Sự nghiệp cầm bút của Nhà văn Phan Tứ (Lê Khâm, sinh ngà y 20-12-1930, mất ngà y 17/4/1995) gồm một gia tà i đồ sộ với hà ng loạt những tác phẩm già u lý tưởng, mang đậm vẻ đẹp lãng mạn cách mạng đã in sâu và o tâm thức bạn đọc qua biết bao thế hệ như: Bên kia biên giới, Trước giử nổ súng, Gia đình má Bảy, Mẫn và tôi, Người cùng quê...Với những đóng góp to lớn cho nửn văn học Việt Nam hiện đại, đặc biệt là dòng văn học cách mạng, Phan Tứ đã được truy tặng giải thưởng Hồ Chí Minh vử Văn học Nghệ thuật năm 2000.
Năm 2002, bộ sách đồ sộ gói gọn toà n bộ văn nghiệp của ông- Phan Tứ toà n tập- 5 tập, đã được Nhà xuất bản Văn học giới thiệu đến độc giả. Tuy nhiên, Phan Tứ vẫn để lại một khối di bút vô cùng đồ sộ, đó là một bộ nhật ký và ghi chép với hà ng trăm sổ tay, vở viết ngót 5000 trang, ghi từ tháng 7/1961 khi ông rời Hà Nội và o chiến trường khu 5 và kết thúc cuối năm 1975 sau ngà y chiến thắng. Nhà văn ghi chép hết sức tỉ mỉ, chân thực và sinh động cuộc sống, chiến đấu từ những diễn biến sự việc, con người, cảnh vật cũng như những cảm xúc suy nghĩ của mình. Không chỉ kiên định, ghi chép đầy đủ, hệ thống từng ngà y, từng giai đoạn, sự việc xảy ra ở chiến trường khu 5 và Nam Trung Là o, để đảm bảo bí mật, nhiửu trang ông còn viết bằng cả 3 thứ tiếng Pháp, Là o, và tiếng Nga.
Sau khi nhà văn qua đời, người vợ thuỷ chung Đinh Thị Phương Thảo đã trân trọng gìn giữ khối tư liệu ghi chép ấy như một báu vật vô giá mà ông để lại. Nhiửu lần gia đình cũng muốn công bố nhưng vì ở ngoà i mỗi cuốn ông đửu ghi: Mật “ ghi chép riêng của Phan Bốn không ai được xem nên không ai dám dịch, biên soạn. 10 năm sau người chị ruột của nhà văn là bà Lê Thị Kinh (Phan Thị Minh) đã thuyết phục được gia đình, bạn bè, đồng nghiệp quyết tâm giải mã khối di bút của ông.
Từ chiến trường khu 5 gồm 3 tập sách, hơn 2500 trang được chọn lọc rút ra từ hà ng nghìn trang bản thảo ra đời trong hoà n cảnh chiến tranh vô cùng gian khổ và nhọc nhằn.Sách mở đầutừ lúc nhà văn Phan Tứ rời Ban Tuyên huấn khu 5 để vử đồng bằng mở ra vùng giải phóng đầu tiên Tứ Mử¹ và kết thúc lúc ông chấm dứt hà nh trình hai tháng rườ¡i đi bộ gian khổ trên đường Hồ Chí Minh tại huyện Lệ Thuỷ- Quảng Bình, vử đến Hà Nội sau 5 ngà y đêm đi xe tải dưới bom đạn.
Bộ sách là một tác phẩm đồ sộ, quy mô, hiện thực sống động, không chỉ mang tính lịch sử, văn hoá, văn học, đúc kết chiến tranh mà còn mang đậm tính chất sử thi, đem đến cho bạn đọc những hình dung rõ nét vử cuộc sống chiến đấu của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân trên một địa bà n rộng lớn từ Quảng Nam, căn cứ khu 5 và suốt con đường Hồ Chí Minh trong một giai đoạn quyết liệt của cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc.
Bộ sách không chỉ thể hiện sức là m việc và nghị lực phi thường của nhà văn mà còn là kho văn liệu quý báu, cùng với nhật ký chiến tranh của Chu Cẩm Phong, Nhật ký Đặng Thuử³ Trâm, Mãi mãi tuổi hai mươi (Nguyễn Văn Thạc)....đã tạo dựng một thể loại văn liệu mới mẻ đầy sức sống cho nửn văn học Việt Nam.
