Trời Hà Nội đã cuối thu sang đông rồi ta lại chợt nhớ đến những dòng văn thấm đượm hương vị đồng nội của nhà văn Thạch Lam: “Cốm không phải là thức quà của người vội; ăn cốm phải ăn từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ. Lúc bấy giờ ta mới thấy thu lại cả trong hương vị ấy, cái mùi thơm phức của lúa mới, của hoa cỏ dại ven bờ: trong màu xanh của cốm, cái tươi mát của lá non, và trong chất ngọt của cốm, cái dịu dàng thanh đạm của loài thảo mộc.” (Trích Một thứ quà của lúa non: Cốm)
Nghề làm cốm làng Vòng (Cầu Giấy, Hà Nội), bắt nguồn từ truyền thuyết: Vào một mùa thu cách đây cả ngàn năm, khi lúa bắt đầu uốn câu thì trời đổ mưa to, gió lớn, đê vỡ, ruộng lúa cao nhất đồng cũng chìm nghỉm. Người làng Vòng đành mò cắt những bông lúa còn non ấy đem về rang khô, ăn dần, chống đói. Không ngờ cái sản phẩm bất đắc dĩ ấy lại có hương vị riêng, rất hấp dẫn, khiến người làng Vòng thường hay làm để ăn chơi mỗi khi mùa thu đến.Cứ mỗi lần làm là một lần rút kinh nghiệm, sáng tạo thêm nên hạt cốm ngày càng xanh, càng mỏng, càng dẻo, càng thơm.
Với 2 đến 3 mùa lúa mỗi năm, hầu như cốm đều có quanh năm. Tuy nhiên không ai giải thích được vì sau cốm tháng 9 cuối thu lại ngon đến vậy. Khi thời tiết miền Bắc dần chuyển lạnh sang đông, tinh hoa đất trời kết đọng cũng là lúc người ta thu được cốm xanh.
Chỉ có lúa nón, đúng thì đúng lứa mới làm ra được cốm xanh Hà Nội. Nếu thu hoạch không đúng thời điểm, cốm sẽ không dẻo và không còn màu xanh vốn có nữa. Cốm làng Vòng nổi tiếng khắp 4 phương bởi màu cốm xanh mát như màu xanh của ngọc, hạt cốm dẻo, cho vào miệng ăn có vị ngọt, thơm mùi sữa của lúa nếp non.
Khi có dịp ghé thăm Hà Nội, chắc hẳn du khách sẽ không thể nào quên được hương vị thơm ngọt của cốm làng Vòng, thức quà dân dã mà đầy thanh tao gắn liền với bao thế hệ người dân nơi Thủ đô. Cốm xanh đượm mùi thơm lúa non, gói mình trong lá sen với hương thơm dịu nhẹ đã làm nên nét văn hóa ẩm thực đặc trưng cho mùa thu đất Hà thành.
Cốm Hà Nội là thể hiện cái chất thanh lịch, đậm đà bản sắc người Hà Nội. Mỗi du khách đến với Thủ đô khi thu về đều thích thú thưởng thức món cốm gạo xanh thắm, thơm ngon mùi gạo non.
Sự gói gém cốm cũng kỹ càng, chỉn chu trong 2 lớp lá: một lớp lá ráy tươi đảm bảo cốm không bị khô, ngoài cùng là lớp lá sen thoảng hương thơm ngát, buộc trong sợi rơm lúa nếp vàng tươi khiến món ăn càng mang đậm hương đồng nội thì sự thưởng thức cốm cũng cầu kỳ không kém cạnh. Cốm không phải là món ăn cho no, nên không ai mua nhiều.
Ở Hà thành, người ta lấy chuối tiêu chấm vào cốm để ăn, mùi thơm của cốm hòa cùng vị ngọt của chuối tạo thành một món quà đất trời quý giá. Những người sành ẩm thực thường nhâm nhi từng hạt cốm với chén nước chè Thái Nguyên thơm nhẹ, hay ăn cùng những quả hồng trứng đỏ mọng hay quả chuối tiêu trứng cuốc để tăng lên độ ngọt, thơm của thức quà đồng nội này. Ăn cốm có thể ăn bằng thìa, bằng đũa nhưng ngon nhất vẫn là dùng tay nhúp từng hạt nhấm nháp để mùi vị của cốm khôn lẫn vơi mùi của các chất liệu khác như gỗ, inox,… và để cho mình khoảng không gian thư thả, thoải mái, tận hưởng trọn vẹn những giây phút nghỉ ngơi.
Thức quà đặc sản Hà Nội không chỉ được ăn luôn mà nó còn được chế biến ra thành nhiều món ăn ngon khác như: Xôi cốm, chè cốm, các món hầm với cốm, món chiên cùng cốm, bánh cốm - đặc biệt là bánh phu thê loại bánh nổi tiếng thường dùng trong các đám hỏi cưới của người dân Việt…
.jpg "Phố Hàng Mã rợp sắc cờ Tổ quốc chào mừng Quốc Khánh 2/9")
