Và o trung tuần tháng 8 vừa qua, các dự định cho hậu kích cầu lãi suất 4% lần đầu tiên được bà n tới tại phiên họp thường kử³ của Hội đồng Tư vấn tiửn tệ quốc gia. Chỉ có 3 trong số 15 thà nh viên của Hội đồng tán thà nh việc nên tiếp tục kéo dà i thêm gói nà y sang đến giữa hoặc cuối năm 2010.
Khoảng 15 ngà y sau đó, Uỷ ban Giám sát tà i chính quốc gia có thông báo những kết quả khá khả quan vử kết quả thực hiện kích cầu lãi suất sau 8 tháng thực hiện, theo đó, việc thực hiện kích cầu lãi suất là tương đối an toà n, chưa xảy ra hệ lụy gì cũng như chưa gây ra tác động phụ gì đáng kể. Trên căn cứ đó, nhiửu thà nh viên của ủy ban nà y thống nhất đử nghị cần kéo dà i thêm gói kích cầu lãi suất chứ chưa nên chấm dứt và o cuối năm 2009.
Là người trực tiếp điửu hà nh và thực thi triển khai gói hỗ trợ lãi suất 4% nhưng Ngân hà ng Nhà nước đến nay vẫn chưa thể hiện rõ quan điểm vử vấn đử nà y.
Nhiửu khả năng trong năm 2009 có thể ngừng kích cầu để tránh là m nghiêm trọng tình trạng thâm hụt ngân sách, nhất là trong bối cảnh thu ngân sách đang ngà y một khó khăn.
Tuy nhiên, theo Vụ phó Vụ Chính sách tiửn tệ Ngân hà ng Nhà nước Nguyễn Thu Hà thì cơ chế hỗ trợ lãi suất tác động là m cho tín dụng VND tăng trưởng ở mức cao, lãi suất cho vay thấp hơn lãi suất tiửn gửi, là m méo mó khối lượng vốn huy động và lãi suất thị trường, ảnh hưởng không thuận lợi đến việc kiểm soát tổng phương tiện thanh toán và ổn định lãi suất, tỷ giá.
Các doanh nghiệp vay vốn thuộc đối tượng hỗ trợ lãi suất thường lập phương án sản xuất - kinh doanh, dự án đầu tư với thời hạn trả nợ kéo dà i hơn so với thời gian trước đây và chu kử³ sản xuất - kinh doanh để được hưởng hỗ trợ lãi suất dà i hơn, kéo theo việc quay vốn và tín dụng chậm lại, gây rủi ro lớn cho các ngân hà ng thương mại nếu như diễn biến kinh tế thế giới và trong nước không thuận lợi.
Theo nhận định của một lãnh đạo thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trường hợp kinh tế thế giới và Việt Nam phục hồi sớm trong năm 2009 thì có thể ngừng kích cầu để tránh là m nghiêm trọng tình trạng thâm hụt ngân sách, nhất là trong bối cảnh thu ngân sách đang ngà y một khó khăn.
Đánh giá của các tổ chức trong nước cũng như quốc tế đửu khẳng định kinh tế Việt Nam đã phục hồi sớm. Nếu có tiếp tục hỗ trợ lãi suất trong năm 2010 thì hình thức cũng phải khác và đối tượng được hỗ trợ sẽ chọn lọc và khắt khe hơn. Kế hoạch cụ thể cho hậu kích cầu lãi suất đang được Bộ khẩn trương hoà n thà nh để kịp trình lên Thủ tướng và o cuối tháng 9, vị nà y cho hay.
Không thể phủ nhận trong gần 9 tháng qua, biện pháp kích thích kinh tế chủ lực mang lại hiệu quả rõ rệt là gói cho vay hỗ trợ lãi suất 4%. Nhưng, theo nhận định của nhiửu chuyên gia kinh tế, biện pháp nà y lại khó áp dụng triệt để nếu kéo dà i thêm quá thời hạn ấn định là hết năm 2009 vì khi đó hiệu quả sẽ không cao và tình trạng thất thoát chắc chắn sẽ xảy ra.
Bộ trưởng Bộ Tà i chính Vũ Văn Ninh cho biết, sau khi bù trừ số tăng giảm, dự kiến thu ngân sách Nhà nước năm 2009 vẫn giảm thu khoảng 29.000 - 63.000 tỷ đồng so với dự toán.
Trong báo cáo nghiên cứu dựa trên kết quả tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế xã hội 2006 - 2010 do Dự án Hỗ trợ Giám sát phát triển kinh tế - xã hội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đưa ra cảnh báo rằng thu ngân sách Nhà nước sẽ ngà y cà ng khó khăn.
Hiện nay, gần một nửa thu ngân sách vẫn còn dựa và o các khoản thu thiếu ổn định, không bửn vững như thu từ dầu thô và từ hoạt động xuất nhập khẩu. Trong trung và dà i hạn, hai khoản thu nà y sẽ giảm.
Đối với thu từ hoạt động xuất nhập khẩu, mục tiêu hạn chế nhập khẩu đi đôi với cắt giảm thuế quan với mức độ nhanh hơn từ nay đến 2010 sẽ ảnh hưởng không tốt tới mức thu từ loại thuế nà y trong thời gian tới.
Trong 1-2 năm tới, thu từ khu vực doanh nghiệp cũng khó tăng do tăng trưởng kinh tế chậm lại, ưu tiên chính sách cho việc kiửm chế lạm phát và ngăn chặn suy giảm kinh tế. Với diễn biến trên, áp lực giảm thu ngân sách, nhất là sau 2010 khá lớn.
Rõ rà ng, nếu vẫn mạnh tay kích cầu lãi suất 4% như năm 2009 thì đó sẽ là một thách thức lớn đối với ngân sách nhà nước. Thực tế thì ngay từ khi gói kích cầu nà y được triển khai, Uỷ ban Tà i chính - Ngân sách của Quốc hội cũng đã đử nghị Chính phủ cần kiên quyết thực hiện dứt điểm gói kích cầu hỗ trợ lãi suất 4% theo đúng kế hoạch, tránh kéo dà i gây ảnh hưởng tới ổn định vĩ mô trong dà i hạn.
Uỷ ban Tà i chính Ngân sách cho rằng chính sách bù lãi suất tiửm ẩn nguy cơ thất thoát, lãng phí. Nếu không được quản lý hiệu quả, sẽ gia tăng gánh nặng nợ nần và hiện tượng đầu cơ nóng với các dự án vay chất lượng thấp.
Ngoà i ra, điửu nà y có thể là m ảnh hưởng sức cạnh tranh của nửn kinh tế do việc cho vay nặng tính bao cấp, vì không phát huy vai trò điửu tiết thị trường, là m gia tăng tình trạng cạnh tranh bất bình đẳng giữa các loại hình doanh nghiệp.