Năm 1979, tôi 24 tuổi, 7 năm quân ngũ vaÌ€ băÌt đâÌ€u laÌ€m viêÌ£c taÌ£i ViêÌ£n kỹ thuâÌ£t không quân.
Năm 1979, đâÌt nươÌc vưÌ€a ra khỏi cuôÌ£c chiêÌn tranh chôÌng Mỹ đươÌ£c bôÌn năm. CoÌ thể lơÌp trẻ bây giơÌ€ khoÌ maÌ€ hiÌ€nh dung nổi bôÌi cảnh đâÌt nươÌc luÌc đoÌ nhưng tôi cũng không thể noÌi giÌ€ cho đủ nghĩa hơn băÌ€ng ba chữ: RâÌt khoÌ khăn! HôÌ€i đoÌ, bôÌ£ đôÌ£i như chuÌng tôi đươÌ£c phaÌt mỗi thaÌng 21 kg gaÌ£o nhưng vẫn đoÌi bởi thiêÌu châÌt. HôÌ€i đoÌ, mỗi năm, mỗi ngươÌ€i dân khoÌ coÌ nổi môÌ£t bôÌ£ quâÌ€n aÌo mơÌi. HôÌ€i đoÌ, meÌ£ tôi laÌ€m ở ban tuyên giaÌo An Giang, thỉnh thoảng laÌ£i phải cưÌu viêÌ£n châÌt đaÌ£m cho caÌc con, khi thiÌ€ gửi iÌt tôm khô, hoăÌ£c caÌc loaÌ£i măÌm Nam BôÌ£. Những đưÌa con miêÌ€n BăÌc của baÌ€ tâÌ£p quen ăn măÌm tưÌ€ những ngaÌ€y thiêÌu, đoÌi đoÌ.
Chú rể Lê Kiên ThaÌ€nh và cô dâu Nguyễn Thị Tú Khanh trong đám cưới ngà y 17/2/1979 - Ảnh tư liệu gia đình.
ĐâÌ€u năm 1979, khi quyêÌt điÌ£nh sẽ cươÌi vơÌ£, tôi vaÌ€o An Giang thăm meÌ£. BaÌ€, ngươÌ€i phuÌ£ nữ nhiêÌ€u năm xa chôÌ€ng con, biêÌ€n biêÌ£t chiêÌn trươÌ€ng coÌ vẻ như chưa hêÌ€ đươÌ£c sôÌng môÌ£t ngaÌ€y của thơÌ€i biÌ€nh. BaÌ€ cho tôi xem những bưÌc ảnh chuÌ£p những ngươÌ€i dân biÌ£ Pol Pot giêÌt haÌ£i. LâÌ€n đâÌ€u tiên, trong đơÌ€i, tôi nhiÌ€n thâÌy hiÌ€nh ảnh những con ngươÌ€i biÌ£ giêÌt môÌ£t caÌch khủng khiêÌp vaÌ€ man rơÌ£ như thêÌ. HaÌ€ng chuÌ£c, haÌ€ng trăm ngươÌ€i đêÌ€u chêÌt cuÌ€ng môÌ£t tư thêÌ: MiêÌ£ng haÌ ra, măÌt mở man daÌ£i. MeÌ£ tôi giải thiÌch hoÌ£ biÌ£ đâm băÌ€ng những que nhoÌ£n tưÌ€ hâÌ£u môn lên đêÌn đỉnh đâÌ€u...
Năm 1979, trươÌc ngaÌ€y 17/2, những ngươÌ€i liÌnh chuÌng tôi đã đươÌ£c phổ biêÌn vêÌ€ những va chaÌ£m lơÌn trên toaÌ€n tuyêÌn biên giơÌi phiÌa BăÌc.
NoÌi như thêÌ để nhăÌc laÌ£i răÌ€ng, ở thơÌ€i điểm đoÌ, đâÌt nươÌc chuÌng ta ở vaÌ€o thơÌ€i điểm vô cuÌ€ng khoÌ khăn. ThiêÌu, đoÌi... chỉ laÌ€ yêÌu tôÌ râÌt nhỏ trong 2 chữ 'khó khăn' đoÌ.
ThêÌ nhưng, cũng sẽ chẳng ai hiÌ€nh dung nổi, khi coÌ€n thiêÌu măÌ£c vaÌ€ đoÌi ăn đoÌ, chuÌng tôi đươÌ£c giao nhiêÌ£m vuÌ£ thử nghiêÌ£m chêÌ taÌ£o maÌy bay...
NgaÌ€y 16/2, baÌo đôÌ£ng câÌp 1 toaÌ€n quân đươÌ£c chuyển xuôÌng câÌp 3.
SaÌng thưÌ bảy,17/2/1979, Trung QuôÌc tâÌn công trên toaÌ€n tuyêÌn biên giơÌi.
TôÌi hôm đoÌ, đaÌm cươÌi của tôi vẫn diễn ra. Vẫn gâÌ€n đông đủ những caÌn bôÌ£ cao câÌp: TrươÌ€ng Chinh, TôÌ Hữu, ĐaÌ£i tươÌng Văn TiêÌn Dũng... GoÌ£i laÌ€ đaÌm cươÌi nhưng thưÌ£c ra thiÌ€ cũng laÌ€ môÌ£t bữa tiêÌ£c nhaÌ€ coÌ chuÌt rươÌ£u, traÌ€ thuôÌc vaÌ€ keÌ£o. Tôi thoaÌng thâÌy sưÌ£ căng thẳng trên gương măÌ£t của những lãnh đaÌ£o đơn viÌ£ vaÌ€ quân chủng không quân.
Những người tham gia thiết kế, chế tạo chiếc máy bay Việt Nam đầu tiên TL-1. Từ trái qua phải: Lê Kiên thà nh, Trần Mạnh Chung, Nguyễn Văn Hải, Bùi Thanh Châu. Đây là những ngà y bay thử trên sân bay Hoà Lạc - Ảnh tư liệu gia đình.
Cha tôi - Tổng bí thư Lê Duẩn - vaÌ€ caÌc lãnh đaÌ£o cao câÌp vẫn noÌi chuyêÌ£n biÌ€nh thươÌ€ng, không nhăÌc giÌ€ vêÌ€ những giÌ€ đang diễn ra ở biên giơÌi. ĐăÌ£c biêÌ£t, neÌt măÌ£t cha tôi râÌt biÌ€nh thản, không hêÌ€ để lôÌ£ (hoăÌ£c coÌ thể không coÌ) cảm giaÌc âu lo hay căng thẳng giÌ€. Cũng coÌ thể nhơÌ€ thêÌ, chỉ vaÌ€i chuÌ£c phuÌt sau khi băÌt đâÌ€u hôn lễ, không khiÌ căng thẳng trong nhoÌm sĩ quan quân đôÌ£i đươÌ£c giải tỏa, trở laÌ£i biÌ€nh thươÌ€ng. Hôm sau, môÌ£t ngươÌ€i baÌ£n binh ngũ noÌi vơÌi tôi: Hôm qua thâÌy đaÌm cươÌi vẫn diễn ra, thâÌy moÌ£i viêÌ£c vẫn biÌ€nh thươÌ€ng, vaÌ€ đăÌ£c biêÌ£t, nhiÌ€n neÌt măÌ£t của ông giaÌ€ maÌ€y, boÌ£n tao tin Trung QuôÌc chẳng đaÌnh đêÌn HaÌ€ NôÌ£i đươÌ£c đâu....
Tôi không bao giơÌ€ tưởng tươÌ£ng răÌ€ng miÌ€nh sẽ coÌ môÌ£t đaÌm cươÌi như trong nhiêÌ€u bôÌ£ phim maÌ€ miÌ€nh tưÌ€ng xem thơÌ€i niên thiêÌu: Sau đaÌm cươÌi, chuÌ rể trở vêÌ€ ngay đơn viÌ£...
Ngay sau ngaÌ€y cươÌi, tôi trở vêÌ€ đơn viÌ£ vaÌ€ băÌt đâÌ€u cuôÌ£c sôÌng của ngươÌ€i liÌnh thơÌ€i chiêÌn tranh. Thỉnh thoảng chủ nhâÌ£t vơÌ£ tôi đêÌn thăm chôÌ€ng; khi ra vêÌ€ măÌt đỏ hoe, laÌ€m tôi thâÌy thương cảm vô cuÌ€ng!
LuÌc đoÌ, nghe noÌi răÌ€ng, chuÌng ta đã chuẩn biÌ£ cho môÌ£t chiêÌn băÌ€ng không quân để bảo vêÌ£ biên giơÌi.
ThêÌ nhưng, điêÌ€u đăÌ£c biêÌ£t laÌ€ những ngaÌ€y thaÌng đoÌ, HaÌ€ NôÌ£i vẫn biÌ€nh thươÌ€ng. BiÌ€nh thươÌ€ng trong môÌ£t cuôÌ£c chiêÌn hêÌt sưÌc không biÌ€nh thươÌ€ng. Khi tiêÌng suÌng đã nổ ra ở biên giơÌi nhưng mâÌy thaÌng sau thiÌ€ kêÌt thuÌc, ngươÌ€i HaÌ€ NôÌ£i điêÌ€m tĩnh pha chuÌt tưÌ£ haÌ€o kiÌn đaÌo nhiÌ€n laÌ£i: Trung QuôÌc đã không thể keÌo daÌ€i cuôÌ£c chiêÌn vaÌ€ không thể đaÌnh đêÌn HaÌ€ NôÌ£i...
Cha tôi coÌ€n noÌi: NêÌu theo lẽ biÌ€nh thươÌ€ng, Trung QuôÌc không nên đaÌnh ViêÌ£t Nam...
Nhưng coÌ lẽ ngươÌ€i ViêÌ£t Nam laÌ€ vâÌ£y, môÌ£t khi điêÌ€u bâÌt biÌ€nh thươÌ€ng nhâÌt đã xảy ra, hoÌ£ biÌ€nh thản đoÌn nhâÌ£n.
VaÌ€ tơÌi năm 1980, chiêÌc maÌy bay đâÌ€u tiên do ngươÌ€i ViêÌ£t Nam tưÌ£ thiêÌt kêÌ vaÌ€ chêÌ taÌ£o mang tên TL-1 đã bay trên bâÌ€u trơÌ€i Tổ quôÌc. Năm 1981, đưÌa con trai đâÌ€u loÌ€ng của tôi ra đơÌ€i, tôi đăÌ£t tên laÌ€ Lê Kiên Dũng.
VaÌ€ cũng laÌ€ biÌ€nh thươÌ€ng khi kỷ niêÌ£m 35 năm ngaÌ€y cươÌi, tôi không thể quên, ngaÌ€y cươÌi của miÌ€nh truÌ€ng vơÌi ngaÌ€y nổ ra chiêÌn tranh biên giơÌi. TâÌt nhiên không nên ôm chăÌ£t những chuyêÌ£n không vui của quaÌ khưÌ nhưng hãy hiểu quaÌ khưÌ để nhiÌ€n vêÌ€ tương lai môÌ£t caÌch chuẩn xaÌc hơn!