Một góc Khu tái định cư Nam Trung Yên. Ảnh: Bá Hoạt
Phà“ Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Nguyễn Quốc Tuấn cho biết, sở dĩ có tình trạng dự án cần thì không có nhà TĐC, dự án có nhà TĐC thì chưa cần là vì tiến độ giải phóng mặt bằng (GPMB) của một số dự án trọng điểm quá chậm so với kế hoạch. Dự án căn hộ TĐC đã được giới thiệu cho các chủ đầu tư thực hiện GPMB, do đó cũng không thể đưa và o khai thác, sử dụng. Hệ quả là chính các tòa nhà TĐC chử dự án nà y xuống cấp theo thời gian. Nhà nước phải bử kinh phí để sửa chữa, bảo hà nh, gây lãng phí rất lớn cho ngân sách. Trong báo cáo gửi UBND TP Hà Nội, Sở Xây dựng liệt kê một số dự án chậm tiến độ GPMB, nhà TĐC đang phải "chử" dự án là đường Và nh đai I đoạn à” Đống Mác - Nguyễn Khoái và đoạn à” Chợ Dừa - Hoà ng Cầu, dự án đường Liễu Giai - Núi Trúc... Trong khi đó, có nghịch lý là không ít dự án lớn khác lại không thể triển khai được vì chưa cân đối được quử¹ nhà TĐC. Chẳng hạn như dự án Và nh đai 2 đoạn cầu Vĩnh Tuy - Ngã Tư Sở cần 3.500 căn, dự án đường Nguyễn Hoà ng Tôn cần 900 căn, dự án đường Nguyễn Tam Trinh - Lĩnh Nam cần 900 căn... Mặt khác, theo Sở Xây dựng, các dự án đầu tư xây dựng nhà TĐC trên toà n thà nh phố thực hiện quá chậm so với tiến độ được phê duyệt, dẫn đến việc quử¹ nhà TĐC thực tế không kịp hoà n thiện để bố trí phục vụ GPMB (dự án Khu nhà ở di dân Hoà ng Cầu (Đống Đa), Khu di dân Đửn Lừ III (Hoà ng Mai), dự án X1, X2 phường Hạ Đình, Thanh Xuân...). Không chỉ ảnh hưởng đến tiến độ chung, dự án kéo dà i còn dẫn tới phải điửu chỉnh nhiửu lần tổng mức đầu tư do giá cả nguyên vật liệu liên tục tăng.
Không chỉ lo chuyện nơi cần không có, nơi có không cần, cơ quan chức năng còn phải loay hoay với tình trạng nợ tiửn nhà . Điển hình là dự án cải tạo nhà C1 Khu tập thể Thà nh Công (quận Ba Đình), Công ty CP Công trình giao thông 1 sử dụng 110 căn hộ tại nhà N06 khu 5,3ha Dịch Vọng để tạm cư cho các hộ gia đình từ tháng 10-2008 đến nay nhưng chưa nộp tiửn thuê nhà . Tương tự, tại dự án cải tạo Khu tập thể Nguyễn Công Trứ, Công ty CP Đầu tư và Phát triển nhà số 7 sử dụng 254 căn hộ tại các nhà CT2, CT3 Khu đô thị Hoà ng Văn Thụ và khu nhà ở Giáp Bát nhưng cũng chưa nộp tiửn thuê nhà cho thà nh phố. Ngoà i ra, một số chủ đầu tư dự án nhà TĐC không chịu bà n giao nhà cho thà nh phố. Dự án xây dựng 133 căn hộ tại nhà 11 tầng lô NOTC tại thị trấn Cầu Diễn, Từ Liêm đã cơ bản hoà n thà nh từ cuối năm 2010, chỉ còn vướng thủ tục đấu nối điện nước và phòng cháy chữa cháy nhưng chủ đầu tư không thực hiện nốt các phần việc còn lại. Thậm chí, UBND TP đã cho phép đơn vị chức năng tiếp nhận nguyên trạng 133 căn hộ nà y nhưng tới nay chưa thực hiện được. Ngoà i ra, quử¹ đất 20% tại các khu đô thị dà nh cho dự án nhà TĐC đửu GPMB rất chậm do chủ đầu tư tập trung GPMB trước phần diện tích kinh doanh, còn quử¹ đất TĐC hay hạ tầng xã hội thường là m sau hoặc dà nh phần khó GPMB.
Theo thống kê của Sở Xây dựng Hà Nội, giai đoạn năm 2011 đến 2015, TP cần khoảng 20.000 căn hộ TĐC, tương đương 1,6 triệu mét vuông sà n, với kinh phí khoảng 13.000 tỷ đồng (chưa kể phần hạ tầng). Giai đoạn 2016 đến 2020, số lượng căn hộ TĐC rơi và o khoảng 30.000 căn, tương đương 2,4 triệu mét vuông sà n, kinh phí khoảng 18.000 tỷ đồng. Trước mắt, với tiến độ các dự án TĐC đang triển khai, thà nh phố không thể đáp ứng được số căn hộ TĐC cho những dự án lớn. Vì vậy, Sở Xây dựng đử nghị TP cho phép điửu chỉnh quử¹ nhà TĐC đã bố trí cho các dự án bị chậm tiến độ 12 tháng, chuyển cho dự án khác đang có nhu cầu sử dụng ngay để giải quyết tình trạng nhà chử dự án; đồng thời cho phép áp dụng linh hoạt nhiửu phương án TĐC. Chẳng hạn, TĐC bằng tiửn, tạm cư bằng tiửn hoặc mua quử¹ nhà kinh doanh đã có tại khu đô thị mới để bố trí là m nhà TĐC... nhằm giải quyết nhu cầu sử dụng nhà TĐC cho các dự án.