Đó là một trong những con số báo động được đưa ra trong Hội thảo Nâng cao năng lực giải quyết khiếu nại của hội tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng tại Việt Nam do Dự án Hỗ trợ Thương mại Đa biên giai đoạn III (EU - Việt Nam MUTRAP III) phối hợp với VINASTAS tổ chức ngà y 13/10, tại Hà Nội.
Hội thảo Nâng cao năng lực giải quyết khiếu nại của hội tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng tại Việt Nam
Nên chọn giải quyết tranh chấp bằng hòa giải, thương lượng
Trong thời gian qua, số vụ khiếu nại hà ng năm của người tiêu dùng tăng lên đáng kể. Trong năm 2009, hai Văn phòng VINASTAS tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đã tiếp nhận hơn 310 hồ sơ khiếu nại của người tiêu dùng. Trong 9 tháng đầu năm 2010, con số nà y là khoảng 200, chưa kể các trường hợp tiếp nhận khiếu nại và tư vấn qua điện thoại. Trong số các hồ sơ khiếu nại, khoảng 80% vụ đã được giải quyết thà nh công và có kết quả cụ thể.
Trên thực tế, số vụ vi phạm quyửn lợi NTD của các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh còn vượt xa so với số vụ khiếu nại. Điửu nà y có thể do ngươÌ€i tiêu duÌ€ng thiếu thông tin, hiểu biết vử pháp luật còn hạn chế, không biêÌt phải tiÌ€m kiêÌm sưÌ£ trơÌ£ giuÌp tưÌ€ ai vaÌ€ như thêÌ naÌ€o, hoăÌ£c không tin tưởng vaÌ€o năng lực giải quyêÌt của caÌc cơ quan quản lyÌ...
Bởi vậy, theo các diễn giả trong hội thảo, việc thưÌ£c thi phaÌp luâÌ£t bảo vêÌ£ ngươÌ€i tiêu duÌ€ng đoÌ€i hỏi môÌ£t cơ chêÌ giải quyêÌt khiêÌu naÌ£i hiêÌ£u quả. CaÌc tổ chưÌc bảo vêÌ£ ngươÌ€i tiêu duÌ€ng ở ViêÌ£t Nam, đươÌ£c kyÌ€ voÌ£ng sẽ đoÌng vai troÌ€ ngà y cà ng quan troÌ£ng trong lĩnh vưÌ£c naÌ€y khi LuâÌ£t mơÌi vêÌ€ bảo vêÌ£ quyửn lợi ngươÌ€i tiêu duÌ€ng được Quốc hội thông qua trong thời gian tới.
Vử vấn đử nà y, ông Nguyễn Phương Nam “ Phó cục trưởng cục quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương) cho biết, hiện nay việc giải quyết tranh chấp của NTD thường áp dụng 3 biện pháp chính, gồm: Giải quyết tranh chấp bằng hòa giải, thương lượng; Giải quyết tranh chấp bằng trọng tà i; Giải quyết tranh chấp bằng tòa án.
Tuy nhiên, trong 3 biện pháp nà y hiện chỉ có biện pháp giải quyết tranh chấp bằng hòa giải, thương lượng được thực hiện nhiửu nhất thông qua các cơ quan chức năng: Cục quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương), Sở Công Thương các địa phương, Hội Bảo vệ NTD...
Trong khi đó, vẫn chưa có tranh chấp nà o của NTD được giải quyết bằng trọng tà i. Còn giải quyết tranh chấp bằng tòa án thì rất ít NTD lựa chọn vì trình tự, thủ tục phức tạp và thời gian kéo rất dà i.
Rất nhiửu người tiêu dùng cho rằng mình bị xâm phạm quyửn lợi và cần giúp đỡ từ các cơ quan chức năng (Ảnh Thiên Trường)
Theo đó, à”ng Nguyễn Phương Nam cho rằng, nên khuyến khích NTD nên chọn phương thức giải quyết tranh chấp bằng hòa giải, thương lượng vì phương thức nà y đơn giản, nhanh gọn, chi phí thấp. Đồng thời, khuyến khích thà nh lập các tổ chức hòa giải chuyên nghiệp hỗ trợ NTD.
