Máy bán hàng tự động - xu hướng hiện đại hoá thương mại của đô thị văn minh
Những năm gần đây, tại các thành phố lớn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng… hình ảnh những chiếc máy bán hàng tự động xuất hiện ngày càng nhiều ở bến xe, bệnh viện, trường học, khu vui chơi hay phố đi bộ.
Không chỉ bán nước đóng chai hay đồ ăn vặt, giờ đây nhiều loại máy pha chế đồ uống tự động đã ra đời, mang lại trải nghiệm nhanh chóng, sạch sẽ và hiện đại cho người dùng.
Theo số liệu của IMARC, thị trường máy bán hàng tự động ở Việt Nam năm 2024 đạt khoảng 112 triệu USD và được dự báo sẽ chạm mốc 175,6 triệu USD vào năm 2033, tức là tăng trưởng đều đặn khoảng 4,6% mỗi năm. Điều này đến từ nhiều yếu tố: đô thị hóa mạnh mẽ, thói quen tiêu dùng “tiện đâu dùng đó”, sự phổ biến của thanh toán không tiền mặt, và nhu cầu đảm bảo an toàn thực phẩm sau đại dịch.
Những chiếc máy bán hàng tự động thường nhỏ gọn, đặt ở vị trí dễ quan sát có thể tự động pha chế hơn 30 loại đồ uống khác nhau. Để mua hàng, người dân chỉ cần thao tác trên màn hình điện tử, chọn đồ uống, thanh toán bằng nhiều hình thức khác nhau như tiền mặt, quét mã QR, sử dụng ví điện tử..., Khách hàng chỉ mất khoảng 30 phút chờ đợi là đã có một cốc đồ uống nóng hổi hoặc mát lạnh mới đã được pha chế tự động.
So với các quán nước, cà phê hay cửa hàng tạp hóa, mô hình máy bán đồ uống tự động có nhiều ưu điểm:
Nhanh và tiện: Chỉ vài thao tác chọn món – thanh toán – nhận đồ uống, phù hợp với nhịp sống gấp gáp.
Phục vụ 24/7: Hoạt động liên tục, không phụ thuộc vào giờ mở cửa hay nhân viên trực.
An toàn và đồng nhất: Quy trình khép kín, hạn chế tiếp xúc, chất lượng đồ uống đồng đều ở mọi máy.
Tiết kiệm chi phí: Không tốn mặt bằng lớn hay chi phí nhân sự.
Thanh toán hiện đại: Hỗ trợ quét QR, ví điện tử, thẻ ngân hàng, giảm sử dụng tiền mặt.
Quản lý thông minh: Kết nối internet giúp theo dõi tồn kho, doanh thu, bảo trì từ xa.
Những lợi thế này giúp mô hình vending dễ dàng nhân rộng ở các vị trí đông người như trường học, bệnh viện, nhà ga, công viên, phố đi bộ…
Hiện nay, nhiều thành phố đang triển khai kế hoạch chỉnh trang đô thị, giảm tình trạng hàng rong, lấn chiếm vỉa hè. Máy bán hàng tự động, đặc biệt là máy pha đồ uống, trở thành giải pháp vừa tiện ích vừa thẩm mỹ, thay thế các điểm bán tạm bợ, đồng thời tạo thêm dịch vụ văn minh cho cộng đồng.

Một ví dụ tiêu biểu là Dự án 1.000 ATM Nước uống miễn phí tại đô thị do Viện Công nghệ và Sưc khỏe, Liên hiệp Các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam dự kiến sẽ triển khai ở Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng và Quảng Ninh... Mỗi điểm không chỉ cung cấp nước sạch miễn phí 24/7, mà còn có thể kết hợp máy bán đồ uống tự động và màn hình LED quảng cáo. Mô hình này vừa đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người dân, vừa tạo nguồn thu để duy trì hoạt động, lại góp phần làm đẹp bộ mặt đô thị.
Với nhu cầu tiêu dùng tiện lợi ngày càng tăng, cùng sự phát triển của công nghệ thanh toán và quản lý thông minh, máy bán cà phê và thức uống tự động sẽ sớm trở thành một phần quen thuộc của đời sống đô thị Việt Nam.
Không chỉ là cơ hội kinh doanh cho doanh nghiệp, đây còn là giải pháp mang tính cộng đồng, giúp xây dựng thành phố sạch hơn, tiện nghi hơn và hiện đại hơn. Và nếu được kết hợp khéo léo với các dự án công cộng như ATM nước sạch, mô hình này sẽ mang lại lợi ích kép: phục vụ người dân và tạo giá trị kinh tế bền vững.