Các nhà báo trong nước và quốc tế tác nghiệp tại thực địa Hoà ng Sa (ảnh 1).
PV Tiửn Phong Nguyễn Huy tác nghiệp tại khu vực già n khoan 981 (ảnh 2). PV tác nghiệp trên tà u CSB8003 (ảnh 3). Nữ nhà báo Akiko của truyửn hình NHK, Nhật Bản tác nghiệp (ảnh 4).
Bị hất văng xuống sà n tà u
Sáng 13/5, tà u kiểm ngư Việt Nam HP 926 liên tục bị ba tà u lớn Trung Quốc theo kèm, quyết liệt chặn mũi, trong đó tà u Trung Quốc 2411 kèm sát, uy hiếp. Các hệ thống vòi rồng trên những tà u nà y đửu có 2 nhân viên trực sẵn. Tất cả hà nh vi nà y được nhà báo Lê Công Hạnh (Báo Công an Đà Nẵng) ghi lại trong hơn 1.000 bức ảnh cận cảnh cùng những đoạn clip chân thực quay giữa hiện trường. Hôm ấy, Trung Quốc dùng cả ba tà u xịt vòi rồng và o tà u kiểm ngư HP 926. Trong đó, vòi rồng trên tà u Trung Quốc 2411 trực chỉ mũi cabin lái, nhằm thẳng các cửa kính chịu lực, thiết bị trên tà u.
Cả tà u HP926 chao đảo. Đang tác nghiệp khoang dưới, nhà báo Đình Thiệu (VOV văn phòng tại Đà Nẵng) bị hất văng xuống dưới sà n. Tình hình căng thẳng suốt tiếng đồng hồ, Trung Quốc liên tục gia tăng sức ngăn cản, xịt vòi rồng. Nhiửu thiết bị trên tà u kiểm ngư HP 926 bị hư hại, hệ thống lan can sắt dà y, to bị áp lực vòi rồng bẻ cong, anh Hạnh nói.
58 tuổi, nhà báo Văn Sơn (Trưởng cơ quan thường trú TTXVN tại Đà Nẵng) tác nghiệp không mệt mửi. Mặc con tà u HP 926 chao nghiêng khi Trung Quốc phun xịt vòi rồng, anh Sơn vẫn trụ vững trong cabin tà u, để chứng kiến, ghi lại từng chi tiết qua hà ng loạt khung hình. Đây chính là những bằng chứng cụ thể, khách quan, chân thực nhất để chống lại những luận điệu vu khống của phía Trung Quốc cho rằng chúng ta đâm va, uy hiếp họ, nhà báo Sơn nói, khi xem lại những bức ảnh hiện trường. Thuyửn trưởng tà u HP926 Nguyên Cao Duy tập trung, liên tục đánh lái, tránh các hướng phun vòi rồng trực diện của tà u Trung Quốc.
Theo ghi nhận của nhà báo Văn Sơn, các tà u Trung Quốc luôn tìm cách phun trực diện với góc phun 90 độ và o các hệ thống kính ở cabin chỉ huy nhằm là m tê liệt các tà u chấp pháp Việt Nam. Nếu không bản lĩnh, linh hoạt cơ động vòng tránh, thiệt hại các tà u kiểm ngư Việt Nam là khó tránh khửi, nhà báo Sơn nói. Liên tục các ngà y sau đó, tà u kiểm ngư HP 926 bị các tà u Trung Quốc xịt vòi rồng, cùng các hoạt động khiêu khích quyết liệt.
Phóng viên Nguyễn Huy của Tiửn Phong tác nghiệp tại thực địa khu vực già n khoan 981. Ảnh: P.V
8 giử ngà y 12/5, mũi tà u kiểm ngư Việt Nam 763 cơ động tiếp cận vị trí cách già n khoan chừng 5 hải lý, bị ba tà u Trung Quốc số hiệu 1123, 3401 và 6105 ngăn cản, uy hiếp. Khoảng cách tới già n khoan cà ng rút ngắn, các tà u Trung Quốc cà ng quyết liệt, chặn mũi. Đội tà u Trung Quốc liên tục đảo hướng, kèm chặt hai mạn thuyửn. Bất ngử, tà u Trung Quốc số hiệu 3401 nhả cột khói đen xì, tăng tốc vượt lên, xịt vòi rồng, đâm mạn phải tà u kiểm ngư 763.
