Người Hà Nội thanh lịch, văn minh

Nhân rộng các mô hình phát triển văn hóa đọc: Bài 2: Xây dựng xã hội học tập từ thư viện “cấp thôn”

Phạm Quỳnh - Hải Truyền 09/07/2023 07:19

Hơn 20 năm qua, có một thư viện cấp thôn tại xã Văn Bình (huyện Thường Tín, Thành phố Hà Nội) đã thu hút hàng trăm nghìn lượt người dân đến đọc sách, mượn sách, góp phần đẩy mạnh phong trào xã hội học tập, học tập suốt đời. Đó  là Thư viện thôn Bình Vọng.

Một buổi chiều mùa hè đầu tháng 6, từ trung tâm Thành phố Hà Nội, chúng tôi di chuyển theo quốc lộ 1A cũ hơn 20km, tìm về xã Văn Bình và hỏi người dân đến thư viện thôn Bình Vọng. Đặt chân đến đầu xã, hỏi từ cụ già đến các em nhỏ ở xã Văn Bình, ai ai cũng biết thư viện cấp thôn có ở quê hương.

Bí quyết “sống khỏe” của thư viện cấp thôn

“Chào mừng các anh đến thư viện thôn Bình Vọng - một trong những thư viện cấp thôn lâu đời nhất của Hà Nội”, ông Dương Văn Phi, 83 tuổi, Chủ nhiệm thư viện thôn Bình Vọng, có mái tóc bạc trắng, giọng hào sảng chào đón chúng tôi.

thu-vien-2.jpg
Ông Dương Văn Phi, 83 tuổi, Chủ nhiệm Thư viện thôn Bình Vọng đang "số hóa" tài liệu.

Người thủ thư tuổi xưa nay hiếm kể trên là một trong những người gắn bó với thư viện từ thuở sơ khai tới hôm nay. Ông kể, những năm 90 của thế kỷ XX, đời sống tinh thần người dân nơi đây còn khó khăn, nhất là đói…sách. Lúc này, ông Phi cùng các cụ cao niên trong Chi hội Người cao tuổi thôn lên ý tưởng xây dựng tủ sách cho dân. Lãnh đạo thôn cho họp dân tuyên truyền, giải thích lợi ích của việc lập tủ sách dùng chung. Không lâu sau, người dân mang sách đến ủng hộ tủ sách với số lượng lớn, mới có, cũ có, đủ loại báo, tạp chí.

Đến tháng 1/1999, UBND xã Văn Bình ra quyết định thành lập thư viện thôn Bình Vọng, đồng thời có thư gửi tới các gia đình người Bình Vọng đang sinh sống, công tác, học tập, làm ăn ở Hà Nội và các địa phương khác kêu gọi ủng hộ, đóng góp cho thư viện. Kể từ đó, nguồn sách của thư viện tăng lên theo cấp số nhân, từ vài trăm cuốn đến hàng ngàn, với đủ thể loại, phục vụ đa dạng đối tượng độc giả. Người dân thôn Bình Vọng nói riêng và xã Văn Bình nói chung từ lúc này đã có không gian văn hóa đọc đúng nghĩa.

img_0114.jpg
Góc nhỏ Thư viện thôn Bình Vọng.

Gần 10 năm, thư viện thôn Bình Vọng hoạt động ở đình làng với một tủ sách nhỏ, thường rơi vào tình trạng quá tải do nhu cầu đọc sách, mượn sách của người dân quá lớn. Khi nhà văn hóa thôn Bình Vọng khánh thành, từ tháng 6/2008, thư viện thôn được chuyển về đây với không gian lớn hơn, đầy đủ tiện nghi với 14 tủ đựng sách; có quạt mát, đèn chiếu sáng, máy điều hòa, máy vi tính, phòng đọc tại chỗ hơn 40m2…, xứng tầm với một thư viện lớn ở một làng quê ngoại thành Hà Nội.

Đến thư viện thôn Bình Vọng hôm nay, người dân có thể tìm đọc hầu hết các thể loại, gồm: Sách chính trị xã hội, giáo dục tư tưởng – đạo đức, phong cách sống; tôn giáo, văn học, khoa học kỹ thuật... Hiện thư viện có 15.117 bản sách, đáp ứng tối đa nhu cầu đọc sách của nhân dân. 24 năm đã qua, thư viện cấp thôn này đã tiếp, phục vụ gần 152.000 lượt bạn đọc, cho 76.700 lượt bạn đọc mượn sách với 258.400 lượt bản sách. Các tủ sách trong thư viện được sắp xếp rất khoa học, dễ nhìn, được ghi chú cẩn thận về từng lĩnh vực, giúp bạn đọc tiện tra cứu.

