.

Hưởng ứng chương trình Xây dựng nông thôn mới, bà Nguyễn Thị Huân Tỉnh ủy viên - Bí thư huyện ủy cho biết: Nghị Quyết Đại hội Đảng bộ huyện nhiệm kử³ (2010-2015), đã ghi phấn đấu đến năm 2014, Đông Triửu cơ bản thực hiện xong chương trình xây dựng nông thôn mới và đến năm 2015, sẽ trở thà nh thị xã. Khi đăng ký với tỉnh vử mục tiêu trên, ban Lãnh đạo huyện cũng lo lắm, nhưng tin và o sự đoà n kết nhất trí ở tập thể Ban Thường vụ Huyện ủy, tin và o địa phương có truyửn thống trong nhiửu lĩnh vực. Ngân sách của tỉnh, của huyện hỗ trợ sản xuất như một bà đỡ cho người nông dân trong việc xóa đói giảm nghèo, với mục tiêu nông dân phải thoát nghèo vươn lên là m giầu chính đáng. Hết năm 2013, Đông Triửu đã có 11/19 xã của huyện và 11/34 xã trong tỉnh cơ bản hoà n thà nh chương trình Xây dựng nông thôn mới. Đặc biệt, sơ kết 3 thực hiện chương trình Xây dựng nông thôn mới toà n quốc (2010-2013), cả nước có 187 xã được công nhận hoà n thà nh chương trình Xây dựng nông thôn mới, thì 11 xã của Đông Triửu có tên trong danh sách. Xã Hưng Đạo được công nhận là xã hoà n thà nh xuất sắc, toà n diện, được Thủ Tướng Chính phủ tặng Bằng Khen và tặng một công trình giá trị 1 tỷ đồng. Xác định là địa bà n sản xuất nông nghiệp trọng điểm của tỉnh, nên việc xây dựng chương trình xây dựng nông thôn mới được cả hệ thống chính trị và o cuộc. Huyện đặc biệt quan tâm công tác tuyên truyửn, khai thác tối đa nguôn lực tại chỗ; Trong 3 năm (2010-2013) tỉnh hỗ trợ 40 tỷ, huyện huy động hơn 2.400 tỷ, trong đó ngân sách chỉ chiếm khoảng 20% còn lại lại xã hội hóa bằng nhiửu mô hình, như hội Phụ nữ đảm nhiệm khâu vệ sinh môi trường, đến nay, huyện có 3 HTX vệ sinh môi trường, Ngân sách chỉ hỗ trợ xe thu gom rác, còn lại do dân đóng góp - Giử đây trên đường là ng, ngõ xóm của nhiửu xã không còn cảnh ngập ngụa, phân rác...như ngà y xưa mà mỗi thôn có một tổ thu gom rác, đến giử tổ đến từng hộ thu gom rồi vận chuyển đến nơi tập kết, chử xe của công ty môi trường chở đi xử lý. Ví như Ban chỉ huy Quân sự huyện thì triển khai mô hình chuẩn hóa nông thôn. Theo ông Thiếu là Thượng Tá - Lãnh đạo Ban chỉ Huy Quân sự huyện, đơn vị nhận xây dựng chuẩn hóa 3 thôn. Đơn vị đã hỗ trợ thôn Đoà n Xá 2, xã Hồng Thái trên 400 triệu đồng để chuẩn hóa nông thôn, tiến tới sẽ xây dựng thôn Khê Hạ, xã Việt Dân và một thôn nữa. Mục tiêu của chuẩn hóa là "Sáng - Xanh - Sạch - Đẹp". Hiện thôn Đoà n Xã 2 đã hoà n thà nh các mục tiêu: 100% các tuyến đường trong thôn, với khoảng 1.000m, đã được lắp hơn 200 bóng điện, đêm đêm thôn Đoà n Xá 2 điện sáng như trung tâm thà nh phố; Còn sạch thì đường là ng đửu đã bê tông hóa, cứ 3 hộ có một thùng rác, thôn có tổ thu gom rác, tuyệt nhiên không có rác, xác, phân súc vật...vương vãi ra đường. Hơn 200 cây xanh được trồng dọc đường thôn, nơi tập trung dân cư; 100% hộ có điểm cắm cử, và o các ngà y Lễ, Tết, thôn Đoà n Xá 2 rực lên mà u cử Tổ Quốc. Sắp tới biển số nhà sẽ được gắn và o các nhà , văn minh như đô thị. Thôn có 207 hộ, đến nay chỉ còn 3 hộ nghèo.