Có mặt trên tà u kiểm ngư nà y, nhà báo Hoà ng Văn Minh (báo Lao Động văn phòng Đà Nẵng) kể: Tà u Trung Quốc 3401 xịt vòi rồng liên tục trong gần 20 phút, rồi đâm mạnh, là m rách vệt dà i lan can mạn phải của tà u kiểm ngư, sau đó quay hướng bử đi. Bên ngoà i, đôi tà u Trung Quốc cùng hỗ trợ, uy hiếp. Kho tư liệu anh Minh nhiửu thêm mỗi ngà y. Hà ng loạt tấm hình cận cảnh hoạt động uy hiếp, ngăn cản, xịt vòi rồng đe dọa và trực tiếp gây hại lên tà u chấp pháp Việt Nam. Trưa trong phòng nghỉ trên tà u CSB Việt Nam 4032, anh Minh cùng đồng nghiệp xem lại tư liệu hiện trường những ngà y công tác trên tà u kiểm ngư 763, ai nấy giật mình trước sự uy hiếp trắng trợn của các tà u Trung Quốc.
Tiếng nói khách quan từ các phóng viên nước ngoà i
36 tuổi, dáng người nhử bé, nhưng nữ nhà báo Akiko Ichihara (Đà i truyửn hình NHK - Nhật Bản) xông xáo tác nghiệp trên cabin tà u. Ngà y đầu cập tà u từ tà u CSB VN 4033 sang tà u CSB VN 8003, những đợt sóng xô dồn, lắc mạnh 2 tà u khiến chị Akiko xanh mặt vì say sóng. Bử ăn gần chục tiếng đồng hồ, sáng hôm sau, cả tà u ngạc nhiên khi thấy Akiko đã cầm máy quay, chạy thẳng ra lan can tà u để ghi lại từng hoạt động của tà u Trung Quốc quyết liệt ngăn cản, theo kèm, uy hiếp tà u CSB 8003 và các biên đội tà u CSB Việt Nam. Biển động mạnh, tà u Trung Quốc 3411 liên tục ép sát, hụ còi uy hiếp. Có lúc tà u nà y chỉ cách tà u CSB 8003 gần 90m. Nữ nhà báo Akiko không nao núng, chọn vị trí tác nghiệp ngay cuối cabin tà u, trực diện phía tà u Trung Quốc.
Tôi không chứng kiến bất kử³ hà nh vi tà u Việt Nam cố ý đâm va tà u Trung Quốc. Trong khi đó, tôi có trong tay rất nhiửu tư liệu, bằng chứng tà u Trung Quốc đâm va, xịt vòi rồng các tà u chấp pháp Việt Nam.
Toshihiro Yatagal
(Kyodo News)
Ba năm đóng chân tại Văn phòng NHK Nhật Bản tại Hà Nội, Akiko khá tường tận diễn biến tình hình xung đột biển Đông. Vụ Trung Quốc ngang nhiên cắt cáp tà u Bình Minh 02, nữ nhà báo nà y có nhiửu tin bà i phản ánh. Mình vừa có chuyến tác nghiệp vử các bạn cảnh sát biển Việt Nam và đi biển nửa ngà y. Giử trực tiếp được ra Hoà ng Sa, tận mắt chứng kiến lực lượng CSB Việt Nam triển khai nhiệm vụ, cà ng thấu hiểu nhiệm vụ của các bạn hơn, chị Akiko nói.
Trên boong tà u, Akiko dùng điện thoại kết nối Vinasat, truyửn trực tiếp thông tin thời sự, số lượng tà u Trung Quốc cùng các hà nh vi ngăn cản, uy hiếp tà u chấp pháp Việt Nam. Theo chị Akiko, các bà i viết ghi nhận chân thực, khách quan các hà nh vi ngăn cản của Trung Quốc, sử dụng nhiửu tà u chấp pháp, tà u cá và cả tà u quân sự, tà u hộ vệ tên lửa, máy bay trực thăng. Trong khi đó, phía Việt Nam chỉ có các tà u cảnh sát biển, kiểm ngư. Biện pháp của lực lượng Việt Nam luôn kiửm chế, không hử có các hà nh vi gây hấn, mắc mưu khiêu khích của phía Trung Quốc...