“Trung bình hàng năm, thư viện đón gần 3.000 lượt người trong thôn, xã và người dân địa phương khác đến đọc và mượn sách. Có cán bộ ở huyện cũng tới thư viện mượn sách để nghiên cứu, các cháu học sinh lớp 12 đến đọc sách tham khảo để ôn thi. Mừng hơn có đến 50% các độc giả cao niên, 40% thanh thiếu nhi đến với thư viện. Người cao tuổi đọc sách làm thư thái tâm hồn, tăng tuổi thọ, hiểu biết thêm về phương pháp phòng chữa bệnh. Các cháu nhỏ ham đọc sách sẽ hạn chế chơi điện tử trên điện thoại, máy tính. Còn gì vui hơn thế!”, ông Dương Văn Phi chia sẻ.

img_0013.jpg

Trong hành trình phát triển của mình, thư viện thôn Bình Vọng vinh dự được đón tiếp đoàn thư viện Hoàng gia Thụy Điển, hàng chục đoàn ở các tỉnh Thái Bình, Thành phố Hải Phòng, Bảo tàng dân tộc học Việt Nam đến thăm quan trao đổi kinh nghiệm xây dựng và hoạt động. Tháng 1/2008, từ hiệu quả hoạt động của thư viện thôn Bình Vọng, Hội khuyến học Việt Nam đã chọn thư viện làm điểm để rút kinh nghiệm về đề tài: “Xây dựng xã hội hóa học tập thông qua con đường hoạt động thư viện cơ sở”.

Để có được sự phát triển và ngày càng lớn mạnh, trở thành không gian văn hóa đọc, đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời, xã hội học tập, đó là thư viện hoạt động theo mô hình xã hội hóa. Người dân Bình Vọng rất nhiệt tình tham gia ủng hộ sách báo cho thư viện, thường xuyên đến thư viện đọc sách để mở rộng kiến thức, hiểu biết. Khi thư viện có hoạt động nào đó thì chính quyền xã, thôn và nhân dân đều quan tâm ủng hộ, hỗ trợ cả về vật chất lẫn tinh thần. Những người tham gia quản lý thư viện là các “viên chức không lương”, họ đa phần đã lớn tuổi và đến thư viện theo tinh thần tự nguyện song hoạt động theo nguyên tắc, quy định đã đề ra.

Nhằm lan tỏa sách tới mọi người, thư viện thành lập hệ thống “màng lưới viên” với hơn 100 người. Ngoài việc hàng ngày đến đọc sách tại thư viện, “màng lưới viên” thực hiện tuyên truyền tới người dân về những lợi ích của việc đọc sách, qua đó thu hút được đông đảo người dân trong thôn cũng như địa phương khác tham gia, góp phần đẩy mạnh văn hóa đọc trong nhân dân. “Chính lực lượng này, trong suốt 24 năm qua đã tạo nên một nếp sống mới, nếp sống rất văn hóa, rất đáng trân trọng ở địa phương”, ông Phi chia sẻ.

img_0093.jpg
Tủ sách pháp luật tại thư viện để người dân đọc tại chỗ.

Nguyên Chủ tịch UBND xã Văn Bình Dương Quyết Thắng đánh giá, ở một làng quê vùng nông thôn mà có được một thư viện hoạt động nền nếp, khoa học, có hiệu quả như ở Bình Vọng là hiếm thấy, đó là niềm tự hào của địa phương. Từ thư viện thôn Bình Vọng, nhân dân được nhận biết về khoa học, kỹ thuật sản xuất nông nghiệp, về phát triển chăn nuôi theo hướng công nghiệp hóa. Sách giúp dân hiểu biết về pháp luật, trên cơ sở đó, làm tròn nghĩa vụ công dân; giúp người dân hiểu rõ trách nhiệm công dân của mình mà sống tốt đẹp hơn.

Hành trình đổi mới

Thành quả có được của thư viện thôn Bình Vọng bao năm qua là do sự chỉ đạo, giúp đỡ hết lòng của các cấp chính quyền xã Văn Bình, các phòng ban chuyên môn huyện Thường Tín và các đơn vị chức năng liên quan... của cả nhân dân Bình Vọng đang học tập, sinh sống và làm việc trên cả nước. Ông Dương Văn Phi khẳng định, thư viện thôn Bình Vọng là niềm tự hào của nhân dân Bình Vọng nói riêng, Hà Nội nói chung.

img_0033.jpg
Bà Dương Thị Lộ - Phó Chủ nhiệm thư viện thôn Bình Vọng đang dán nhãn ký hiệu sách.

