Nghề the lụa La Khê: Bao giờ hết thăng trầm?

HNM| 04/03/2011 10:43

(NHN) Là ng La Khê có lịch sử­ từ thế kỷ thứ V, nghử trồng dâu, nuôi tằm, là m the lụa một thời đã khiến đất nà y nức tiếng gần xa. Mấy chục năm qua, với bao biến cố, thăng trầm có lúc the La Khê tưởng như đã chìm và o dĩ vãng. Giử đây dòng sản phẩm nà y đang được phục hồi, nhưng để phát triển xem ra còn là  cả một chặng đường dà i.

Nghề the lụa La Khê: Bao giờ hết thăng trầm?
Xưởng sản xuất the ở là ng La Khê.

Vang bóng một thời

Theo những bậc cao niên trong là ng, và o thời hoà ng kim, hầu hết dân là ng đửu sống bằng nghử canh cử­i. Năm 1823, triửu đình nhà  Nguyễn đã ban đặc ân để La Khê trở thà nh một xưởng dệt cho kinh thà nh Huế, cả là ng được miễn đi lính để lo là m nghử. Và o đầu thế kỷ XX, các nghệ nhân là ng nghử còn được phong hà m, tước cử­u phẩm, bá hộ và  the là ng La được mang triển lãm ở Paris...

Cuộc sống hiện đại đòi hửi sự tiện lợi, các loại trang phục cũng thay đổi cho thích ứng, nghử dệt the của là ng mai một dần, có cơ rơi và o quên lãng... Cho đến năm 2002, từ chính sách khuyến khích khôi phục là ng nghử truyửn thống của Nhà  nước, chính quyửn địa phương, Ban chủ nhiệm hợp tác xã (HTX) La Khê và  những nghệ nhân trong là ng đã bử ra nhiửu công sức quyết tâm phục hồi nghử Tổ, tìm lại sức sống cho nghử the lụa. Hiện ở La Khê còn cụ Nguyễn Công Toà n là  nghệ nhân duy nhất dệt the.

 Trong số học trò của cụ có anh Lê Аăng Toản - người có "duyên" với the La Khê đã tiếp thu rất nhanh nhạy kinh nghiệm là m nghử. Theo cụ Nguyễn Công Toà n, the La Khê có họa tiết, hoa văn tinh xảo. So với sồi, đũi, hà ng the, sa mửng và  nhẹ hơn nhưng bửn, đẹp, được dùng để may trang phục cho vua chúa xưa... Công sức không phụ lòng người, đến nay, những người thợ dệt the La Khê đã sáng tạo ra hơn 20 mẫu hoa văn, dệt thà nh những tấm vải the hoa, trong đó có không ít mẫu cầu kử³, với họa tiết cách điệu những hình tượng văn hóa dân gian như "tứ linh" (long, ly, quy, phượng), "tứ quý" (tùng, cúc, trúc, mai) hay song hạc, hoa sen, chữ thọ...

Nhọc nhằn giữ nghử

Dù khẳng định nghử dệt the cổ truyửn của địa phương đã "sống" lại nhử những người thợ trẻ, song người La Khê không khửi lo lắng vử tương lai là ng nghử. Mặc dù sản phẩm the lụa có nhiửu ưu điểm như mửm mại, thoáng mát, điửu hòa thân nhiệt tốt, không bị nhăn, bị xô, rạn, nhưng rõ rà ng chưa cạnh tranh được với các sản phẩm sợi tổng hợp, may công nghiệp. The lụa La Khê được sản xuất từ sợi tơ tằm chất lượng cao, dệt thủ công, cho nên giá thà nh tương đối cao.

HTX dệt the La Khê đã được thà nh lập song hầu như chỉ sản xuất theo hợp đồng, còn hà ng bán ra thị trường rất ít. Аến HTX La Khê, dù đã hẹn trước nhưng cũng phải tới hơn 6h tối, tôi mới gặp được chị Bạch Hồng à‚n, Phó Chủ nhiệm HTX. Khi được hửi vử tình hình khôi phục, phát triển nghử dệt the, chị à‚n cho biết: "Không có doanh nghiệp nà o liên doanh, liên kết, HTX tự bơi khó quá. Nhân công thì không có, sản phẩm là m ra tiêu thụ chậm, thu nhập không bảo đảm...

Trong vòng luẩn quẩn ấy, để giữ thôi cũng đã khó huống chi là  phát triển". Ngay cả anh Lê Аăng Toản, người được cụ Nguyễn Công Toà n truyửn dạy lại cho kử¹ thuật là m the giử cũng đang muốn xin HTX cho ra là m bảo vệ ở khu chợ mới xây. Cụ Nguyễn Công Toà n là  người thiết kế mẫu chính cho HTX từ những ngà y đầu khôi phục, giử đã xấp xỉ tuổi 90. Cử­a hà ng bán và  giới thiệu sản phẩm của HTX dệt La Khê nằm ngay bên cạnh Khu di tích lịch sử­ Bia Bà , rất thưa vắng khách xem và  mua hà ng. Khu xưởng dệt rộng hơn 300m2 với hơn chục máy dệt, chỉ có một và i khung hoạt động. Chị Bạch Hồng à‚n cho biết thêm, từ năm 2008, HTXNN La Khê đã chuyển 100% đất nông nghiệp (NN) sang dịch vụ, giao thông, đô thị. Cứ tưởng mất hết đất NN thì nghử the lụa là  cứu tinh.

