Nghử nấu cháo lườ¡i với micro
Tôi may mắn được gặp êkip của diễn viên Tùng Dương tại Trung tâm sản xuất phim Truyửn Hình VN, khi họ đang thực hiện lồng tiếng cho một số nhân vật trong phim Đầm lầy bạc. Tùng Dương đảm nhiệm lồng tiếng cho ba nhân vật: Bằng, Thép, Thiện Lương, trong đó nhân vật Bằng chính là vai diễn của anh.
Trong đoạn phim, Bằng đến gặp một vị giám đốc thuộc băng đảng Liên minh bạc, với mục đích dọa dẫm, thách thức. Dù chỉ là lồng tiếng, nhưng chất giọng gầm gừ, khuôn mặt dữ tợn trong phòng thu của Tùng Dương không khác mấy hình ảnh nhân vật trên phim. Tay chân anh cũng thỉnh thoảng bất giác vung lên theo cảm xúc hoặc hà nh động của nhân vật.
Diễn viên Tùng Dương lồng tiếng cho chính nhân vật Bằng của mình trên phim. (Ảnh: Trịnh Mão).
Có điửu, Tùng Dương phải... đứng một chỗ để nói, chứ không được tự do đi lại như nhân vật Bằng. Đôi lúc anh nói vấp, nói nhịu hoặc nói... nhanh hơn nhân vật, nhưng đó là chuyện nhử, chỉ mất đến 1-2 giây để nói lại cho ngon là nh!
Bí quyết để lồng tiếng thà nh công, theo Tùng Dương, là việc phải là m sao nắm bắt thật tốt tâm lý nhân vật và khớp giọng cho chuẩn. Một người lồng tiếng tốt có thể giả được nhiửu giọng khác nhau, nhưng phải biết dựa và o gương mặt của nhân vật trên phim, để điửu chỉnh giọng của mình thanh lên hoặc trầm xuống cho phù hợp. Đặc biệt, nhất thiết giọng nói phải thể hiện được chiửu sâu nội tâm nhân vật, chứ không đơn thuần là nhái giọng hay pha tiếng.
Thông thường, trong một phim, anh lồng tiếng cho hai đến ba nhân vật. Cá biệt, có những lúc lên tới 7 nhân vật. Nhưng người xem không bao giử nhận ra đó là chất giọng của cùng một người. Bởi như anh nói, cung giọng của mình có thể diễn tả được cảm xúc đa dạng nhiửu nhân vật trên phim.
Nhưng theo Tùng Dương, thu tiếng chỉ là phần mộc, còn một phần quan trọng nữa để hoà n thà nh việc lồng tiếng là công đoạn chỉnh khớp, dựng tiếng cho chuẩn với từng hoà n cảnh của bộ phim. Người phụ trách âm thanh sẽ là m công việc nà y. Họ không chỉ ngồi nghe, mà còn cảm thụ, hỗ trợ diễn viên lồng tiếng cách diễn đạt, nhấn nhả giọng nói, để đạt được hiệu quả cao nhất.
Tùng Dương hiện là một trong số ít diễn viên lồng tiếng đất Bắc có thà nh tích đáng nể. Năm 1989, anh bắt đầu được biết đến khi lồng tiếng cho một số binh lính trong phim Đêm hội Long Trì. Tính đến thời điểm hiện tại, đã lồng tiếng cho không dưới 500 đầu phim. Anh cũng cho biết, hiện miửn Bắc mới chỉ có khoảng 30 người chuyên lồng tiếng phim truyửn hình, nhưng chỉ hơn chục người là thường xuyên được lồng tiếng cho các vai chính trong phim, như Phú Thăng, Công Lý, Hương Dung, Nguyệt Hằng...
Lồng tiếng là một trong những công tác hậu trường, tuy lặng lẽ, khán giả ít có dịp biết mặt, nhớ tên, nhưng với nhiửu phim truyửn hình, lồng tiếng có thể quyết định tới 70% sự thà nh bại.
Trong trường hợp diễn viên đóng đạt nhưng chất giọng kém hoặc chất lượng thu âm tại hiện trường không chuẩn, thì lồng tiếng luôn là biện pháp mà nhiửu đạo diễn lựa chọn.
Nghử lồng tiếng cũng có ông bầu - bà bầu
Những ông bầu, bà bầu nà y chính là số ít cá nhân trong số hơn 30 diễn viên lồng tiếng có máu mặt đất Bắc. Tuử³ và o mối quan hệ của mình, họ đứng ra nhận phim vử cho anh em cùng là m.
