Trong kho tà ng ấy không thể không nhắc đến là ng nuôi rắn Lệ Mật, một trong những ngôi là ng có lịch sử lâu đời của đất Kinh kử³ từ thế kỷ XI (nay thuộc phường Việt Hưng, quận Long Biên). Nghử săn bắt, chăn nuôi và chế biến rắn là một nghử độc đáo của Lệ Mật mà ít nơi có được.
 |
| Tiết mục múa rắn độc đáo trong lễ hội là ng Lệ Mật. |
Các cụ cao niên là ng Lệ Mật nói rằng, nghử nuôi rắn ở đây có từ bao giử chẳng ai nhớ rõ. Tương truyửn và o thời nhà Lý, công chúa con vua Lý Nhân Tông đang dạo chơi trên sông Thiên Đức chợt sóng gió nổi lên, thủy quái xuất hiện, bắt công chúa. Nhà vua thương con, cử nhiửu tướng tà i đi diệt thủy quái nhưng không ai là m được. Có chà ng trai họ Hoà ng sống ở là ng Trù Mật võ nghệ cao cường lại có tà i bơi lội xin vua cho đi.
Cuộc chiến đấu sôi sục cả lòng sông, với sự mưu trí, dũng cảm, chà ng trai đã diệt được thủy quái. Nhà vua ban thưởng cho chà ng trai họ Hoà ng quan tước, và ng bạc nhưng chà ng không nhận chỉ xin vử lập ấp ở phía Tây thà nh Thăng Long, biến nơi hoang vu thà nh 13 là ng trại trù phú. Sau khi "khai là ng lập ấp", chà ng quay vử củng cố là ng cũ. Sau nà y, chà ng mất, dân là ng lập đình thử chà ng, suy tôn là Thà nh hoà ng.
Theo gương chà ng, dân chúng là ng Lệ Mật ngoà i việc nhà nông còn phát triển thêm nghử bắt rắn, nuôi rắn và nghử rắn cũng bắt nguồn từ đó. Thời gian đầu dân là ng Lệ Mật chỉ nuôi rắn để ngâm rượu là m thuốc chữa bệnh, sau nà y da rắn được là m đồ mử¹ nghệ như dây lưng, ví da, già y da...
Do có sự giao lưu kinh tế nên rắn Lệ Mật còn trở thà nh đặc sản của người dân kinh kử³ và thực khách gần xa. Ban đầu chỉ có và i món rất đơn giản như rắn ướp muối tiêu nướng, rắn xà o hà nh tửi, rắn băm nhử xà o giòn... ngà y nay, các nhà hà ng đã phục vụ nhiửu món ăn mới hơn, thửa mãn khẩu vị của thực khách. Hiện ở là ng đã có trên 100 hộ với 370 nhà hà ng với các món ăn chuyên rắn, mỗi ngà y đón trên 500 lượt khách trong và ngoà i nước. Lệ Mật được đánh giá là là ng rắn nổi tiếng, độc nhất ở Việt Nam và trên thế giới. Mặc dù quận Long Biên có tốc độ đô thị hóa nhanh song Lệ Mật vẫn giữ được dáng dấp của là ng Việt cổ, có mái đình, giếng nước, cây đa, những ngôi nhà kiến trúc cổ, thu hút khá đông du khách trong và ngoà i nước tới tham quan.
Đón chúng tôi và o đúng ngà y là ng nghử đón nhận quyết định của UBND TP Hà Nội công nhận danh hiệu "Là ng nghử truyửn thống nuôi rắn Lệ Mật", ông Nguyễn Danh Vĩnh, Chủ tịch UBND phường Việt Hưng không giấu nổi niửm vui: Với người dân Lệ Mật, hình tượng con rắn đã trở thà nh biểu tượng của là ng, nghử bắt và nuôi rắn là nghử chính hoặc duy nhất của nhiửu gia đình ở đây. Ngọn lửa truyửn thống của là ng nghử từ thời ông cha xưa đã được gìn giữ cho đến tận hôm nay.
Anh Trương Xuân Chu, một trong những người nuôi rắn giửi ở là ng cho biết, cuộc sống đô thị đang len lửi và o từng con ngõ nhử trong là ng, nhưng không vì thế mà dân bử nghử. Ai cũng mong có thêm tiửn để mở rộng quy mô sản xuất, nhưng đây là vấn đử khó khăn. Ngoà i nuôi rắn, người dân ở đây còn là m du lịch sinh thái kết hợp ẩm thực, vừa tạo việc là m cho lao động địa phương vừa để du khách trong và ngoà i nước biết đến là ng nghử - Chủ nhiệm HTX Kinh doanh dịch vụ, Trưởng ban Quản lý là ng nghử Lệ Mật Trương Bá Huân cho biết, để bảo tồn và phát huy giá trị của là ng nghử truyửn thống, trong những năm tới, Việt Hưng sẽ trở thà nh phường đô thị đặc biệt với mô hình "là ng cổ trong phố".
Phường sẽ tổ chức khảo sát, nghiên cứu mô hình chăn nuôi rắn tập trung tại một số điểm xa khu dân cư; tiếp tục mở rộng mô hình chăn nuôi rắn sinh trưởng kết hợp với du lịch sinh thái ẩm thực, hoà n thiện đử án xây dựng tuyến phố ẩm thực là ng nghử Lệ Mật với nhiửu nhà hà ng đặc sản mang bản sắc truyửn thống; xây dựng trung tâm giới thiệu là ng nghử... để Lệ Mật thêm già u có.