Tuy đã gặt hái được nhiều thành tựu nhưng Ban Chủ nhiệm thư viện cho biết, thư viện thôn cũng có một số hạn chế. Bởi vậy, thay đổi để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân, cũng như bắt kịp sự phát triển của khoa học kỹ thuật là việc làm bắt buộc của thư viện trong hiện tại và tương lai.

Thư viện thôn Bình Vọng thời gian qua đã thực hiện phân loại sách – công việc vô cùng vất vả, nhất là đối với những người lớn tuổi làm công tác thư viện của thôn, thêm nữa lượng sách lên tới cả vạn bản. Nhưng bằng sự quyết tâm và kiên trì, thư viện đã phân loại lại toàn bộ sách theo 6 môn loại chính vào “sổ đăng ký cá biệt”, vào phần mềm máy tính 4.865 bản sách Chính trị xã hội, 1.312 bản sách Pháp luật, 2. 756 bản sách khoa học giáo dục, 2. 017 bản sách Thiếu nhi, 4.068 bản sách Văn học nghệ thuật.

Trong năm 2023, thư viện thôn Bình Vọng sẽ hoàn thiện việc sắp xếp sách theo chuẩn môn loại phù hợp với điều kiện và khả năng của một thư viện cơ sở. Đồng thời, được sự giúp đỡ hỗ trợ chuyên môn của các cấp huyện Thường Tín, thư viện làm lại toàn bộ nhãn ký hiệu sách theo môn loại mới, lập bảng danh mục sách nhằm thuận tiện cho việc tìm chọn sách của bạn đọc.

ong-thi2.jpg
Ông Phi khoe với Phóng viên Tạp chí Người Hà Nội về việc dán nhãn ký hiệu sách theo môn loại mới, lập bảng danh mục sách để người dân đến tìm đọc, mượn sách thuận lợi hơn trước.

 Ban Chủ nhiệm thư viện thôn Bình Vọng sẽ tích cực tuyên truyền giới thiệu sách trên phương tiện thông tin đại chúng, kết nối với các trường học trên địa bàn để giới thiệu sách của thư viện, tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh trong các trường tìm đọc sách. Với tôn chỉ “lập ra không phải chỉ là để trưng bày, phải thu hút được nhiều người đến đọc” nên hàng năm, thư viện thôn tổ chức các hoạt động hưởng ứng Ngày sách và văn hóa đọc Việt Nam.

Từ hiệu quả thiết thực cũng như những kết quả đạt được, thư viện thôn Bình Vọng đã góp phần vào việc thực hiện Quyết định số 1520/QĐ-TTg ngày 9/12/2022 của Chính phủ về việc “Đẩy mạnh các hoạt động phục vụ học tập suốt đời trong thư viện, bảo tàng, trung tâm văn hóa đến năm 2030”. Thư viện “cấp thôn” này cũng góp phần thực hiện kế hoạch số 290/KH-UBND ngày 16/12/2021 của UBND Thành phố Hà Nội về việc thực hiện Đề án “Xây dựng xã hội học tập giai đoạn 2021-2030”./.