Chị Tú Lan, công tác tại Trung tâm sản xuất phim truyửn hình VN - bà bầu của nhiửu nhóm diễn viên lồng tiếng tâm sự: Từ khi phim nhựa của VN ra đời đã có nghử lồng tiếng. Công việc nà y rất thiếu người, lại chưa có công nghệ đà o tạo bà i bản nên cầu có mà cung luôn thiếu. Với số lượng hơn 30 người lồng tiếng có kinh nghiệm ngoà i Bắc thì họ hầu như lúc nà o cũng có việc và là m mệt nghỉ.
 |
| Trong phim Cô gái xấu xí, DV Thanh Vân đã phải đeo niửng răng để lồng tiếng cho nhân vật Huyửn Diệu. |
Chị Lan chia sẻ, mặc dù hiện nay, thị trường phim bộ của VN đang bị thu hẹp, công nghệ thu tiếng trực tiếp tại trường quay phát triển mạnh và phim phụ đử ngà y cà ng được ưa chuộng, nhưng nghử lồng tiếng sẽ không rơi và o giai đoạn khó khăn như nhiửu người tưởng.
Dẫn chứng là mức cát-xê cho diễn viễn lồng tiếng ngà y cà ng được cải thiện. Thù lao của diễn diễn lồng tiếng được chia là m 5 mức. Thấp nhất là 200.000 đồng/buổi, với những người mới và o nghử. Còn với những người có kinh nghiệm như Tùng Dương, Công Lý, Hương Dung, Nguyệt Hằng... thì mức nà y cao hơn nhiửu. Không tiết lộ mức thù lao của nhóm diễn viên top đầu, nhưng chị khẳng định, dù cao, cũng không vượt quá 1 triệu đồng/ngà y.
Tuử³ thuộc và o bộ phim dà i hay ngắn, mà ê kíp lồng tiếng thay đổi cho phù hợp. Với phim một, hai tập, ít nhân vật cần lồng tiếng, chỉ cần tới 1-2 người là đủ. Một chỉnh âm thanh, một lồng tiếng. Còn với những phim dà i, có khi lên cả tới chục người, thay nhau là m hết ngà y nà y qua ngà y khác.
Tại sao nhiửu người chưa thích phim nước ngoà i lồng tiếng Việt?
Giải thích cho việc nhiửu khán giả truyửn hình thấy khó chịu với cách lồng tiếng Việt cho phim nước ngoà i, diễn viên Tùng Dương cho rằng, đó là do kinh phí lồng tiếng dà nh bộ phim chưa đủ để diễn viên có thể đầu tư công sức săn bắt tình cảm của nhân vật.
Giá cát-xê cho việc lồng tiếng một phim nước ngoà i không cao hơn so với phim Việt. Trong khi đó, diễn viên lồng tiếng phải là m một lúc 3 việc: biên tập, khớp miệng và thể hiện tình cảm cho nhân vật trên phim. Nhiửu bộ phim, người lồng tiếng phải sửa lại kịch bản sao cho phù hợp với âm điệu, cách nói của người Việt. Những phim nước ngoà i thường được ưu tiên chọn để lồng tiếng là phim dà i tập, có nội dung tốt, mang tính giáo dục, gần gũi với đời sống Việt và kết thúc phải có hậu. Thường thì, đó là những phim có xuất xứ Nhật Bản, Hà n Quốc, Brazil, còn dòng phim thuần giải trí rất ít khi được lồng tiếng Việt.
Diễn viên Tùng Dương cho hay, nếu như ngà y xưa, khi lồng tiếng phim nước ngoà i như Cô chủ nhử, Quyửn được yêu, anh và êkip của mình còn được xem trước thuyết minh 1, 2 tập để có thể cảm thụ tâm tư, tình cảm, của nhân vật được lồng tiếng, thì những năm gần đây, thói quen nà y đã bị bử đi vì mất quá nhiửu thời gian.
Thay và o đó, khi nhận được một kịch bản, bầu nói qua nhân vật và chỉ đạo người lồng tiếng, diễn viên và o phòng thu là m ngay, có khi lồng tiếng đến nửa phim rồi mới hiểu hết tính cách nhân vật của mình.
Dĩ nhiên, diễn viên lồng tiếng chúng tôi muốn thể hiện tốt nhất nhân vật trên phim của mình, nhưng do áp lực thời gian và hạn chế vử điửu kiện vật chất, có thể, việc lồng tiếng phim nước ngoà i chưa được thà nh công như nhiửu khán giả mong đợi. Tùng Dương phân bua thay cho các đồng nghiệp.