Mặt trời đã lên đỉnh đầu, nắng và ng rừng rực, nóng hầm hập, tuyệt nhiên bầu trời cao xanh lồng lộng không một gợn mây, không một ngọn gió phe vẩy. Rời Đửn An Sinh thử 8 vị Vua Triửu Trần, đồng chí Bí thư dẫn đường đưa chúng tôi đến nhà cụ Nguyễn Trọng Tháp - Tướng vử "vườn"- Tỷ phú Đông Triửu, hiện ở thôn Đồi Mít, xã An Sinh. Quê ông ở huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương, thời quân ngũ, ông là quân tình nguyện sang giúp bạn Là o đánh giặc xây dựng nhà nước Là o anh em, là Cục trưởng A16, Thiếu Tướng - Giám đốc Công an tỉnh Lai Châu, Anh hùng Lực lượng Vũ trang nhân dân, 60 năm tuổi Đảng, 86 tuổi đời, năm 1993 nghỉ hưu, không ở lại Hà Nội mà vử là m lão nông tri điửn ở xã An Sinh. Những con đường bê tông, hai bên là những cánh "rừng na" xanh mơn mởn, những ngôi nhà cao tầng, ngói đử ẩn hiện trong mà u xanh của những vườn cây. Nghe nói, các chủ vườn na Đông Triửu có sự liên kết giúp nhau xóa đói giảm nghèo rất hay, cứ sau mỗi vụ thu hoạch và i ba hộ góp tiửn từ thu hoạch na tập trung giúp cho một hộ xây cất nhà cửa, mua sắm tà i sản. Với cách là m nà y, các xã có vườn na không còn hộ nghèo, không còn nhà tạm. Ngôi nhà của Thiếu tướng Tháp khang trang trị giá gần 100 tỷ đồng, cũng nhử từ cách trồng na có sáng kiến thụ phấn nhân tạo để đậu quả đạt 100% cho năng suất thu hoạch cao. Từ 4 ha trồng na dai và hà ng chục gốc bưởi Diễn, trừ chi phí thì mỗi năm cho doanh thu khoảng 300-400 triệu đồng. Với mô hình VAC, doanh thu từ chăn nuôi: thả cá, ngan, gà , một năm cũng lãi chừng 1 tỷ đồng. Vị Thiếu tướng già kể, hồi nghỉ hưu, ông có đủ điửu kiện định cư ở Hà Nội, vì ông là Tướng, là Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, con trai cả là Đại tá, Trưởng công an Quận Ba Đình, nhưng ông nhất quyết "vử vườn". Bạn quân ngũ bảo ông dại, ông dở hơi, nhiửu người muốn ở Hà Nội không được, ông được bà y cỗ ngon, vật lạ lại đi từ chối...nhưng ông chỉ cười. Sau nà y thà nh tỷ phú rồi, bạn quân ngũ vử chơi, lại khen " Sao ông khôn thế!".

Đến thăm Trường Mầm non xã Hồng Phong, trường có những phòng học Thông Minh dà nh cho các cháu mẫu giáo từ 4-5 tuổi, một mô hình chưa nơi nà o áp dụng. Mỗi cháu được trang bị một máy vi tính nhử, cô giáo dạy cũng bằng máy vi tính. Nghe và nhìn cô giáo hướng dẫn, các cháu tự mở máy, tự tô mà u, tự vẽ hình rất thà nh thạo. Cách đây không lâu, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, do đồng chí Vũ Ngọc Giao - Ủy viên Ban thường vụ - Trưởng Ban Tuyên giáo tỉnh Quảng Ninh chủ trì, tổ chức thông tin báo chí tại huyện Đông Triửu, chúng tôi được đến phòng Giáo dục huyện thăm mô hình "Bục giảng Thông Minh" đã áp dụng và o các trường phổ thông trong huyện. Được biết, Đông Triửu là địa phương đầu tiên trong cả nước phổ cập Internes khối phổ thông trung học. Đông Triửu có học sinh đạt vòng nguyệt quế "Đường lên đỉnh Olimpia" quý. Như vậy cũng có thể gọi Đông Triửu là đất học lắm chứ.

Đi, thấy và nghe khá nhiửu nội dung, từ Di tích Nhà Trần, đến nơi có bà i thơ của vị Vua Trần Nhân Tông. Tương truyửn, năm 1288, sau khi đại thắng quân Nguyên Mông, vị Vua đã tức cảnh thà nh thơ, bà i thơ của nhà Vua được tạc và o vách núi Con Mèo và luu truyửn đến ngà y nay. Yên Đức còn một dấu ấn không thể quên, đó là ngà y 2/12/1950 (tức ngà y 23 tháng 10 năm Canh Dần), sau nhiửu ngà y nhân dân, du kích xã Yên Đức dũng cảm chống trả quyết liệt một trận cà n quy mô lớn của giặc Pháp. Không cân sức, quân dân Yên Đức đã rút và o hang Núi Canh chống trả. Giặc Pháp đã chất rơm, củi hun đốt, khiến 106 người, trong đó có 73 du kích đã anh dũng hi sinh. Ngà y nay, người dân Yên Đức đửu tự hà o vử truyửn thống của quê hương - Xã có tới 169 Liệt sử¹, 8 Bà Mẹ Việt Nam Anh Hùng. Vì những di tích nổi trội, năm 1993, Bộ Văn Hóa - Thông Tin đã cấp Bằng Di tích Lịch sử và văn hóa cho xã Yên Đức.