Đối với 2 phương thức còn lại, cần phải hoà n thiện theo hướng qui định trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp của NTD theo hướng nhanh, gọn. àp dụng các thủ tục đơn giản với những tranh chấp nhử lẻ, giá trị khiếu nại thấp, chứng cứ rõ rà ng. Đồng thời, tạo điửu kiện cho NTD tiếp cận với phương thức giải quyết tranh chấp tại tòa án: miễn nghĩa vụ chứng minh lỗi, miễn tạm ứng án phí,...
Có chung quan điểm trên, à”ng Vương Ngọc Tuấn “ Phụ trách văn phòng tư vấn khiếu nại VINASTAS cũng cho rằng, hiện nay ngà y cà ng có nhiửu người lựa chọn biện pháp hòa giải, đặc biệt là thông qua các văn phòng tư vấn khiếu nại. Bởi hình thức nà y không chỉ nhanh chóng, hiệu quả mà còn là phương thức thân thiện, ít áp lực nhất cho cả 2 bên...
Bên cạnh đó, à”ng Vương Ngọc Tuấn cũng kiến nghị, không nên thu phí khi tư vấn, hòa giải giải quyết khiếu nại của NTD: Tranh chấp giữa NTD với các thương nhân, tổ chức và cá nhân liên quan là các tranh chấp nhử, đơn giản và giá trị thấp, nếu thu phí khi tư vấn, hòa giải giải quyết khiếu nại và kèm theo các thủ tục phức tạp, NTD sẽ e ngại, không khiếu nại “ à”ng Tuấn phân tích.
Việt Nam có thể là m được như EU?
Tại hội thảo, GiaÌo sư Lucette Defalque chuyên gia Mutrap III đã chia sẻ một số kinh nghiệm của EU có thể áp dụng tại Việt Nam.
Ví dụ như trong ngà nh điện và gas, taÌ£i EU đã ban haÌ€nh luâÌ£t để bãi bỏ đôÌ£c quyêÌ€n NhaÌ€ nươÌc vêÌ€ điêÌ£n vaÌ€ gas (năm 1996 vaÌ€ 1998): tâÌt cả ngươÌ€i tiêu duÌ€ng đêÌ€u coÌ thể choÌ£n lưÌ£a nhaÌ€ cung câÌp vaÌ€ đổi nhaÌ€ cung câÌp truyêÌ€n thôÌng sang nhaÌ€ cung câÌp khaÌc.
Ở Việt Nam số vụ vi phạm quyửn lợi NTD còn vượt xa so với số vụ khiếu nại... (Ảnh Internet)
MuÌ£c tiêu caÌc diÌ£ch vuÌ£ công đi theo bao gồm : bảo đảm mưÌc đôÌ£ bảo vêÌ£ ngươÌ€i tiêu duÌ€ng tôÌt nhâÌt: minh baÌ£ch trong caÌc điêÌ€u khoản hơÌ£p đôÌ€ng, thông tin chung vaÌ€ cơ chêÌ giải quyêÌt tranh châÌp thương maÌ£i. Tập trung bảo vêÌ£ ngươÌ€i tiêu duÌ€ng dễ biÌ£ tổn thương như ngươÌ€i giaÌ€, ngươÌ€i thâÌt nghiêÌ£p, ngươÌ€i taÌ€n tâÌ£t...
Để thực hiện được các nhiệm vụ trên, thì vai troÌ€ của HôÌ£i bảo vêÌ£ ngươÌ€i tiêu duÌ€ng giữ vị trí rất quan trọng: theo dõi viêÌ£c aÌp duÌ£ng quy điÌ£nh naÌ€y, liên hêÌ£ vơÌi công ty cung câÌp điêÌ£n vaÌ€ gas, yêu câÌ€u NhaÌ€ nươÌc can thiêÌ£p trong trươÌ€ng hơÌ£p câÌ€n thiêÌt... « Æ Ì‰ ViêÌ£t Nam, sau khi thông qua đaÌ£o luâÌ£t mơÌi, VINASTAS cũng coÌ thể coÌ những haÌ€nh đôÌ£ng tương tưÌ£ » - GiaÌo sư Lucette Defalque nhận định.
