Tối nay 17/8, diễn ra Lễ công bố Di sản thế giới Quần thể Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc
Chiều nay (17/8), tại Khu Di tích và Danh thắng Yên Tử (phường Yên Tử, tỉnh Quảng Ninh) diễn ra họp báo công bố giá trị nổi bật toàn cầu của di sản văn hóa thế giới Yên Tử - Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc. Sự kiện này do tỉnh Quảng Ninh, TP. Hải Phòng và tỉnh Bắc Ninh đồng tổ chức.

Sau một hành trình dài bền bỉ, kiên trì và đầy nỗ lực, ngày 12/7/2025, Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc đã chính thức được Ủy ban Di sản Thế giới (UNESCO) công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới của nhân loại. Đây là Di sản văn hóa thế giới dạng chuỗi đầu tiên, đồng thời là Di sản liên tỉnh thứ hai trong số 9 Di sản Thế giới của Việt Nam được UNESCO công nhận.
Sự công nhận này không chỉ là niềm tự hào của 3 tỉnh Quảng Ninh, Bắc Ninh và TP Hải Phòng mà còn khẳng định giá trị độc đáo, sống động, có tầm vóc toàn cầu của Phật giáo Trúc Lâm khởi nguồn từ dãy núi thiêng Yên Tử.
Quần thể Di sản Văn hóa Thế giới Di tích và Danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc, gồm 12 điểm, cụm điểm di tích tiêu biểu, đặc sắc nằm trên 3 địa phương (Quảng Ninh, Hải Phòng, Bắc Ninh), với diện tích vùng lõi 525,75 ha và vùng đệm 4.380,19 ha. Trong đó, tỉnh Quảng Ninh có 5 di tích (Chùa Hoa Yên, Chùa Lân, Am chùa Ngọa Vân, Thái Miếu, Bãi cọc Yên Giang); 2 di tích thuộc tỉnh Bắc Ninh (Chùa Vĩnh Nghiêm, Chùa Bổ Đà) và 5 di tích thuộc Hải Phòng (Đền Kiếp Bạc, Chùa Côn Sơn, Chùa Thanh Mai, Động Kính Chủ, Chùa Nhẫm Dương). Quần thể di sản này nằm trên vòng cung Đông Triều ở miền Bắc Việt Nam với hệ thống di tích lâu đời hơn 700 năm mang giá trị đặc biệt cả về tôn giáo, văn hóa, lịch sử. Nơi đây không chỉ là biểu tượng truyền thống yêu nước, tinh thần dân tộc mà còn là quê hương của Nhà Trần - nơi khởi nguồn của Thiền phái Trúc Lâm, đóng vai trò quan trọng trong việc định hình lịch sử dân tộc Việt Nam. Hoa Yên là ngôi chùa trung tâm của toàn bộ hệ thống chùa trên núi Yên Tử, được sử sách nhắc đến nhiều lần, là nơi Phật Hoàng Trần Nhân Tông tu hành, giác ngộ và giảng đạo cho các đệ tử.
Với những giá trị riêng biệt, đặc sắc, Quần thể Di tích và Danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc, mà cốt lõi là Phật giáo Trúc Lâm, cùng hệ thống đền thờ, am tháp, tuyến hành hương, bia đá, mộc bản, di tích được bảo tồn, phân bố trên một không gian rộng lớn, đã được UNESCO đánh giá cao và công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới theo các tiêu chí (iii) và (vi).
Tiêu chi (iii): Một liên minh chiến lược giữa nhà nước, tôn giáo và người dân hình thành từ quê hương vùng núi Yên Tử đã tạo nên một truyền thống văn hóa độc đáo có tầm vóc toàn cầu, góp phần hình thành bản sắc dân tộc và thúc đẩy hòa bình, an ninh trong khu vực rộng lớn hơn.
Di sản là minh chứng đặc biệt cho Phật giáo Trúc Lâm được hình thành vào thế kỷ 13 bởi các vua và hoàng tộc nhà Trần, cùng các vị cao tăng, đặc biệt là Phật hoàng Trần Nhân Tông - vị vua duy nhất được biết đến ở châu Á đã tự nguyện rời bỏ ngai vàng để xuất gia tu hành. Bằng cách tích hợp Phật giáo Đại thừa với Nho giáo, Lão giáo và tín ngưỡng bản địa, Phật giáo Trúc Lâm đã góp phần tạo dựng nền tảng tinh thần cho sự ra đời và phát triển của một nhà nước độc lập, sự cố kết kiên cường của cộng đồng người Việt qua thời gian, đồng thời góp phần duy trì hòa bình trong bối cảnh khủng hoảng toàn cầu trong thế kỷ 13. Quần thể di sản vẫn tiếp tục là nơi thực hành truyền thống văn hóa - tôn giáo tín ngưỡng lâu đời và truyền cảm hứng cho cộng đồng trong nước cũng như quốc tế.
Tiêu chí (vi): Phật giáo Trúc Lâm là minh họa có ý nghĩa toàn cầu cho cách một tôn giáo - được hình thành từ nhiều tín ngưỡng khác nhau - khởi nguồn và phát triển từ vùng đất tâm linh Yên Tử, đã ảnh hưởng sâu sắc đến xã hội thế tục, góp phần xây dựng một quốc gia vững mạnh, đảm bảo hòa bình và hợp tác khu vực.
Di sản gắn liền với sự hình thành và lan tỏa của Phật giáo Trúc Lâm. Việc các nghi lễ, lễ hội, kinh sách và hành hương tới các địa điểm linh thiêng liên tục được duy trì – cả ở Việt Nam và các cơ sở Phật giáo Trúc Lâm ở nước ngoài – Là minh chứng cho tính thời sự và sức sống bền vững của triết lý tâm linh đề cao sự tự giác, tu dưỡng, sống hài hòa với thiên nhiên, yêu chuộng hòa bình và lòng nhân ái.
Sự công nhận của UNESCO là sự ghi nhận xứng đáng cho một hành trình đầy nỗ lực, đồng thời là lời khẳng định về một di sản văn hóa và tâm linh sống động, mang đến những đóng góp độc đáo và bền bỉ cho di sản văn hóa và tâm linh của nhân loại.
Theo Ban tổ chức, hơn 13 năm xây dựng hồ sơ khoa học cho di sản này là cả hành trình không biết mệt mỏi, thể hiện sự quyết tâm cao, nỗ lực bền bỉ của tỉnh Quảng Ninh – địa phương chủ trì xây dựng hồ sơ, cùng TP Hải Phòng, tỉnh Bắc Ninh trong việc đưa quần thể di tích, danh thắng đặc biệt ra với thế giới và được vinh danh.
Vào 20h tối nay (17/8) sẽ diễn ra Lễ công bố giá trị nổi bật toàn cầu của Di sản Văn hóa Thế giới Quần thể Di tích và Danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc tại Khu Di tích và Danh thắng Yên Tử (phường Yên Tử, tỉnh Quảng Ninh). Chương trình gồm: Công bố kết quả ghi danh của UNESCO; Lễ hội “Yên Tử – Sắc thu Thiền định” tôn vinh không gian văn hóa Phật giáo Trúc Lâm và chương trình nghệ thuật đặc biệt, với sự góp mặt của nhiều ca sĩ, nghệ sĩ nổi tiếng…
Lễ công bố là dịp vinh danh chặng đường đầy nỗ lực, quyết tâm chuẩn bị hồ sơ di sản, cùng với đó quảng bá, lan toả hình ảnh Di sản Văn hóa Thế giới Quần thể Di tích và Danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc với bạn bè trong nước, quốc tế./.