Khai thác đặc trưng là ng quê thuần Việt và có nhiửu Di tích, Công ty Cổ Phần Du Thuyửn Đông Dương phối hợp với xã Yên Đức xây dựng mô hình "Du Lịch là ng quê". Khi chúng tôi đến thì điểm du lịch nà y đang có nhiửu khách nước ngoà i, được chị Vương Thị Mến phụ trách điểm du lịch nà y cho biết: Từ ngà y đi và o hoạt động, ngà y nà o điểm du lịch cũng dầy đặc các đoà n khách, chủ yếu là khách nước ngoà i. Hiện, có 4 tuor: Chương trình 2,5 tiếng khách được xem múa rối, được xem nhà cổ 200 tuổi; Được trải nghiệm xay lúa, giã gạo, úp cá... Chương trình 3,5 tiếng thì ngoà i các mục trên, khách được thưởng thức bữa ăn trưa; Chương trình 5,5 tiếng thì thêm được ngủ đêm tại một ngôi nhà xây cất giữa là ng, xung quanh là những cánh đồng lúa chín và ng, tiếng ếch, nhái ì oạp trong đêm, là tiếng gà gáy râm ran buổi sáng...Múa rối nước thì khách cũng đã thưởng thức ở một và i nơi, nhưng múa rối nước ở Yên Đức có đặc trưng riêng mà có lẽ chưa nơi nà o có. Sân khấu là ao là ng, hoa sen nở tím mặt ao. Diễn viên là bà con nông dân đích thực. Có khách, bà con gác lại đường cà y, rửa qua bùn đất rồi lội xuống ao điửu khiến con rối. Dân dã và thực chất. hay là ở chỗ đó. Nghe kể, và o một chiửu muộn, có một vị khách đặc biệt đến thăm " Du lịch là ng quê Yên Đức", mặc dù đã hết giử hà nh chính từ lâu, nhưng vị khách vẫn được nhân viên đón tiếp, hướng dẫn và giới thiệu rất nhiệt tình. Đến đâu vị khách cũng nhận xét và khen ngợi, tử ra rất am hiểu. Rồi vị khách xay lúa ù ù, sà ng gạo như múa, khiến nhân viên tròn mắt ngạc nhiên. Vị khách đặc biệt ấy là ông Nguyễn Văn Đọc - Phó Bí thư tỉnh Ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh.

Đông Triửu có nhiửu cái nhất: Là nơi tập trung nhiửu nhất lăng mộ của các vị Vua Triửu Trần. Tại đửn An Sinh thử 8 vị Vua đời nhà Trần, gồm: Trần Thái Tông, Trần Thánh Tông, Trần Anh Tông, Trần Hiến Tông, Trần Dụ Tông, Trần Nghệ Tông và Trần Giản Định. Đời nhà Trần là triửu đại trị vì dà i nhất trong các triửu đại phong kiến, là triửu đại huy hoà ng nhất. Đông Triửu là địa phương già nh chính quyửn từ tay giặc Pháp sớm nhất. Là nơi thà nh lập Chi bộ Đảng đầu tiên, cách đây 174 năm ( 1840-2014) Vua Minh Mạng ra Chỉ dụ cho khai thác mử than đầu tiên ở chân núi Yên Lĩnh. Tập đoà n Công Nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam đã xây dựng "Miếu Mử" ở nơi nà y. Một cái nhất nữa mà đời đời con cháu mai sau có quyửn tự hà o, đó là Đông Triửu có tới 97 Mà Mẹ Việt Nam anh hùng, chiếm hơn 60% số Bà Mẹ Việt Nam Anh hùng toà n tỉnh. Số Bà Mẹ Việt Nam Anh hùng nhiửu nhất tỉnh cũng có nghĩa là Đông Triửu có nhiửu trai là ng hi sinh trong hai cuộc kháng chiến chống quân xâm lược và bảo vệ biên giới của Tổ Quốc. Có lẽ từ nhiửu cái nhất, cái đứng đầu mà cán bộ, nhân dân các dân tộc huyện Đông Triửu phát huy và kế thừa những truyửn thống tốt đẹp, để Đông Triửu phát triển toà n diện, phấn đấu vử đích sớm nhất trong chương trình Xây dựng nông thôn mới của tỉnh Quảng Ninh.