Bà bán bánh Khúc trên phố Chùa Thông, thị xã Sơn Tây tên Đỗ Thị Lâm, 68 tuổi, người có hơn 40 năm là m bánh Khúc, nhẹ nhà ng mời khách mua hà ng: Các anh mua bánh Khúc đi? Rau Khúc cuối vụ thơm và ngon lắm! Chỉ còn và i ngà y nữa là hết mùa rau Khúc, nếu cách anh muốn ăn bánh phải chử tới năm sau." Không cườ¡ng lại được lời mời của người bán hà ng, chúng tôi mua hai suất xôi Khúc vẫn nóng nghi ngút khói, được gói bằng lá dong.
Trong mùi thơm nồng của xôi, vị bùi bùi của đậu xanh, vị mùi đặc trưng của rau Khúc, chúng tôi nghe bà Lâm kể chuyện vử bánh Khúc ở xứ Đoà i. Hà ng năm, bánh thường được là m và o dịp tháng Hai đến đầu tháng Tư (âm lịch). Lúc nà y cũng là mùa rau Khúc. Ở các vùng quê xứ Đoà i, việc là m bánh Khúc rất phổ biến trong những ngà y nông nhà n. Họ là m bánh để ăn, để biếu người già , tặng con trẻ và để bán cho khách thập phương đến thăm quê hương mình.
Bánh Khúc có hai loại là bánh đồ và bánh luộc. Bánh đồ hình tròn dẹt, không gói lá; bánh luộc trông gần giống bánh tẻ và được gói bằng lá dong. Để là m những chiếc bánh Khúc nho nhử xinh xinh phải trải qua rất nhiửu công đoạn, đòi hửi người là m bánh phải có sự cần mẫn, tỉ mỉ, khéo tay.
Trước tiên là họ đi chọn hái rau Khúc có lá nhử lăn tăn, mà u ánh nhũ bạc. Hiện tại, rau Khúc đang ở cuối vụ, cây già và có nhiửu hoa nên hương vị sẽ thơm và ngon hơn so với đầu vụ. Sau đó, nhặt lấy phần ngọn rửa sạch, vắt kiệt nước, băm nhử rồi cho và o cối giã nhuyễn, tiếp đó trộn với bột gạo lọc. Gạo quê phải chọn loại gạo tẻ ngon, dẻo đem ngâm với nước nóng trong thời gian khoảng tám tiếng thì cho và o cối xay nước.
Dùng một chiếc thúng bên dưới có lót tro bếp và rơm, đặt tấm vải sạch lên trên rồi đổ bột nước gạo vừa xay xong để lọc. Khi đã lọc xong bột sẽ cho rau Khúc đã giã nhuyễn và o trộn thật đửu. Cứ 1kg gạo cho khoảng 3 lạng rau Khúc. Tiếp đến là chọn nguyên liệu là m nhân, dùng thịt mỡ nhiửu hơn nạc, thái đúng khổ dọc theo bánh Khúc, tẩm ướp muối, hạt tiêu; đậu xanh xay vỡ, đãi, đồ chin vò tơi và giã nhử...
Khi đã chuẩn bị xong nguyên liệu thì bắt đầu nặn bánh. Nếu là m bánh đồ thì nặn hình tròn dẹt to bằng chôn bát ăn cơm cho và o chõ đồ. Cứ một lượt bánh Khúc lại rắc một lớp gạo nếp cái hoa và ng. Còn là m bánh luộc thì lấy lá dong đã rửa sạch và gói như bánh tẻ. Mỗi cân gạo có thể gói được 25 chiếc bánh Khúc loại to và 50 chiếc bánh loại nhử. Bánh luộc xong có mà u xanh lấm tấm của rau Khúc và rất mịn. Riêng bánh Khúc đồ lại được bao bọc bởi lớp xôi nhìn rất hấp dẫn. Khi ăn mới cảm nhận được hết vị ngon của bánh: vừa giòn giòn, dẻo dẻo, vừa bùi bùi của đậu xanh, ngậy ngậy của thịt và đặc biệt là mùi thơm rất lạ, đặc trưng của rau Khúc không thể so sánh với bất kử³ mùi vị gì./.
