Đối với phần đông các bạn trẻ đam mê sách, đặt sách qua mạng đã là một thao tác quen thuộc. Các trang thương mại điện tử có thể đưa ra mức chiết khấu lên đến 80-90%, thu hút được lượng lớn người yêu sách. Nhận thấy thị trường sôi động này và dự đoán đây sẽ trở thành thói quên trong tương lai của độc giả, nhiều nhà xuất bản, công ty sách cũng chủ động liên kết, tạo điều kiện để tổ chức các “hội sách online” trên các sàn thương mại điện tử.
Mua sách qua mạng rõ ràng có nhiều ưu điểm, hình thức này có thể giúp độc giả tiết kiệm cả thời gian lẫn chi phí khi mua sách. Hình thức mua sách online phát triển mạnh mẽ từ thời điểm giãn cách do đại dịch Covid-19 và trở thành một thói quen của nhiều độc giả cho đến nay.
Xu thế tất yếu của thị trường
Chủ một tiệm sách cũ, kinh doanh chủ yếu qua nền tảng mạng xã hội nhận định: “Mua sách online rất tiện cho những độc giả ở các vùng nông thôn, vùng tỉnh huyện nơi không dễ dàng tiếp cận với các hiệu sách”.
Chia sẻ trải nghiệm cá nhân với tư cách là một độc giả, chị cho biết bản thân chị cũng bắt đầu mua sách online từ khi học cấp 3 ở trường huyện, nơi không có một hiệu sách bán sách nào. Phần lớn độc giả cho rằng việc chuyển đổi từ hình thức offline sang online là xu thế tất yếu của thị trường, giúp sách đến được với bạn đọc trên mọi miền tổ quốc, thậm chí có thể mua sách từ các quốc gia khác trên thế giới.
Nhiều độc giả bất ngờ trước mức chiết khấu cao, tuy nhiên việc chiết khấu cao của các gian hàng online là điều dễ hiểu. Để giảm giá cao như vậy, các trang thương mại điện tử và các đơn vị phát hành sách phải chấp nhận chịu lỗ với một số đầu sách. Chấp nhận chịu lỗ để quảng bá hình ảnh, sau đó sử dụng doanh thu ở mảng khác bù vào.
Theo khảo sát của PV từ một số hiệu sách trên địa bàn Hà Nội thì vào thời điểm đỉnh dịch, hội sách online đã mang lại doanh thu gấp đôi so với các hiệu sách truyền thống
Chia sẻ góc nhìn về hiện tượng các trang thương mại điện tử tung ra được nhiều chương trình khuyến mãi như vậy, nhiều độc giả cho rằng có nhiều nguyên nhân.
Thứ nhất: nhiều sách tồn kho đã lâu cần được giải phóng bớt, vậy nên các trang thương mại điện tử giảm sâu để dọn kho đón sách mới.
Thứ hai: với nhiều sách phát hành mới, họ chấp nhận mức lợi nhuận thấp hơn để có thể thu hút độc giả, gây ấn tượng về sàn thương mại điện tử có bán cuốn sách đó.
Qua đó có thể nhận thấy đây là xu hướng chung của nhiều mặt hàng chứ không riêng gì mảng sách. Với mục đích kích cầu mua sắm, bên sản xuất và sàn thương mại điện tử liên kết với nhau để cung cấp nhiều chương trình sale đi theo các dịp lễ, Tết…
Xu hướng này có tiềm tàng hệ lụy?
Việc liên tục giảm giá sâu trên các kênh online cũng sẽ kéo theo hệ lụy xấu, các nhà đua nhau giảm giá nhiều hơn để thu hút khách hàng, khiến sách trở nên mất đi giá trị vốn có của nó. Độc giả cũng bị nuông chiều nên hình thành thói quen chờ sách giảm sâu hơn mới mua sách.
Quả thật, nhiều độc giả đã chia sẻ rằng họ đã quen với mức chiết khấu cao, có người còn khẳng định chỉ chờ giảm trên 35% mới mua sách. Nhưng chiết khấu cao có luôn đồng nghĩa với việc mua hàng giá tốt?
Một xu hướng hiển hiện trong ngành sách nói riêng và thị trường kinh doanh nói chung là giá sản phẩm đang ngày một tăng. Với những người tin vào thuyết âm mưu, họ cho rằng đây chỉ là một chiêu trò của truyền thông, tạo cảm giác được rẻ cho người mua nên tăng giá sản phẩm lên sau đó giảm giá sâu, chứ về bản chất, mức giá độc giả phải bỏ ra bây giờ so với hồi trào lưu săn sale chưa thịnh hành không có nhiều chênh lệch.
Nhưng lý giải cho hiện tượng giá tăng, còn có mối lo lạm phát cũng nên được lưu tâm. Không chỉ riêng gì sách, giá bán lẻ nhiều mặt hàng khác cũng có độ tăng nhất định. Với tình hình kinh tế hiện nay, nhiều độc giả cho biết họ cảm thấy một thôi thúc phải tiết kiệm, từ đó, ưu tiên những nơi bán hàng chiết khấu cao.
Và việc cả hai bên cùng muốn và quyết định giảm giá sâu và sâu hơn nữa, đơn vị xuất bản muốn bù đắp lại lợi nhuận buộc phải tăng giá thành thêm, hình thành một vòng luẩn quẩn.
Một hệ quả khác được đặt ra là các hiệu sách truyền thống trở nên lép vế, trên một số sàn thương mại điện tử thường được giảm giá khá sâu, từ 30-40% trong khi các hiệu sách truyền thống chỉ được giảm khoảng 10-20%, rõ ràng hiệu sách truyền thống sẽ khó cạnh tranh về giá cả. Hơn nữa, với bạn đọc trẻ, thường có thói quen mua sắm trên sàn thương mại điện tử sẽ “săn” được nhiều mã giảm giá, thế là họ còn được miễn phí vận chuyển và được giảm giá sâu hơn nữa.
Điều này khiến độc giả trẻ không còn mặn mà nhiều với mô hình hiệu sách truyền thống, trừ một số hiệu sách đã xây dựng được thương hiệu, hoặc một số hiệu sách kết hợp quán cà phê.
Mua sách online cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ khác, trong quá trình vận chuyển, cuốn sách bạn mua có thể bị gãy góc nếu bị va đập mạnh. Một số cuốn sách mua trên sàn thương mại điện tử còn bị bẩn phần bìa, vẫn được giao đến khách hàng. Một số trường hợp bookmark đi kèm cuốn sách cũng bị mất. Đôi khi, người đọc có thể gặp phải sách giả, sách bị ố vàng do bảo quản kém chất lượng.
.jpg "Dấu ấn văn hóa mới trong đời sống tinh thần của người dân Thủ đô")