Nhưng rồi lớp trẻ thì đi học đại học, học nghử, và o là m ở các cơ quan, xí nghiệp gần hết, lớp trung tuổi chạy chợ, buôn bán lặt vặt, già  hơn thì ở nhà  trông cháu... việc tuyển lao động và o là m nghử the hết sức khó khăn. Giử chỉ dăm ba người còn ở lại bên khung cử­i, so với và i chục người những ngà y đầu khôi phục. HTX muốn đi chà o bán, giới thiệu sản phẩm ở các nơi xa, kinh phí chẳng biết hạch toán thế nà o. Xã viên thấy nghử chưa đem lại lợi nhuận thì không mấy mặn mà .

Cái khó bó cái khôn, HTX không thể mạnh dạn mở rộng marketting. Nhiửu lần HTX thông báo tuyển công nhân nhưng chẳng ai hưởng ứng. Chị à‚n nói: Có những hợp đồng lớn đặt là m ba, bốn nghìn mét vải trong thời gian ngắn mà  HTX không dám nhận vì biết không thể hoà n thà nh hợp đồng. Tôi rời HTX La Khê khi cơn mưa xuân đã đậm hơn, đủ các loại ô tô, xe máy nô nức vử lễ đửn Bia Bà  đầu năm. Giá như the La Khê sống lại phồn thịnh, trở thà nh điểm du lịch là ng nghử kết hợp với điểm du lịch tâm linh đửn Bia Bà  thì hay biết mấy.

(0) Bình luận
  • Đề án sân khấu học đường bồi dưỡng tâm hồn, khơi dậy tình yêu văn học, nghệ thuật dân tộc trong học sinh Thủ đô
    Đây là đánh giá của bà Lê Thị Ánh Mai – Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội tại “Hội nghị tổng kết Đề án Giới thiệu và biểu diễn các vở diễn chuyển thể từ các tác phẩm văn học nổi tiếng trong chương trình giáo dục phổ thông tại các trường học trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2022-2030” (sau đây gọi là Đề án sân khấu học đường), giai đoạn thí điểm 2022-2024. Hội nghị diễn ra sáng 8/4 tại Nhà hát kịch Hà Nội.
  • Tuổi trẻ Thủ đô tích cực triển khai thực hiện Chương trình số 06-CTr/TU, góp phần xây dựng Thủ đô Hà Nội “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”
    “Thời gian qua, tuổi trẻ Thủ đô đặt nhiệm vụ phát triển văn hóa, xây dựng hình mẫu thanh niên Thủ đô thời đại mới là nhiệm vụ trọng tâm”, Phó Bí thư Thành đoàn Hà Nội Nguyễn Tiến Hưng chia sẻ trong bài tham luận tại Hội nghị tổng kết đánh giá kết quả thực hiện Chương trình số 06-CTr/TU ngày 17/3/2021 của Thành ủy Hà Nội về “Phát triển văn hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh giai đoạn 2021 - 2025” (Chương trình số 06-CTr/TU).
  • Hà Nội: Hiện thực hóa mục tiêu khu du lịch Hồng Vân thành “Miền quê đáng sống”
    Chia sẻ tại Hội nghị khu vực của Tổ chức Xúc tiến Du lịch các Thành phố Toàn cầu năm 2025 cho các thành viên tại Việt Nam do Sở Du lịch Hà Nội tổ chức ngày 28/3, ông Nguyễn Văn Phượng - Phó Chủ tịch UBND xã Hồng Vân (huyện Thường Tín, TP. Hà Nội) cho biết, địa phương và Thành phố đã, đang quyết tâm xây dựng, phát triển khu du lịch Hồng Vân trở thành “Miền quê đáng sống”.
  • Văn hóa và con người trở thành 1 trong 5 trụ cột trong những triết lý phát triển Thủ đô
    Ngày 28/3, Ban Chỉ đạo Chương trình số 06-CTr/TU ngày 17/3/2021 về “Phát triển văn hóa; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh giai đoạn 2021-2025” (Chương trình 06 ) tổ chức Hội nghị tổng kết đánh giá kết quả thực hiện chương trình. Đồng chí Nguyễn Văn Phong - Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội, Trưởng ban Chỉ đạo Chương trình 06 chủ trì và phát biểu tổng kết chỉ đạo tại hội nghị.
  • Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hà Nội cùng nhiều tập thể, cá nhân được khen thưởng trong triển khai thực hiện Chương trình số 06-CTr/TU
    Sáng 28/3, tại hội nghị tổng kết Chương trình 06-CTr/TU ngày 17/3/2021 của Thành ủy Hà Nội về "Phát triển văn hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh giai đoạn 2021-2025", 60 tập thể và cá nhân được khen thưởng có thành tích xuất sắc trong quá trình triển khai thực hiện nhiệm vụ.
  • Hà Nội tổ chức Hội nghị tổng kết Chương trình 06
    Chương trình 06-CTr/TU ngày 17/3/2021 về “Phát triển văn hóa; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh giai đoạn 2021-2025” là một trong 10 Chương trình công tác lớn của Thành uỷ Hà Nội khoá XVII. Chương trình 06-CTr/TU giai đoạn 2021-2025 được ban hành với 18 chỉ tiêu, 51 đề án, kế hoạch; 22 dự án, nhóm dự án tập trung 3 nội hàm Chương trình là: (1) Phát triển văn hóa; (2) Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; (3) Xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
Đừng bỏ lỡ
Nghề the lụa La Khê: Bao giờ hết thăng trầm?
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO