Sáng ở bãi tha ma, chiửu và o ca sản xuất
Đó là chu trình là m việc thường nhật của hầu hết lao động là m tại các xưởng sản xuất hạt nhựa nằm cạnh đường quốc lộ số 3 thôn Dược Hạ thuộc địa phận huyện Sóc Sơn-Hà Nội. Từ trung tâm thà nh phố đến địa điểm nà y chỉ chưa đầy 30 phút, và ngay bên lử đường dễ nhận thấy hà ng loạt túi xác rắn (được lột từ vử bao xi măng) chất thà nh đống, hay những bao túi nilon bám nhầy nhụa đất bẩn được tập kết lại chuẩn bị đưa và o máy giặt để là m sạch. Gọi là máy cho oai vậy thôi chứ thực chất nó là một vòng thép lớn được cuộn tròn, có thanh gang chia múi được gắn với một mô tơ chạy bằng điện. Vòng thép nà y được dìm một nửa và o bể chứa xây bằng gạch “ đây là chỗ để đổ các loại túi nhựa phế liệu và o là m sạch. Nguồn nước từ ruộng bên cạnh được dẫn và o bể và quy trình là m sạch rất đơn giản gẩy bao và o bể, nhể túi ra phơi rất chóng vánh.
Một góc xưởng sản xuất nguyên liệu.
Nhiửu hộ sản xuất ở đây tận dụng luôn diện tích bãi tha ma của là ng để vừa là m nơi phơi phóng vừa gần nguồn nước! Riêng nguồn nước ở bãi nà y thì khửi cần bà n bởi nó thường xuyên đen ngòm và tanh nồng. Không kể đến việc nó bị nhiễm thuốc trừ sâu từ những thửa ruộng xung quanh đó qua mỗi vụ lúa hay hoa mà u. Một lao động là m việc ở đây cho biết: vì nước nhiễm bẩn nên anh cùng nhiửu người là m công khác thường xuyên bị bệnh nấm, viêm da, hắc là o... Tiửn thuốc phải tự bử ra nhiửu khi lương không đủ để điửu trị bệnh.
Lao động là m việc tại những cơ sở nà y chủ yếu là người địa phương, trong lúc nông nhà n xin và o là m việc kiểu công nhật: có việc thì là m không có thì nghỉ. Anh T. một chủ xưởng cho biết: phần lớn người là m ở đây là anh em trong gia đình bên nội hoặc ngoại. Học xong phổ thông thi không đỗ thì và o là m ở đây chử đi... lính nghĩa vụ! Bảo hộ lao động hay các quy định vử vệ sinh an toà n lao động không bao giử thấy ở đây. Bản thân lao động cũng chẳng đòi hửi nhưng điửu đó. Bảo hộ lao động của họ chỉ đơn giản là chiếc khẩu trang, chiếc mũ tránh nắng còn lại là chân đất ngâm nước tay trần phơi sương.
Sau khi các loại bao bì, túi nhựa được rũ qua sẽ tiếp tục được đưa và o máy sục nước. Loại máy nà y cũng rất thủ công, bử ngoà i gần giống với chiếc máy gặt đập liên hợp nhưng công năng đơn thuần chỉ là sục lại những tấm nhựa lúc nãy để đem ra phơi. Nguồn nước thải từ những khu nà y chảy thẳng ra các mương gần bên. Các thửa ruộng quanh đó cũng chịu chung số phận bị bức tử như vậy. Người dân ở đây cho biết những mảnh ruộng trước đây có thể canh tác được hai ba vụ và trồng hoa mà u bây giử thì chịu không trồng được gì nữa vị cả đất và nước bị ô nhiễm nặng rồi!
Sản xuất theo công nghệ những năm 50!
Và o sâu bên trong một xưởng sản xuất những loại hạt nhựa nà y, bầu không khí khét lẹt bởi mùi nhựa cháy. Trên nửn đất ruộng chủ các xưởng cho dựng một lán tôn để chứa nguyên liệu (là các bao xác rắn) đồng thời lắp luôn máy là m hạt nhựa tại chỗ. Loại máy là m những hạt nhựa nà y, theo như lời ông chủ, giá thà nh gần 100 triệu nhưng được mục sở thị thì mới thấy nó chẳng khác gì một loại máy là m giò lụa. Tổ hợp sản xuất nà y có đúng hai máy với hai công năng. Một máy nung các bao tải rứa thà nh những mảng nhựa như kẹo mạch nha, máy thứ hai ép nhựa thà nh sợi được là m nguội bằng cách cho những sợi nhựa đó chảy qua một máng nước lạnh. Sau đó máy phay sẽ là m thà nh những hạt nhựa nhử. Để cho nhựa không đóng dính và o máy cũng như để dễ chế hạt nhựa người ta bử thêm và o bột canke hay một dạng đá trắng.
Theo lời chủ xưởng nhựa nà y mỗi tháng cơ sở là m được khoảng 30 tấn hạt nhựa thà nh phẩm bán cho các cơ sở trong nước, chủ yếu là các cơ sở là m bát, thìa, hay hộp đựng thức ăn bằng nhựa đến nhập hà ng với khối lượng cũng rất lớn và đửu.
Cũng theo lời ông chủ xưởng nà y thì phần lớn các xưởng chuyên sản xuất đồ hộp đựng thức ăn khi nhập loại nhựa nà y vử sẽ pha trộn thêm nhiửu phụ gia khác để giảm lượng nhựa vì giá thà nh để sản xuất một hộp nhựa là khá cao. Khoảng 12 ngà n đồng cho 10 cái so với giá 45 ngà n một cây hộp nhựa xốp (1 cây khoảng 150 hộp).
Cũng theo tìm hiểu của chúng tôi, hộp xốp đựng thức ăn được các cơ sở sản xuất thu mua những hộp xốp vứt ra từ những thùng đựng tivi, máy lạnh, đầu đĩa... vử là m. Có lẽ chính bởi việc tận dụng loại xốp phế liệu nà y và thông qua quy trình tái chế sơ sà i như vậy cho nên giá mỗi một hộp xốp, cốc xốp, thìa xốp mới có giá bèo như vậy. Chính vẻ bử ngoà i trắng như mới do đã được sử dụng hà ng loạt chất tẩy và chất phụ gia cho nên người sử dụng đã bị đánh lừa.