Nơi gặp gỡ của những người yêu ca trù Hà Nội

Ca trù vốn là bộ môn nghệ thuật truyửn thống ở phía Bắc ra đời cách đây trên dưới một nghìn năm. Ca trù thịnh hà nh từ thế kỷ 15, tới giữa thế kỉ 20, ca trù phát triển mạnh, có độ phủ rộng lớn ở các tỉnh thà nh phía Bắc.

Sau Cách mạng Tháng 8, ca trù vắng bóng vì bị xem là tà n dư của văn hóa cũ. Tuy nhiên tới cuối những năm 80, đầu những năm 90, ca trù bắt đầu được quan tâm và phục hồi. Trong thời gian nà y, Bộ Văn hóa Thể thao đã mời nghệ nhân ca trù Quách Thị Hồ ghi âm rất nhiửu thể cách ca trù để quảng bá, hy vọng đưa ca trù dần trở lại với đời sống cộng đồng.

Tuy nhiên ở Hà Nội và các tỉnh thà nh phía Bắc không có một hội quán nà o dà nh cho những người yêu ca trù tới thưởng thức. Tới đầu những năm 90, một hội quán ca trù đầu tiên được lập ra ngay Văn Miếu “ Quốc Tử Giám do một người phụ nữ trẻ, đó là Đà o Nương Bạch Vân.

Người phụ nữ đầu tiên mở hội quán ca trù tại đất kinh kì

Bạch Vân đến với ca trù hết sức tình cử và đã mê say nó ngay từ phút đầu tiên. Tuy nhiên lúc nà y, việc thỉnh thầy dạy vô cùng khó khăn. Các nghệ nhân đửu đã ở ẩn, hoặc chuyển sang nghử khác. Dư luận vẫn có cái nhìn không mấy thiện cảm vử ả đà o, cô đầu.

Trong 7 năm trời, Bạch Vân đã đi khắp nơi thỉnh thầy dạy. Ở đâu nghe tiếng có thầy dạy là chị không quản đường xa xin học. Chị là một trong những lứa học trò đầu tiên của thế hệ nghệ nhân ca trù Quách Thị Hồ, Phó Thị Kim Đức.

Dù không là học trò chính thức của bất cứ đà o nương nà o lớp trước, nhưng bằng niửm đam mê cháy bửng của mình, hơn nữa với nhạy cảm của một người từng được đà o tạo tại trường âm nhạc Việt Nam và một chút năng khiếu bẩm sinh, Bạch Vân lao tâm, khổ tứ trau dũa luyện nghử.

Tuy nhiên việc các nghệ nhân còn lại ở Việt Nam gần như không còn thiết tha với nghử và đang dần mang những bí quyết tinh hoa ấy vử với tổ nghử, không xa nữa ca trù sẽ biến mất trong nay mai.

Bạch Vân quyết định sẽ thà nh lập một câu lạc bộ ca trù với mong muốn tập hợp được những người hiểu biết vử ca trù, yêu ca trù để nhen lên hy vọng vực dậy ca trù, đưa ca trù trở lại với vị trí xứng đáng của nó trong dòng chảy văn hoá truyửn thống dân tộc.

Được sự ủng hộ của Sở Văn hóa Thông tin Hà Nội trước đây, Bạch Vân tự bử tiửn xây dựng cơ sở vật chất cho câu lạc bộ, rồi tới tận nhà các nghệ nhân, động viên và vời họ tới tham gia sinh hoạt và biểu diễn.

Câu lạc bộ ca trù Hà Nội mở tại Văn Miếu Quốc Tử Giám và o thời điểm năm 1991 là câu lạc bộ ca trù đầu tiên xuất hiện ở Hà Nội và cũng là đầu tiên ở Việt Nam.

Cách đây mấy năm, tại đình Kim Ngân 46 Hà ng Bạc, ca nương Bạch Vân tiếp tục mở một địa điểm ca trù hoạt động khá hiệu quả và o các tối thứ 3-5-7 hà ng tuần với mong muốn đẩy mạnh quảng bá cho ca trù với những du khách đến với Hà Nội.

Bằng mọi cố gắng của bản thân, qua hơn 20 năm tồn tại và phát triển, CLB ca trù Hà Nội cũng như Đình Kim Ngân và i năm trở lại đây đã trở thà nh địa chỉ đử rất có uy tín đối với những người yêu ca trù ở cả trong nước và quốc tế khi tới tìm hiểu văn hóa Hà Nội.

Bạch Vân tâm sự: Câu lạc bộ ca trù Hà Nội thực sự đã là máu và nước mắt của cuộc đời tôi.

Sau rất nhiửu nỗ lực của những nghệ nhân, những người yêu ca trù và hát ca trù, ca trù được phục hồi và phát triển với trên 60 CLB trên khắp 15 tỉnh thà nh phía Bắc với hạt nhân là các CLB Ca trù ở Hà Nội,

Bằng niửm đam mê và duyên kì ngộ, hơn 10 năm trời một mình đạp xe rong ruổi các tỉnh thà nh, Bạch Vân tìm lại những nghệ nhân ca trù nổi tiếng một thời.

Không chỉ hoà n thà nh xuất sắc luận văn thạc sĩ vử ca trù, mà Bạch Vân người có công đưa hai từ Ca trù và Đà o nương từ sách thà nh những danh xưng cao quý trong đời sống đương đại.

Bạch Vân là một trong những người nhiệt huyết trong công tác phát triển và đà o tạo các đà o nương trẻ bằng những lớp đà o tạo ca trù của các nghệ nhân do các tổ chức văn hóa quốc tế tà i trợ.

Theo ca trù từ lúc tuổi đời còn son trẻ, Bạch Vân đã hy sinh tất thảy mọi hạnh phúc riêng tư của mình, thậm chí cả niửm hạnh phúc thiêng liêng nhất của một người đà n bà là là m vợ và là m mẹ để cống hiến cho ca trù.

Tới bây giử Bạch Vân vẫn đi xe trả góp và ở trong một căn gác hai lụp xụp được che tạm bằng tôn. Phòng của chị đơn sơ tới không ngử bởi không hiện diện bất kử³ thứ tiện nghi nà o dù là tối thiểu nhất của cuộc sống đô thị.

Bởi mọi quan tâm, mọi nỗ lực người phụ nữ ấy đửu góp phần khôi phục lại vẻ đẹp một loại hình văn hóa Thuần Việt cổ sống lại tại mảnh đất Kinh kì ngà n năm văn hóa.