Tái cấu trúc nguồn nhân lực toán nhưng tình hình không chuyển biến khi thực tế môn toán trong các nhà trường thiếu hấp dẫn. (Ảnh: Hồng Vĩnh)
Những nghịch lý
GS Lê Tuấn Hoa, Viện trưởng Viện Toán cho rằng, hiện ngà nh toán đang đối mặt với khủng hoảng thiếu nguồn lực. Không chỉ thiếu những nhà toán học uy tín, tên tuổi mà còn thiếu vử số lượng những người là m toán chuyên nghiệp. Thực trạng nà y vừa là nguyên nhân và cũng là hệ quả của những nghịch lý trong lĩnh vực giảng dạy, đà o tạo, nghiên cứu toán học hiện nay.
Nghịch lý đầu tiên, trong khi ở các nước công nghiệp phát triển, những người tốt nghiệp ĐH ngà nh toán rất đắt hà ng khi đi xin việc thì ở ta hà ng loạt cử nhân ngà nh toán thất nghiệp.
Nghịch lý thứ hai, có thể xin được học bổng ở trường ĐH danh tiếng, có cơ hội được học với những thầy giửi bậc nhất thế giới, nhưng không dễ tìm được người để giới thiệu đi học.
Một nghịch lý nữa, ở Mử¹ cũng như nhiửu nước châu à‚u, chỉ khoảng 1/4 số tiến sĩ ngà nh toán được nhận và o giảng dạy trong các trường ĐH (số còn lại là m cho các doanh nghiệp) thì ở ta, cứ có bằng tiến sĩ toán là các trường ĐH nhận ngay!
PGS Bùi Xuân Hải, Khoa Toán Tin, Trường ĐH Khoa học Tự nhiên “ ĐH Quốc gia TP Hồ Chí Minh cũng nêu thực trạng khủng hoảng thiếu nhân lực chất lượng cao ở đơn vị mình mà chủ yếu do không có cơ chế thu hút người giửi trở vử.
Theo thầy Hải, ngà nh toán của trường mình đã vượt qua giai đoạn khủng hoảng thiếu người học. Mỗi năm trường có khoảng 300 sinh viên theo học ngà nh toán, dù chất lượng đầu và o không cao nhưng may mắn thay vẫn có một số em giửi vượt trội.
Những em nà y đửu được nhà trường giữ lại, nhưng chỉ một và i năm sau các em đửu tìm đường du học và phần lớn không trở vử. Một số có trở vử nhưng chỉ là m được một thời gian ngắn lại bử đi, chủ yếu vì thu nhập quá thấp.
à”ng Nguyễn Hữu Dư, Giám đốc Điửu hà nh Viện Nghiên cứu Cao cấp vử toán cũng cho rằng, việc đối mặt với sự thiếu hụt người là m toán chuyên nghiệp là tình trạng chung của tất cả các trường ĐH, học viện, viện nghiên cứu. Hiện nay, những nhà toán học tuổi 58 - 60 rất nhiửu, trong khi tuổi 40 - 58 rất ít.
ử¨ng dụng môn toán chỉ là ... đếm tiửn?
Tuy nhiên, theo các nhà toán học, dù các sơ sở đà o tạo, nghiên cứu đưa ra nhiửu giải pháp nhằm tái cấu trúc nguồn nhân lực cho ngà nh toán nhưng tình hình sẽ không chuyển biến bao nhiêu một khi thực tế môn toán trong các nhà trường phổ thông thiếu hấp dẫn, đà o tạo ngà nh toán trong các trường ĐH thiếu thiết thực. Đây chính là nguyên nhân chủ yếu khiến ngà nh toán không đủ sức thu hút giới trẻ trong con đường lập nghiệp.
Ở nhiửu nơi có tình trạng chỉ những em không đủ điểm và o các ngà nh khác (tà i chính, kinh tế...) thì mới đăng ký học ngà nh toán. Vì thế, học xong ĐH các em cũng khó học lên cao nữa, một phần vì không đủ năng lực, một phần vì không đủ đam mê.
Hôm qua, tại Hà Nội, Viện Toán học Việt Nam tổ chức chuỗi hoạt động đại chúng nhằm giới thiệu và quảng bá Toán học với tiêu đử Một ngà y với Toán học. Đây là sự kiện hưởng ứng ngà y Khoa học và Công nghệ Việt |
Được mời tham gia cuộc tọa đà m, em Nguyễn Huy Tùng, học sinh lớp 12 Trường THPT Trần Phú, Hải Phòng cho biết, sau khi được chọn và o đội tuyển quốc gia chuẩn bị dự kử³ thi Olympic toán học quốc tế 2014 sắp tới, nhiửu bạn bè đặt câu hửi với em: Đạo hà m, tích phân, số phức... liệu có giúp ích gì cho cuộc sống không?.
Em Tùng chia sẻ: Nghe các bạn hửi mà em cảm thấy hẫng. Em học chuyên nên học chương trình riêng. Nhưng em được biết các bạn không học chuyên cũng đửu được học kử¹ các kiến thức nà y. Sách giáo khoa cũng có một cuốn Giải tích, hai cuốn Đại số. Em xem thì thấy trong đó có rất nhiửu bà i tập bắt học sinh là m mà rất ít nội dung giúp học sinh thấy được giá trị ứng dụng của các kiến thức đã học.
Có lẽ đó là lý do để các bạn em thấy tích phân, đạo hà m... chỉ là những thứ tự nhiên nhảy và o SGK, các bạn ấy buộc phải học và học xong thì tất cả những thứ đó trở thà nh dĩ vãng. Và rốt cục, sau 12 năm học, với nhiửu bạn toán chỉ là môn giúp người ta... đếm tiửn chứ không phải là một môn giúp con người có những suy luận logic trong đời sống.
Trước đó, nhiửu nhà toán học đã cho rằng, nên đặt lại vấn đử dạy học môn toán trong trường phổ thông cũng như trong các trường ĐH. Thậm chí, cần nhìn lại trách nhiệm của các nhà toán học trong vấn đử nà y.
GS Phạm Thế Long, Giám đốc Học viện Kử¹ thuật Quân sự nói: Lỗi một phần chính do những người là m toán. Những người là m toán chuyên nghiệp không góp phần là m cho xã hội hiểu được vẻ đẹp của toán. Những người dạy toán thì không giúp người học nhận thấy sự thiết thực của những gì mình dạy; sa đà và o việc tìm cách chứng minh, lập luận chặt chẽ mà ít chú ý tới việc giới thiệu tính ứng dụng của toán.
Còn GS Ngô Việt Trung, nguyên viện trưởng Viện Toán học cũng nhận xét ứng dụng là cái yếu trong ngà nh toán, tuy nhiên giải quyết được bà i toán nà y lại phụ thuộc và o... nhà nước.
.jpg "Lô PM3 CAA: Biểu tượng của hợp tác quốc tế vì hòa bình và phát triển")
.jpg "Khai mạc Hội chợ Thương mại Quốc tế Việt Nam - Vietnam Expo 2025")
