Ngà y 24-7, CụcXuất nhập khẩuBộ Công Thươngđã tổ chức tọa đà m với các doanh nghiệp (DN) cóvốn đầu tưtrực tiếp nước ngoà i (FDI) vử hoạt động xuất nhập khẩu trên địa bà n TP HCM.
Chiếm hơn 67% kim ngạchxuất khẩu
Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh, từ năm 1988 (năm đầu tiênLuật Đầu tưnước ngoà i có hiệu lực) đến nay, số lượng DN FDI tăng dần qua các năm. Nếu năm 1989, khối DN nước ngoà i chỉ chiếm khoảng 10%kim ngạch xuất nhập khẩuthì đến 6 tháng đầu năm nay, con số đã tăng lên 67,5%. Năm 2013,kim ngạch xuất khẩucả nước đạt 132 tỉ USD, thà nh tích nà y có sự đóng góp lớn của DN FDI, chủ yếu ở lĩnh vực chế biến. Vớitốc độ tăng trưởngcao bình quân 30%/năm, khối FDI ngà y cà ng đóng vai trò tích cực trong sản xuất, xuất khẩu và góp phầntăng trưởng kinh tế - ông Trần Tuấn Anh nhận xét.
Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu Bộ Công Thương Trần Thanh Hải cho biết tốc độ tăng trưởng cao của khối FDI đã giúpcán cân thương mạicủa Việt Nam đảo chiửu từ mức thâm hụt lớn chuyển sang thặng dư. Năm 2008, Việt Nam nhập siêu khoảng 18 tỉ USD nhưng đến năm 2012 chuyển dần sang xuất siêu khoảng 749 triệu USD và duy trì mức xuất siêu đến nay. Sự tham gia của khối DN FDI đang góp phần tạo nên những trung tâm sản xuấthà ng xuất khẩuở từng vùng, từng địa phương như Bắc Ninh, Thái Nguyên, Hải Phòng với các mặt hà ng điện thoại di động, điện tử, máy tính. Tỉnh Vĩnh Phúc là trung tâmsản xuất ô tô, xe máy với 20/26 DN FDI đầu tư trong lĩnh vực nà y như Toyota, Honda, Piaggio... Ở phía Nam, Đồng Nai, Bình Dương, Long An phát triển vùng may mặc, da già y, chế biến gỗ, dây cáp điện.
Theo ông Hải: Các trung tâm sản xuất hà ng xuất khẩu theo vùng của khối DN FDI đang kéo theo chuỗi DN vệ tinh,công nghiệp phụ trợgóp phần chuyển giao công nghệ, đà o tạonguồn nhân lựctại địa phương.
Vướng rà o cản thuế, hải quan
Nhiửu vấn đử liên quan đến lĩnh vực thuế, hải quan đang là m khó các DN FDI đã được nêu ra. à”ng Hồ Huy Thế, Trưởng Phòng Xuất nhập khẩu Công ty TNHH Samsung Vina (Tập đoà n Samsung), cho biết Samsung Vina đã được xếp và o dạng DN ưu tiên đặc biệt nhưng từ khi áp dụng hệ thốnghải quan điện tửVNACCS/VCIS (từ cuối tháng 6-2014), DN gặp rất nhiửu khó khăn. Ba lần bị cườ¡ng chế thủ tục hải quan liên quan đến việc nợ thuế dù DN đã chứng minh không phải lỗi do mình nhưng không thểthông quan hà ng hóavì hệ thống cập nhật giữa các đơn vị quá chậm. Samsung là tập đoà n đa quốc gianên mọi kế hoạch xuất nhập khẩu hà ng hóa rất chặt chẽ, được điửu hà nh bởi công ty mẹ. Việc dừng hoạt động thông quan và i ngà y không chỉ gây thiệt hại vật chất mà ảnh hưởng đếnnăng lực cạnh tranhcủa DN với các đối thủ, ngay trong nội bộ tập đoà n - ông Thế cho biết và kiến nghị khi áp dụng hệ thống hải quan điện tử, nếu không phải lỗi của DN, ngà nh hải quan nên có giải pháp khác như cho khai báo hải quan thủ công để hỗ trợ DN.
à”ng Nguyễn Minh Sang, đại diện Công ty TNHH Timatex (KCX Linh Trung 2), cho biết ban lãnh đạo công ty đã phải khổ sở suốt 2 tuần để đi đính chínhthông tin sai lệchđăng trên website của Cục Thuế TP HCM và Tổng cục Thuế. Theo ông Sang, nguyên nhân do vướng vụ kiện với Cục Thuế TP HCM vử việc cơ quan nà y ra quyết định áp dụng thuế nhà thầu chưa đúng đối tượng với công ty (gần 2,8 triệu USD) trong khoảng thời gian từ năm 2009 đến 2012, đồng thời đã tiến hà nh cườ¡ng chế phong tửa tà i khoản DN và tuyên bố hủy hóa đơn DN đang sử dụng.
Vụ việc được Tòa Hà nh chính TP HCM thông báo thụ lý từ ngà y 2-4-2014 nhưng đến cuối tháng 4-2014, trên website của Cục Thuế TP HCM, Tổng cục Thuế đửu xuất hiện thông tin DN không còn hoạt động nhưng chưa hoà n thà nh thủ tục đóngmã số thuế đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động xuất nhập khẩu của công ty... - ông Sang bức xúc.
Thứ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết sẽ ghi nhận ý kiến của các DN và kiến nghịThủ tướng Chính phủxem xét, giải quyết các kiến nghị vượt thẩm quyửn của bộ, ngà nh để hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho DN.
Chú trọng đến giá trị gia tăng
Dù kim ngạch xuất khẩu lớn nhưng sự đóng góp vử giá trị gia tăng đối với các mặt hà ng điện thoại di động, hà ng điện tử, sản xuất ô tô... của khối DN FDI chưa nhiửu. Phần lớn DN nước ngoà i chỉ nhập nguyên phụ liệu rồi lắp ráp, hoà n thiện khâu cuối ở Việt Nam. Samsung Electronics có 60 DN vệ tinh thì có 45 DN đến từ Hà n Quốc, 10 DN từ các quốc gia khác và chỉ 5 DN nội địa nên việc chuyển giao công nghệ rất hạn chế. Thời gian tới, trong kêu gọi đầu tư, cơ quan quản lý sẽ tính đến yếu tố đóng góp và o giá trị gia tăng của các dự án thay vì chú trọng đến vốn, kim ngạch xuất khẩu.