Chiửu 16/5, tại cuộc họp đoà n phóng viên trở vử từ Hoà ng Sa, Chuẩn đô đốc Ngô Sĩ Quyết, Tư lệnh Hải quân vùng 3, đánh giá cao nỗ lực và sự cố gắng của các phóng viên tác nghiệp tại thực địa, thông tin đến nhân dân cả nước và thế giới vử diễn biến khu vực già n khoan Hải Dương 981. Có thể gọi đó là các nhà báo chiến sĩ, đang góp phần lớn và o việc cùng các lực lượng chấp pháp bảo vệ chủ quyửn vùng biển Việt Nam.
Trên tà u CSB Việt Nam 4033, nhà báo Toshihiro Yatagal, 50 tuổi, Trưởng văn phòng đại diện hãng tin Nhật Bản Kyodo News tại Bangkok (Thái Lan) năng động tác nghiệp giữa hiện trường điểm nóng già n khoan 981. Hết ra ngoà i hà nh lang, Toshihiro lại lên cabin, sử dụng tối đa các trang thiết bị tác nghiệp máy ảnh, máy quay, thiết bị truyửn tin hiện đại. Mặc dù Thái Lan đang có nhiửu thông tin thời sự nóng, nhưng với tư cách là Trưởng văn phòng đại diện, anh vẫn đăng ký và trực tiếp theo tà u ra thực tế Hoà ng Sa tác nghiệp.
Anh Toshihiro nói: Mình không phải là chuyên gia luật, nhưng căn cứ trên luật pháp quốc tế, Công ước Liên Hợp Quốc vử Luật Biển năm 1982 không phải nói thì như mọi người cũng đã biết, vị trí già n khoan Hải Dương 981 nằm trong vùng đặc quyửn kinh tế, thửm lục địa Việt Nam.
Với những gì thực tế tại hiện trường già n khoan, rõ rà ng tuyên bố của Trung Quốc vử việc tà u Việt Nam đâm va tà u Trung Quốc là thông tin bịa đặt, xuyên tạc. Liên tục những ngà y qua, mỗi lần tiếp cận gần khu vực già n khoan, tôi chỉ thấy các tà u CSB Việt Nam dùng loa tuyên truyửn, buộc Trung Quốc chấm dứt việc hạ đặt già n khoan trái phép và rời khửi vùng biển Việt Nam.
Hoà ng Đình Nam (AFP)
Bốn ngà y trên biển, quan sát khách quan nhiửu biên đội tà u CSB Việt Nam cơ động, tiếp cận mục tiêu già n khoan để tuyên truyửn, yêu cầu Trung Quốc rút lại việc là m sai trái, nhà báo Toshihiro nói: Tình hình căng thẳng, Trung Quốc huy động nhiửu loại tà u khác nhau, gây áp lực lên các tà u Việt Nam. Những ngà y qua, tôi được chứng kiến mọi diễn biến hà nh xử của Trung Quốc và đối sách của Việt Nam. Trong khi Việt Nam không có bất kử³ tà u quân sự nà o, thì Trung Quốc huy động rất nhiửu tà u chiến, tà u hộ vệ tên lửa. Vử việc Trung Quốc ngang ngược tuyên bố tà u Việt Nam đâm va 171 lần tà u Trung Quốc, nhà báo Toshihiro quả quyết: Trăm nghe không bằng một thấy. Tôi không chứng kiến bất kử³ hà nh vi tà u Việt Nam cố ý đâm va tà u Trung Quốc. Trong khi đó, tôi có trong tay rất nhiửu tư liệu, bằng chứng tà u Trung Quốc đâm va, xịt vòi rồng các tà u chấp pháp Việt Nam. Trên tà u CSB 4033, nhà báo Toshihiro tận mắt chứng kiến 3-4 tà u Trung Quốc liên tục uy hiếp, cản trở các tà u Việt Nam. Mức độ ngà y cà ng gia tăng và nguy hiểm hơn, nhà báo nà y nói.
Phóng viên Hoà ng Đình Nam (Phân xã AFP tại Hà Nội) khẳng định: Với những gì thực tế tại hiện trường già n khoan, rõ rà ng tuyên bố của Trung Quốc vử việc tà u Việt Nam đâm va tà u Trung Quốc là thông tin bịa đặt, xuyên tạc.
Tôi cho rằng, các giải pháp mà Việt Nam đang sử dụng rất tốt, lấy nhu thắng cương, yếu thắng mạnh và thể hiện tinh thần hòa bình, mong muốn ổn định biển Đông, khác hẳn với cách Trung Quốc đang là m gia tăng xung đột khu vực nà y, ông Nam nói.