"Từ năm 2009-2012, mỗi năm giá điện chỉ được phép tăng một lần theo biến động của giá thị trường đã được kiểm toán", lời Thứ trưởng Đỗ Hữu Hà o trong cuộc trao đổi ngà y 26/2.
Theo ông Hà o, việc điửu chỉnh giá điện năm 2010 là bước đi trong lộ trình để thực hiện thị trường hóa giá điện và để giá điện thực sự trở thà nh tín hiệu cho thu hút đầu tư và o các công trình điện, đảm bảo cho hệ thống điện có đủ nguồn dự phòng hợp lý, hệ thống truyửn tải và phân phối điện có đủ năng lực truyửn tải góp phần đảm bảo cho nhà sản xuất và kinh doanh điện, đảm bảo an toà n cung cấp điện cho toà n xã hội và người tiêu dùng.
Vậy lý do gì khiến Chính phủ lại phê duyệt phương án tăng bình quân là 6,8% mà không phải là mức tăng thấp nhất 4,98%, như trong ba phương án mà Bộ Công Thương trình Thủ tướng, thưa ông?
Phương án tăng giá điện thêm 4,98% so với giá bán điện bình quân thực hiện trong năm 2009, được Bộ Công Thương trình căn cứ và o mức tăng của giá than bán cho ngà nh điện chỉ là 15% so với giá than năm trước.
Tuy nhiên, trong quá trình xem xét, Thủ tướng nhận thấy nếu giá than bán cho ngà nh điện chỉ tăng thêm 15%, thì giá bán nà y vẫn thấp hơn rất nhiửu so với giá thà nh đã được kiểm toán của ngà nh than. Tập đoà n Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) sẽ gặp khó khăn lớn trong việc tái đầu tư, mở rộng sản xuất. Do vậy, Thủ tướng đã cho phép giá than cám 5 bán cho ngà nh điện tăng 28%, còn giá than cám 4b mức tăng là 47%.
Trên thực tế, với giá bán nà y, giá than TKV bán cho ngà nh điện vẫn thấp hơn giá xuất khẩu là 40%. Điửu nà y, khiến giá điện phải tăng tương ứng là 6,8%.
Được biết giá khí cũng đang rục rịch tăng, vậy nếu tới đây khi giá khí bán cho ngà nh điện tiếp tục tăng thì giá điện có tiếp tục tăng nữa không?
Theo quyết định số 21/2009/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, từ năm 2009 đến năm 2012, mỗi năm giá điện chỉ được phép tăng một lần theo biến động của giá thị trường đã được kiểm toán.
Do vậy, nếu tới đây giá khí bán cho ngà nh điện có tăng thì cũng vẫn phải chử đến 2011, ngà nh điện mới được tăng giá một lần nữa.
Tuy nhiên, theo dự kiến, sau 2012, giá bán điện sẽ được điửu chỉnh linh hoạt hơn. Và o mùa khô, nhu cầu sử dụng điện tăng cao, giá điện có thể tăng cao hơn để khuyến khích tiết kiệm. Nhưng sang mùa mưa, nhu cầu sử dụng điện giảm, giá bán điện sẽ giảm theo.
Trước đây, mỗi lần tăng giá điện, Tập đoà n Điện lực Việt Nam (EVN) đửu lấy lý do là để có vốn đầu tư và o các công trình điện. Giá điện trong năm 2009 cũng đã tăng, nhưng năm qua vẫn có rất nhiửu công trình bị chậm tiến độ. à”ng nghĩ sao vử điửu nà y?
Giá điện trong 2009 đã được điửu chỉnh tăng, tuy nhiên nguồn thu của EVN chỉ tăng lên khoảng và i nghìn tỷ đồng. Trong khi đó, để đầu tư xây dựng một nhà máy điện mức đầu tư phải lên tới 29.000 - 30.000 tỷ đồng.
Thêm và o đó, có tăng giá điện mới có thể thu hút được các nhà đầu tư cả trong và ngoà i nước, đầu tư và o ngà nh điện. Như vậy, mới có thể đáp ứng được với nhu cầu sử dụng điện luôn tăng từ 13 - 15%/năm.
Hiện nay theo tính toán, giá thà nh mỗi kWh điện chạy bằng than và o khoảng 6,8cent. Trong khi đó, giá bán điện thực hiện trong 2009 ở nước ta mới chỉ ở mức 5,3 cent/kWh. Năm 2010, mặc dù tiếp tục tăng giá, nhưng do chi phí đầu và o cũng tăng, cộng thêm biến động tỷ giá nên vẫn chưa khuyến khích được các nhà đầu tư.
Điện sản xuất từ thủy điện tuy có rẻ hơn, nhưng hiện nay nước ta không còn nguồn để phát triển thủy điện nên ngà y cà ng phải sử dụng nhiửu than cũng như các nguồn năng lượng khác như dầu, gió để phát điện. Trong khi đó, giá thà nh sản xuất từ các nguồn nà y là khá cao.
Thưa ông, hiện đang có rất nhiửu lo ngại rằng, khi giá than tăng, giá điện tăng khiến các mặt hà ng thiết yếu tăng theo, điửu nà y liệu có ảnh hưởng đến đời sống của người dân?
Phải hiểu cho đúng là giá than bán cho ngà nh điện tăng, khiến giá điện tăng. Còn đối với các ngà nh khác, giá than vẫn giữ nguyên như năm 2009.
Theo tính toán, các hà ng hóa thiết yếu cho sinh hoạt hà ng ngà y như thực phẩm, hà ng may mặc, nhiên liệu... tỷ trọng chi phí tiửn điện trong giá thà nh các mặt hà ng nà y là rất nhử. Vì vậy, mức tăng giá của các mặt hà ng nà y sẽ không đáng kể.
Tuy nhiên, những đợt điửu chỉnh giá lần trước cho thấy, nhiửu đơn vị kinh doanh thường lợi dụng việc nà y để tăng giá các mặt hà ng thiết yếu nhằm thu lợi. Do đó, công tác quản lý thị trường cần phải được đẩy mạnh hơn nữa để hạn chế các hiện tượng tiêu cực, gây ảnh hưởng không tốt đến đời sống nhân dân.