Truyện ngắn Chuyện vử tổ kiến của Thủy khiến một và i con mắt xanh dự đoán, nếu dự thi, đây sẽ là một phát hiện gây sửng sốt của Văn học tuổi 20 (*) năm nay.
Trong lần gặp gỡ tuần nà y với hoa hậu, thay cho những chuyện vử sắc đẹp, vương miện, tình yêu, sự đổ vỡ... thường thấy, là một câu chuyện vử...viết lách, vử văn chương, vử người và ...kiến!
* Thật bất ngử khi biết hoa hậu Nguyễn Thu Thủy viết văn! Điửu đó có mầm mống từ lúc nà o vậy?
- Trước hết có lẽ là do nhận ảnh hưởng từ bố mẹ (bố mẹ Thủy đửu là m ở Viện Ngôn Ngữ - PV). Nhà mình có hai chị em nhưng cách nhau rất xa (9 tuổi).Vì vậy, có những khoảng thời gian, mình gần như là con một nên nhận được rất nhiửu sự quan tâm của bố mẹ cho việc bồi bổ tinh thần, khi mà phần bồi bổ vật chất còn rất hạn chế. Nếu không có sự động viên của bố mẹ, chắc chắn mình sẽ không đủ tự tin để viết như bây giử. Vì nói thật, suốt những năm đi học, điểm văn của mình chỉ ở mức là ng nhà ng, mặc dù năm nà o cũng có một bà i rất xuất sắc được nhà trường lưu lại là m bà i mẫu.
Sau nà y, có dạo mình không viết không đọc được gì vì bận rộn, vì đầu óc trống rỗng, vì cuộc sống gấp gáp quá. Chỉ bắt đầu từ khi mình kinh doanh và sinh con, mình mới viết trở lại. Do đặc thù kinh doanh nên mình phải viết rất nhiửu: báo cáo tổng kết, nghiên cứu khả thi, viết bà i PR, viết thư cho đối tác, khách hà ng, nhân viên... Qua kinh doanh, mình học được cách tư duy có thể nói là khá rà nh mạch, biết cách xây dựng cấu trúc cho một đoạn văn và phương pháp luận rõ rà ng hơn.
Mình đọc rất nhiửu, rồi chiêm nghiệm với thực tế, chia sẻ với mọi người, và viết lại những suy nghĩ đó để hiểu mình hơn, để tự nâng cao khả năng nhận thức và tư duy, và tất nhiên để không mất đi cảm xúc “ điửu thật cần thiết để tự cân bằng trong cuộc sống nhiửu áp lực và hối hả như hiện nay.
* Nghe nói việc Thủy dự thi Văn học tuổi 20 là không hoà n toà n chủ động. Cảm giác của Thủy khi bất ngử và o vai một thí sinh và ứng cử viên ở cuộc thi nà y?
- Việc nà y đúng là mình chưa bao giử ngử tới. Dù từ một năm trở lại đây, đúng là mình có tham vọng viết văn thật. Nhưng cũng như khi là m kinh doanh, mình thường lên kế hoạch để thực hiện và kế hoạch của mình là ba năm nữa mình mới xuất bản tác phẩm đầu tiên cơ! Mình muốn đi học thêm một số thứ, đi một số nơi trên thế giới và thu thập thêm kiến thức để tìm vốn sống cho các tác phẩm của mình. Ngoà i ra, còn nhiửu kế hoạch cá nhân khác nữa. àp lực từ công việc là rất lớn, mình lúc nà o cũng thiếu thời gian, mà viết lách thì không thể vội và ng và cẩu thả được. Từ kinh doanh, mình học được một điửu: là m bất cứ thứ gì mà hời hợt, nửa vời sẽ là tự sát!
* Ba năm nữa mới định trình là ng, thế sao đã vội trổ cửa trên Facebook?
- Ngoà i mục đích là để chia sẻ như mọi người vẫn nghĩ, thực sự mình cũng muốn đo dư luận. Vì vậy, nếu ai đó tinh ý theo dõi các bà i viết mình đã post lên Facebook thì sẽ thấy đó là một kế hoạch cẩn thận. Thật không ngử là câu chuyện vử tổ kiến của mình lại được đón nhận và lan tửa đến vậy. Trước nay, điửu là m mình hoang mang lo sợ nhất là không biết mình đang ở đâu và sẽ đi vử đâu. Còn nếu như đã xác định cho mình một cái đích để đến rồi thì có khó khăn vất vả đến mấy mình cũng sẽ cam kết đi đến cùng. Dẫu biết, có nhiửu cái đích, có khi dà nh cả đời mình cũng vẫn chưa chắc đã tới nơi được.
* Việc viết văn đối với Thủy có bao giử là một cách để giúp thửa mãn cảm giác hiếu thắng: Phải thay đổi bằng được quan niệm Đà n bà đẹp thì (đừng mơ) thông minh?
- Hồi còn trẻ và nhất là sau khi bử học, mình cũng có cảm giác hiếu thắng như vậy thật! Mình bực lắm nếu có ai đó coi thường trí tuệ của mình hoặc cứ gán ghép là đẹp thường dốt. Nhưng bây giử thì khác. Thậm chí có nhiửu lúc mình không muốn cho người khác nhìn thấy mình biết hoặc hiểu quá nhiửu thứ. Mình nghĩ, kiến thức, sự am hiểu là những thứ thuộc vử mình mà không cần phải đem khoe. Mình chỉ chia sẻ với những người mình yêu quí, trân trọng và ngược lại.
* Trạng thái đáng sợ nhất khi viết văn là gì? Có khi nà o cảm thấy, đó là một chứng tự kỷ ở mình “ như Thủy nói vử hà nh vi ngồi hà ng giử ngắm tổ kiến?
- Đó là một sự hà nh xác thực sự! Mỗi lần viết ra được xong một cái gì đó, đầu óc trống rỗng, người mệt bã ra. Mất một hai ngà y để hồi phục và nạp lại năng lượng. Chắc nhiửu người sẽ cười vử điửu nà y, cứ như là đã là m được gì ghê gớm lắm mà phải quằn quại thế. Nhưng quả thật đây là một quá trình tự thân và vì là tự thân nên không thể so sánh. Mình không tin rằng không có lao động thực sự, không có mồ hôi, nước mắt mà tạo ra được những giá trị đích thực. Nếu coi việc nhìn và o bản thân, và o cái tôi bên trong mình một cách thà nh thực và đúng đắn nhất để nhận thức, để tư duy, để thăng hoa và tạo ra được những giá trị tư tưởng, cảm xúc nhất định thì cũng không sai khi gọi nó là quá trình tự kỷ.
* Chứng tự kỷ, trong một chừng mực nà o đấy, biết đâu lại là có lợi cho nghử viết, đúng như định nghĩa: Viết văn cần cô độc?
- Không phải chỉ có viết văn hay là nghệ sĩ mới cô độc đâu. Kinh doanh cũng rất cô độc, mặc dù có doanh nghiệp hà ng trăm, thậm chí hà ng ngà n nhân viên cùng nhiửu đối tác, đồng nghiệp. Thế nhưng người lãnh đạo doanh nghiệp sẽ là người duy nhất chịu trách nhiệm trước sự sống còn, trước mỗi đường đi nước bước, mỗi quyết định của chính mình, là m sao không cô độc cho được!
* Đọc tổ kiến, thấy hiện ra một Thu Thủy rất đỗi hóm hỉnh và thông minh, nhử một tâm hồn tinh tế, nhạy cảm và một văn hóa đọc, văn hóa đi khá dà y dặn. Trong sự thu nạp những tín hiệu từ đời sống, Thủy có thấy mình có phẩm chất cần mẫn, cầu thị của một con kiến?
- Đúng là mình là người rất nhẫn nại, mặc dù người ngoà i nhìn và o tưởng rằng mình thuộc tuýp người sôi nổi, trực tính và thiếu kiên nhẫn. Mình vẫn thường tự nhủ là số phận không bao giử cho mình được là người trúng số độc đắc, không tự nhiên có một cái gì dễ dà ng và những gì người khác là m một lần là được thì mình phải là m đến và i ba lần, thậm chí hơn. Mọi người nhận xét là mình thông minh và tà i giửi nhưng nói thật (xin đừng nghĩ là khiêm tốn) nếu đặt bất cứ ai ở hoà n cảnh, địa vị của mình, chịu lao động, chịu hi sinh và miệt mà i đi đến cùng thì ít nhất (ít nhất nhé!) cũng sẽ đạt được như những gì mình đang có. Có chăng mình nghĩ mình chỉ là một người biết cảm nhận cuộc sống, biết quan sát, cầu thị và biết cách duy trì, nuôi nấng những cảm xúc vốn có bên trong con người mà thôi!
* Điửu gì ở Kiến mà Thủy muốn có nhưng chưa có được?
- Đó là sự tuân thủ theo những quy định, trật tự mà mình đã đặt ra với bản thân. Nhiửu khi mình vẫn nuông chiửu bản thân quá, nếu có tính kỷ luật cao hơn với bản thân, chắc mình sẽ còn là m được nhiửu thứ hay ho hơn nữa chăng?
* Thường Thủy thích đọc loại sách nà o, đọc một cách bà i bản, thực tế - như sự bổ khuyết kiến thức hay là đọc một cách ngẫu hứng, chỉ để thả lửng?
- Khoảng ba năm trở lại đây, mình bắt đầu coi việc đọc như một hình thức tự học. Mình lên danh sách các thứ cần đọc, đọc tất cả mọi thứ kể cả những cuốn sách mà nhiửu người cho là dở hoặc không liên quan đến những thứ mình đang là m. Để đọc được như vậy thì phương pháp đọc và kử¹ năng lên thư mục sách cần đọc phải có lộ trình để tránh tẩu hửa nhập ma. Sau đó lại phải hệ thống lại, kết nối chúng với nhau rồi chiêm nghiệm, viết lại những suy nghĩ đó. Lúc ấy các kiến thức mới thực sự là của mình. Đọc không thôi chưa đủ. Điửu khó khăn là phải là m sao cân bằng được để việc đọc vẫn cứ phải lôi cuốn, vẫn phải mang đến cho mình cảm xúc chứ không chỉ là cách thu nạp kiến thức khô khan với từng đó thứ phương pháp, kử¹ năng.
* Trong tổ kiến, Thủy có nói vử tác hại của việc đi nhanh. Thủy nghĩ mình có đi nhanh? Vậy đổ vỡ trong hôn nhân của Thủy có phải một phần là vì điửu đó: Thủy đã đi nhanh thay vì nên đi chậm, hoặc vì hai người đã không cùng vận tốc?
- Cuộc hôn nhân của mình đổ vỡ là vì nhiửu lý do, mà có lẽ nguyên nhân sâu xa cũng là từ nhận thức của cả hai người. Cho phép mình chỉ nói đến thế vì mình đã hứa với mọi người và hứa với mình là sẽ không đem chuyện cũ ra phân tích, kể lể hay thanh minh lý giải gì nữa... (*) Cuộc thi do NXB Trẻ, Hội Nhà văn TP.HCM và báo Tuổi Trẻ tổ chức, nơi đã phát hiện ra Nguyên Hương, Nguyễn Ngọc Tư, Phan Việt...