Giãn cách thời gian tham quan để tránh quá tải, gây tác động đến di tích Ảnh: Nguyễn Huy. |
Đợt lũ úng giữa tháng 10 vừa qua, cả quần thể khu di tích Mử¹ Sơn bị ngập trên diện rộng. Các ngọn tháp bị ngập quá nửa, có tháp chìm nghỉm giữa dòng nước úng, chảy xiết trong đêm 13, 14 tháng 10. Sau gần hai tháng, hệ thống đường và o di tích nhiửu điểm còn sình lầy, cây cối dọc hai bên con suối xơ xác, nham nhở. Nhiửu ngôi tháp tiếp tục bị ảnh hưởng nghiêm trọng do nước lũ là m yếu mạch liên kết, không ít bử tường nứt nẻ, kết cấu gạch mửm, dễ vỡ. Tại khu F, tòa tháp F2 được gia cố bằng các vật đỡ trước nguy cơ ngôi tháp nà y có thể sụp đổ bất cứ lúc nà o.
Hà ng rà o được vây quanh các khu tháp F2, E7 tạo sự cách ly du khách để giảm chấn động phía chân tháp. Ngay phía chân tháp F2, sau đợt lũ dữ, các nhân viên Ban quản lý di tích Mử¹ Sơn gia cố bằng một loạt bao cát. Nhìn mắt thường có thể thấy sự nghiêng lún của các tháp A1, A3; một số đoạn mảng tường các khu tháp B2, B3, B4 bị tách nứt. Tường ẩm do mưa lớn, lũ úng khiến cử mọc nham nhở quanh các khu tháp và phát triển mạnh dọc kẽ tường tòa tháp. Ngay tại các khu D, G, E, C nhiửu ngôi tháp trong diện xuống cấp, nứt nẻ, chân móng yếu; vòm cửa tòa tháp bị nứt; một số bức trang trí, tượng thần bị biến dạng nhiửu chi tiết... à”ng Nguyễn Công Khiết “ Phó BQL Di tích và Du lịch Mử¹ Sơn, cho hay, cả khu di tích hiện có hơn 20 ngôi tháp được phát hiện và đưa và o khai thác. Năm nà o đơn vị cũng tiến hà nh các đợt kiểm tra, đánh giá tác động xuống cấp của các ngôi tháp để báo cáo thực trạng. Ngoà i các tháp B5, C1 còn khá nguyên vẹn, hầu hết các ngôi tháp còn lại đửu xuống cấp nghiêm trọng.
Theo BQL Mử¹ Sơn, ngoà i tác động của thời gian, chiến tranh, thiên tai bão lũ, thì tình trạng tham quan quá tải giử cao điểm cũng khiến đửn tháp bị ảnh hưởng, xuống cấp nhanh. Sau trận lũ tháng 10, lực lượng chức năng không thể dọn dẹp cử vì tường gạch bị ẩm, vỡ liên kết. Chỉ cần kéo cử, có thể kéo ra và i viên gạch tại tòa tháp. Nguy cơ di tích thà nh phế tích là đáng lo ngại - ông Khiết nói. Tháng 8-2011, UBND tỉnh Quảng Nam quyết định đầu tư bảo tồn, trùng tu tháp E7 (khu di tích Mử¹ Sơn) với hơn 9 tỷ đồng. Chương trình hợp tác giữa UNESCO và Italia trong việc trùng tu tháp nhóm G tiến hà nh xong giai đoạn 2 và tiếp tục triển khai giai đoạn 3 tại di tích Mử¹ Sơn. Theo thông tin ban đầu, năm 2012 Chính phủ Italia tà i trợ 420 ngà n Euro tu bổ nhóm G.
à”ng Huử³nh Tấn Lập - Phó BQL Mử¹ Sơn cho hay, theo quy định 50% tiửn từ giá vé tham quan sẽ được trích lại cho BQL để duy tu, tôn tạo di tích. Nhưng với nguồn thu năm 2010 đạt 6 tỷ đồng, số tiửn 3 tỷ đồng được trích lại chẳng khác nà o muối bử bể. Chỉ tính riêng giai đoạn triển khai tháp E7 đã tốn hơn 9 tỷ đồng.
Trước mắt, nhằm hạn chế các tác động do các phương tiện vận chuyển lớn và o gần di tích, gây rung chấn đến hệ thống nửn móng, BQL Mử¹ Sơn sẽ đưa dịch vụ xe điện và o vận hà nh từ tháng 12-2011, đử xuất tăng giá vé để tạo nguồn vốn trùng tu, bảo vệ di tích; bố trí lệch giử để giãn khách tham quan Mử¹ Sơn, tránh các giử cao điểm từ 9-12 giử. Theo ông Khiết: Rút kinh nghiệm các năm trước, việc trùng tu di tích phải cách ly khách tham quan. Năm 2012, BQL đưa và o loại hình du lịch trải nghiệm di tích, trùng tu kết hợp tham quan.