Vử caÌc haÌ€ng hoÌa vaÌ€ diÌ£ch vuÌ£ có sản phẩm lỗi, GiaÌo sư Lucette Defalque cũng chia sẻ, tại EU luôn thiêÌt lâÌ£p RAPEX: HêÌ£ thôÌng baÌo đôÌ£ng nhanh cho tâÌt cả caÌc sản phẩm nhiêÌ€u rủi ro (ngoaÌ£i trưÌ€ thưÌ£c phẩm, dươÌ£c phẩm vaÌ€ duÌ£ng cuÌ£ y têÌ).
Bằng sưÌ£ trao đổi thông tin nhanh choÌng giữa caÌc điểm liên hêÌ£ QuôÌc gia vơÌi điểm liên hêÌ£ của Ủy ban châu à‚u, cơ quan chức năng sẽ đưa ra được biêÌ£n phaÌp haÌ£n chêÌ hoaÌ£t đôÌ£ng marketing vaÌ€ sử duÌ£ng caÌc sản phẩm nguy hiểm cho sưÌc khỏe vaÌ€ an toaÌ€n của ngươÌ€i tiêu duÌ€ng.
Ngay khi nhâÌ£n đươÌ£c khiêÌu naÌ£i của ngươÌ€i tiêu duÌ€ng hoăÌ£c HôÌ£i bảo vêÌ£ ngươÌ€i tiêu duÌ€ng, Điểm liên hêÌ£ QuôÌc gia (ở mỗi quốc gia thuộc EU - PV) sẽ thưÌ£c hiêÌ£n điêÌ€u tra, vaÌ€ thông tin cho Ủy ban châu à‚u vaÌ€ caÌc quôÌc gia khaÌc. ThưÌ 6 haÌ€ng tuâÌ€n, website của EU sẽ câÌ£p nhâÌ£t danh saÌch caÌc sản phẩm gây nguy hiểm vaÌ€ caÌc biêÌ£n phaÌp tương ưÌng.
Ví dụ như trong tháng 8 /10/2010, RAPEX đã công bố danh sách các sản phẩm gây nguy hiểm gồm: Danh saÌch caÌc sản phẩm đôÌ€ chơi tưÌ€ Trung QuôÌc (nguy hiểm do hoÌa châÌt, hoăÌ£c dễ biÌ£ hoÌc vaÌ€o đươÌ€ng hô hâÌp) ; Danh saÌch caÌc thiêÌt biÌ£ điêÌ£n tử tưÌ€ Trung QuôÌc (rủi ro điêÌ£n giâÌ£t hoăÌ£c hỏa hoaÌ£n) ; Tai nghe nhaÌ£c Trung QuôÌc (có thể gây diÌ£ ưÌng); Danh saÌch aÌo phông tưÌ€ à‚Ìn ĐôÌ£ (biÌ£ diÌ£ ưÌng).
Khi được công bố, các công ty sản xuất sản phẩm nguy hiểm nà y sẽ tưÌ£ nguyêÌ£n ruÌt lui khỏi thiÌ£ trươÌ€ng vaÌ€ thu hôÌ€i caÌc sản phẩm đã baÌn cho khaÌch haÌ€ng. Trong khi đó, chắc chắn caÌc cơ quan chưÌc năng cũng sẽ ra lêÌ£nh câÌm baÌn hoăÌ£c nhâÌ£p khẩu măÌ£t haÌ€ng naÌ€y.
Theo đó, GiaÌo sư Lucette Defalque cũng đêÌ€ xuâÌt cho Vinastas, nên kiểm chưÌng danh saÌch sản phẩm trên Rapex câÌ£p nhâÌ£t vaÌ€o thưÌ 6 haÌ€ng tuâÌ€n, liên laÌ£c vơÌi caÌc nhaÌ€ nhâÌ£p khẩu sản phẩm lỗi, đêÌ€ nghiÌ£ cơ quan chưÌc năng hoăÌ£c caÌc BôÌ£ ban ngaÌ€nh ra lêÌ£nh câÌm lưu thông măÌ£t haÌ€ng naÌ€y...
.jpeg "Giải đua xe địa hình lớn nhất Việt Nam phá kỷ lục với 24 đường thi")
