Tiến độ quá chậm là nhận xét chung vử tiến trình chuẩn bị cho Đại lễ 1.000 năm Thăng Long “ Hà Nội. Đạo diễn Lê Quý Dương, người từng thà nh công với việc phục dựng nhiửu lễ hội không giấu nổi sự lo lắng: Đến giử, tôi vẫn chưa biết họ sẽ là m những gì.
500 ngà y chạy đua với nghìn năm
Chung nỗi lo với đạo diễn Lê Quý Dương, nghệ sĩ Đà o Anh Khánh nói: Chỉ còn hơn 500 ngà y nữa, nhưng tôi vẫn thấy một sự yên ắng, không chút gì gọi là không khí chuẩn bị cho Đại lễ. Tôi cũng chưa thấy gương mặt, dự án nghệ thuật nà o lộ diện, tất cả mới dừng ở những lời nói.
Theo Đà o Anh Khánh, Đại lễ 1.000 năm Thăng Long là một sự kiện có quy mô lớn, đòi hửi nhiửu công sức và tâm huyết may ra mới là m nổi điửu gì đó tương xứng với tầm vóc của nó. Mỗi lần đi qua hồ Hoà n Kiếm, nhìn bảng đồng hồ hiển thị số ngà y đếm ngược, tôi sốt ruột và lo lắng vô cùng. Tôi nghĩ, để những con số đó có ý nghĩa với người dân Hà Nội, thà nh phố Hà Nội cần bắt tay và o ngay, nghệ sĩ nà y bức xúc.
Nhà nghiên cứu Bùi Trọng Hiửn, Viện Văn hóa nghệ thuật cho rằng, Đại lễ nà y cũng là của người dân, thế nhưng từ trước đến nay, những sự kiện tương tự vẫn là m theo một mô-típ rất cũ, đó là dựng sân khấu với những tiết mục ca múa nhạc. Tôi cũng hình dung ra cả mà n đánh trống hội nữa. Thực chất trống hội Thăng Long mà chúng ta vẫn nghe trong một số năm gần đây là một sự bắt chước theo phong cách đánh trống của Hà n Quốc và Nhật Bản với dà n nhiửu trống và lối đánh đơn giản. Trong khi đó, kử¹ thuật đánh trống của Việt Nam rất hay và đa dạng thì chúng ta lại không phục hồi, ông nói.
Nghệ sĩ nổi tiếng của nghệ thuật đương đại Đà o Anh Khánh trăn trở khi nhận ra, rất có thể, Đại lễ với dòng chảy lịch sử nghìn năm Thăng Long sẽ buồn tẻ, cũ kử¹ vì thiếu hơi thở của thời đại và hình ảnh của đất nước trong tương lai, khi những nghệ sĩ như anh vẫn có cảm giác mình nằm ngoà i cuộc chơi. Anh chua xót: Nếu không nhìn nhận vấn đử một cách nghiêm túc, Đại lễ cũng sẽ không khác gì nhiửu sự kiện mà Nhà nước là m trước đây.
Lê Việt Long, một người Hà Nội trẻ cũng tử ra băn khoăn, khi Hà Nội đã tổ chức một và i chương trình tiửn trạm nhưng theo anh, theo kiểu đầu voi đuôi chuột, kịch bản một đằng, thực hiện một nẻo, chẳng hạn chương trình Đếm ngược 1.000 ngà y đến Đại lễ. Liệu Đại lễ có diễn ra như mong đợi?.
Sẽ náo nhiệt, muôn mà u, nếu...
Nhà nghiên cứu Bùi Trọng Hiửn, Viện Văn hóa nghệ thuật cho biết: Tôi nghe nói có thể chi phí cho đại lễ phải cắt giảm. Tôi ủng hộ điửu nà y bởi kinh tế đang khủng hoảng, có quá nhiửu thứ khó khăn trong cuộc sống. Hơn nữa, nếu ta không hô hà o tiết kiệm thì sẽ rơi và o sự lãng phí như những lễ hội khác.
Tượng đà i Lý Thái Tổ - công trình kỷ niệm 1000 năm Thăng Long
Nhưng nhà nghiên cứu họ Bùi khẳng định, có một cách khác hay hơn nhiửu mà dù tiết kiệm, Đại lễ vẫn náo nhiệt, muôn sắc muôn mà u. Bí kíp mà ông Hiửn đưa ra, đó là huy động những lễ hội do người dân tự là m, chẳng hạn các lễ hội là ng nghử, trình diễn nghệ thuật trên đường phố hoặc tại các địa điểm đáng nhớ của chốn kinh kử³ Thăng Long xưa. Là m được như thế sẽ rất hay. Đây là cách mà các nước phát triển trên thế giới vẫn thực hiện khi tổ chức những lễ hội lớn, nhà nghiên cứu khẳng định.
à”ng Hiửn đã đi tìm hiểu và hửi ý kiến nhiửu đình, chùa ở các là ng, thôn, xóm... và nhận được sự hưởng ứng. à”ng đưa ra ví dụ, đình là ng Cống Vị hiện rất muốn liên kết với những nơi khác để là m những lễ hội, hưởng ứng với 1.000 năm Thăng Long, chỉ chử thà nh phố có lời, họ sẽ đóng góp hết sức.
à”ng Hiửn cũng cho rằng, Liên hoan múa cổ Thăng Long vừa qua là một thà nh công lớn bởi người dân tự nguyện tham gia, rất hay và độc đáo. Cũng vì biết cách thu hút sự tham gia của người dân, nên mới là m được điửu rất quý, đó là nhà sư cũng sẵn sang bước lên sân khấu thể hiện các múa cổ, ông Bùi Trọng Hiửn nhấn mạnh.
Theo ông Hiửn, tưởng tượng ở mỗi phường nghử, đình là ng của 36 phố phường đửu có những lễ hội, khắp nơi trên đường phố có những mà n biểu diễn, khoe tà i của các cá nhân hoặc nhóm trình diễn mà ở đó có cả vẽ, nhảy múa, từ cổ truyửn cho đến hiện đại...; rồi ở các địa bà n rộng hơn như Hà Tây cũ chẳng hạn, các là ng cũng đưa rước biểu tượng hoặc Thà nh hoà ng là ng của mình... thì khung cảnh sẽ cực kử³ sinh động và muôn mà u muôn sắc, phố phường, là ng xóm đửu có ngà y hội thực sự..
Nghệ sĩ Đà o Anh Khánh đử xuất, muốn thực hiện chương trình Đại lễ có hiệu quả, cần có sự quan tâm đặc biệt của cả hệ thống, không chỉ riêng Hà Nội, mà có sự chung tay của cả nước.
Họa sĩ nổi tiếng là chịu chơi nà y ấp ủ: Tôi sẽ đóng góp ba buổi trình diễn với quy mô lớn nhất từ trước tới nay trong sự nghiệp của mình, bởi vậy tôi rất cần sự ủng hộ của nhà nước. Họa sĩ nà y tiết lộ, những nghệ sĩ khác như anh đửu mong muốn được đóng góp và o ngà y hội lớn.
Nhà văn Nguyễn Khắc Phục: Chúng ta luôn đặt mình và mọi người và o thế phải chạy đua với thời gian.
Tôi nghĩ, Đại lễ là ngà y thiêng liêng nên dù bất cứ ai với tư cách gì cũng sẽ quên đi mọi thà nh kiến cá nhân để cống hiến tốt nhất cho Tổ quốc. Mọi người sẽ chung cảm hứng đặc biệt để hướng tới sự đồng thuận xã hội, dù còn những điửu nà y điửu khác không hay. Dù bây giử chưa có tổng đạo diễn, song đất nước chúng ta không thiếu người tà i có thể đảm đương tốt công việc nà y. Họ đang ở đâu đó quanh đây thôi và có thể và o cuộc bất cứ lúc nà o, miễn là được tạo điửu kiện tốt nhất để thể hiện tà i năng và khơi nguồn cảm hứng sáng tạo. Theo tôi, dù chưa quá muộn để tìm một tổng đạo diễn nhưng đến thời điểm nà y là gấp gáp lắm rồi. Cách tổ chức của chúng ta luôn đặt mình và mọi người và o thế phải chạy đua với thời gian.
Đạo diễn Nguyễn Hữu Phần: Khâu kịch bản cho Đại lễ còn chưa xong.
Trong năm vừa qua tôi đã là m việc nhiửu lần với Ban 1.000 năm Thăng Long, tôi thấy mọi công việc chuẩn bị cho Đại lễ đửu không đến nơi. Có rất nhiửu dự án muốn duyệt được phải qua nhiửu công đoạn, ví như đợi công văn mất gần 1 tháng và phải qua nhiửu cuộc họp bà n. Nhiửu khi bà n đi bà n lại không xong. Cho nên, đến nay, ngoà i những dự án vật thể như xây cổng chà o... có thể dễ hơn, còn những công trình phi vật thể thì rất lúng túng.
Một ví dụ thực tế, là để chuẩn bị cho lễ khai mạc Olimpic Bắc Kinh, đạo diễn Trương Nghệ Mưu cũng phải mất 8 năm. Vậy, nếu bây giử mới là m, khâu tập dượt cũng mất một thời gian dà i và như thế bản thân tôi cũng cảm thấy bất lực. Tôi được biết, hiện nay, khâu kịch bản cho Đại lễ còn chưa xong.
