Nợ đồng lần, đại gia hại nhau

Hoà nh tráng nhưng thiếu tiửn

Hơn nử­a năm chử đợi, cổ đông của Công ty Cổ phần Công nghiệp khoáng sản Bình Thuận (KSA) nhận được tin cổ tức bị cắt giảm chỉ còn 400 đồng thay vì 1.000 đồng/cp như đã công bố trước đó.

Thất vọng nằm ở chỗ cổ đông đã 4 lần mừng hụt vì công ty liên tục đưa ra những lời hứa chắc chắn nhưng cho tới thời điểm nà y, ngay cả 400 đồng cũng chưa đến được tay cổ đông mà  được lùi đến cuối tháng 8/2013.

Việc hoãn chậm, thậm chí cắt giảm, cắt bử cổ tức năm 2012 rất phổ biến trên TTCK như trường hợp AAA, SMA, MSN, V15, LAF, MHL... Tuy nhiên, việc thất hứa liên tục như KSA thì hiếm gặp.

Lý giải sự thất hứa, KSA cho biết do một số khoản nợ khách hà ng đã chưa trả cho công ty đúng như cam kết nên doanh nghiệp chưa thu xếp được nguồn tiửn để thanh toán cổ tức. Lý do đưa ra sau đó là  do công ty phải ứng vốn cho thi công.

Trên thực tế, KSA kinh doanh có lãi trong các quý và  cả năm 2012 nhưng dòng tiửn thường xuyên ở trong tình trạng âm và i tỷ cho tới và i chục tỷ mà  lý do chủ yếu là  do doanh nghiệp không thu hồi được công nợ đúng hạn. Tổng số tiửn KSA dự kiến trả cổ tức 1.000 đồng/cổ phiếu chỉ hết khoảng trên 15 tỷ đồng, không hử lớn so với khoản phải thu lên tới trên 50 tỷ đồng của công ty. Không lớn nhưng không trả được cho thấy dòng tiửn của doanh nghiệp nà y có vấn đử.

Hiện tượng nợ nần chồng chất, dây dưa trong cộng đồng doanh nghiệp rất phổ biến, từ các tập đoà n cho tới các doanh nghiệp lớn nhử niêm yết trên sà n.

Trở lại trường hợp Tập đoà n Аiện lực Việt Nam, trong và i năm qua không chỉ tạo ra khoản lỗ và i chục ngà n tỷ mà  còn để lại nhiửu khoản nợ lớn dẫn tới khó khăn tà i chính cho đối tác đầu và o nguồn điện.

Gần đây, Tập đoà n Công nghiệp Than - Khoán sản Việt Nam (TKV) cho biết, tập đoà n đang phải chịu thiệt hại gần chục nghìn tỷ đồng do phải bán than dưới giá thà nh cho sản xuất điện và  bị EVN nợ cũng cả ngà n tỷ. Theo TKV, do EVN nên tập đoà n đang đứng trước nguy cơ thua lỗ trầm trọng.

Một nạn nhân khác của EVN là  Tập đoà n Sông Đà  với khoản tiửn chưa thanh toán lên tới một nử­a tổng số công nợ phải thu, trị giá hà ng ngà n tỷ đồng. Còn PVN là  chủ nợ thường xuyên và  lâu đời của EVN với số tiửn lên hà ng chục ngà n tỷ đồng.

Nợ đồng lần hại nhau

Hiện tượng nợ đồng lần phổ biến hơn nhiửu. Một số ngân hà ng cho biết thời gian gần đây tình hình có đỡ hơn nhưng khoảng một năm trước đây họ phải đi vay các ngân hà ng nà y, nhưng ngân hà ng khác lại nợ họ.

Trên thực tế, việc vay lẫn nhau giữa các ngân hà ng là  hoạt động bình thường trên thị trường liên ngân hà ng, nó xảy ra hà ng giử, hà ng ngà y. Tuy nhiên, thời gian vừa qua, hiện tượng vay rồi không có trả, ngân hà ng bé vay của lớn, lớn vay của bé hay vay của lớn hơn xảy ra quá nhiửu, phức tạp và  quan trọng là  không thanh toán đúng hạn, nợ dây dưa, khó đòi, gây ra sự mất niửm tin trong hệ thống.

Thời điểm đỉnh cao của hoạt động nợ nần chồng chéo dây dưa giữa các ngân hà ng là  cuối 2011 và  đầu 2012. Và  có trường hợp tới cuối 2012 mới hoà n trả được toà n bộ khoản vay cả chục nghìn tỷ đồng tiửn nợ gốc và  hà ng nghìn tỷ đồng tiửn lãi.

Kinh doanh trong năm vừa qua cho thấy hiện tượng nợ đồng nần, nợ lẫn nhau, dây dưa, khó đòi rất phổ biến. Ở mảng ngân hà ng đã tồi tệ thì ở mảng BАS cà ng rối ren hơn. Hiện tượng chủ đầu tư nợ doanh nghiệp xây dựng, nợ khách hà ng; doanh nghiệp xây dựng nợ đơn vị bán vật liệu xây dựng, nợ lương

Nhiửu doanh nghiệp cả năm trời không là m ăn gì, công việc chủ yếu là  đi đòi nợ để trả nợ ngân hà ng. Một số thậm chí còn phải bán tà i sản riêng như nhà  cử­a, ô tô để trả nợ trong khi vẫn đang là  chủ nợ của nhiửu đối tác, khách hà ng khác.

Nhiửu khi các doanh nhân nà y cũng tính "là m mạnh tay" nhưng thực tế các con nợ của họ cũng ở trong tình trạng không còn gì, kể cả uy tín, là m mạnh có khi lại phạm pháp. Song hà nh với sự rối ren đó, với cách hà nh sử­ không đà ng hoà ng của nhiửu doanh nghiệp, niửm tin và o họ dường như ngà y cà ng đi xuống.

Sự đóng băng của thị trường BАS, sự trầm lắng của TTCK và  thái độ hững hử với nguồn vốn ngân hà ng phần nà o cho thấy niửm tin trên thị trường đang suy giảm nghiêm trọng.

Hà ng loạt các doanh nghiệp gần đây đặt ra cho mình mục tiêu thấp hơn để thoát bẫy tăng trưởng nóng, với định hướng là  củng cố, an toà n và  ổn định. Nhiửu đơn vị đã lên kế hoạch tái cơ cấu.

Tuy nhiên, việc tái cơ cấu cần cần một thời gian dà i bởi nhiửu doanh nghiệp đã sa lầy quá sâu và  quá lâu và o bùn đen. Với các doanh nghiệp như vậy, đôi khi phải đối mặt với khả năng phá sản. Còn với các doanh nghiệp vẫn có cơ hồi phục, ngoà i định hướng tái cơ cấu theo hướng phát triển bửn vững, vấn đử quan trọng còn là  xây dựng lại niửm tin đối với ngân hà ng, khách hà ng, đối tác và  cả các cổ đông.