Bài liên quan
(0) Bình luận
  • Hà Nội vận hành chính quyền hai cấp: Cải cách hành chính vì dân, đặt sự hài lòng làm thước đo
    Từ ngày 1/7/2025, thành phố Hà Nội chính thức hoàn tất việc sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp xã. Toàn thành phố hiện còn 126 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 51 phường và 75 xã. Đây không chỉ là bước đi mang tính kỹ thuật về địa giới, mà là quyết sách hành chính lớn, đánh dấu bước chuyển quan trọng trong việc xây dựng nền hành chính phục vụ hiện đại, tinh gọn, hiệu quả – nơi người dân, doanh nghiệp được đặt ở vị trí trung tâm.
  • Xã Phú Nghĩa (mới): Tổ chức bộ máy hoạt động hiệu quả, cùng Thủ đô vững bước trong kỷ nguyên giàu mạnh
    Ngay sau khi đi vào hoạt động tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 1/7/2025, xã Phú Nghĩa (thành phố Hà Nội) đã triển khai các công việc, nhiệm vụ Thành phố giao, đảm bảo mọi hoạt động diễn ra thông suốt, hiệu quả. Qua đó, xã Phú Nghĩa góp sức cùng thành phố Hà Nội thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ chính trị Trung ương giao, vững bước trong kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.
  • Phường Sơn Tây (mới) ngày đầu thực hiện tổ chức chính quyền 2 cấp: Vì Nhân dân phục vụ
    Từ ngày 1/7/2025, cùng với cả nước, phường Sơn Tây (thị xã Sơn Tây cũ - thành phố Hà Nội) thực hiện hoạt động chính quyền 2 cấp. Từ đầu giờ sáng nay, 1/7, toàn bộ cán bộ, công chức Phục vụ hành chính công phường Sơn Tây đã có mặt đầy đủ, đã bắt tay ngay vào thực hiện nhiệm vụ.
  • Kỳ họp thứ Nhất HĐND phường Cửa Nam: Không để đứt gãy công việc khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp
    Thực hiện Luật Tổ chức chính quyền địa phương, sáng 1/7, HĐND phường Cửa Nam (Thành phố Hà Nội) khóa I, nhiệm kỳ 2021-2026 tổ chức kỳ họp thứ nhất để xem xét, quyết định công tác nhân sự và thực hiện các nội dung quan trọng thuộc thẩm quyền. Đây là kỳ họp đặc biệt của phường Cửa Nam để hoàn thiện tổ chức bộ máy, vận hành chính quyền địa phương 2 cấp hiệu lực, hiệu quả góp phần xây dựng và phát triển Thủ đô Văn hiến – Văn minh – Hiện đại.
  • Lời cảm ơn của Hội Nhà báo Thành phố Hà Nội
    Ngày 25/6/2025, Hội Nhà báo Thành phố Hà Nội tổ chức trang trọng hội nghị Gặp mặt tri ân các thế hệ nhà báo Thủ đô và khen thưởng tập thể, cá nhân hội viên nhà báo các cơ quan báo chí Hà Nội, nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025).
  • Tôn vinh 80 gia đình văn hóa tiêu biểu Thủ đô
    Hướng tới kỷ niệm 24 năm Ngày Gia đình Việt Nam (28/6/2001 – 28/6/2025), sáng 26/6 tại Hội trường Bảo tàng Hà Nội, Sở Văn hóa Thể thao Hà Nội đã tổ chức Hội nghị tuyên dương gia đình văn hóa tiêu biểu Thủ đô năm 2025. Sự kiện góp phần tôn vinh những mái ấm gương mẫu, giàu trách nhiệm với cộng đồng, góp phần lan tỏa các giá trị văn hóa trong đời sống xã hội.
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
  • Nhiều hoạt động văn hóa - nghệ thuật kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9
    Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa ban hành Kế hoạch số 3283/KH-BVHTTDL ngày 7/7/2025 về việc tổ chức các hoạt động kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
  • Gợi mở tư duy cải cách từ những thăng trầm của kinh tế Việt Nam
    Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam đang đối diện với nhiều thách thức: tăng trưởng chậm lại, thị trường bất động sản trầm lắng, yêu cầu cải cách thể chế ngày càng rõ rệt…, việc nhìn lại những bài học từ lịch sử là điều cần thiết hơn bao giờ hết. Cuốn sách “Kinh tế Việt Nam – Thăng trầm và đột phá” (NXB Chính trị Quốc gia Sự thật, 2025) của hai tác giả Phạm Minh Chính và Vương Quân Hoàng mang đến một nền tảng tri thức khoa học và thực tiễn để suy ngẫm, định hướng cho hiện tại và tương lai.
  • Sách “Người Hà Nội, chuyện ăn, chuyện uống một thời” được vinh danh tại Trung Quốc
    Cuốn sách “Người Hà Nội, chuyện ăn, chuyện uống một thời” của tác giả Vũ Thế Long, ấn bản tiếng Trung do Công ty Cổ phần Văn hóa Chi – Chibooks thực hiện và bán bản quyền cho Nhà xuất bản Khoa học kỹ thuật Quảng Tây, vừa chính thức được trao giải thưởng “Sách Đông Nam Á có sức ảnh hưởng tại Trung Quốc năm 2025”.
  • HĐND Thành phố Hà Nội: Những dấu ấn 6 tháng đầu năm 2025 (Bài 3)
    Thực hiện các chỉ đạo của Thành ủy, Nghị quyết về chương trình giám sát của HĐND Thành phố, căn cứ tình hình thực tiễn, Thường trực HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI đã chỉ đạo, triển khai chương trình giám sát chuyên đề của HĐND, Thường trực, các Ban và Tổ đại biểu HĐND Thành phố bảo đảm đúng luật và tiếp tục được đổi mới, nâng cao chất lượng, được triển khai linh hoạt, phù hợp tình hình thực tiễn của Thành phố, địa phương.
  • Phát động “Đêm Huế huyền diệu - Khám phá để yêu”, đón hành khách thứ 350 triệu của Vietnam Airlines
    Vietnam Airlines phối hợp với UBND Thành phố Huế đón hành khách thứ 350 triệu và phát động chương trình “Đêm Huế huyền diệu - Khám phá để yêu”.
Đừng bỏ lỡ
Bài 2: Xây dựng xã hội học tập từ thư viện “cấp thôn”
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO