Đường Lâm: Đường bê tông giữa là ng cổ

Người dân phải bảo tồn nguyên trạng

Theo quy định của UBND thị xã Sơn tây, chúng tôi cấp phép cho việc xây dựng và  sử­a chữa nhà  tại là ng cổ Аường Lâm với những loại vật liệu xây dựng truyửn thống gần gũi với kiến trúc cũ của là ng: đá ong, gạch, ngói mũi hà i, ngói vẩy, gạch Bát Trà ng và  gạch Giếng Аáy, rơm rạ, tre gỗ... Viên thanh tra xây dựng của thị xã Sơn Tây vừa lúi húi đọc đơn xin phép của người dân vừa nói. Các loại nguyên, vật liệu khác như sắt, thép, xi măng, bê tông, mái tôn đửu không được phép xây dựng trong là ng. Аể có được giấy phép xây dựng hoặc sử­a chữa nhà  trong khu vực là ng cổ, người dân phải là m đơn, xin xác nhận của trưởng thôn, chính quyửn xã rồi BQL di tích để cấp giấy xác nhận mới được phép khởi công.

Thậm chí, đến cả đường đi, ngõ xóm cũng được quy định lát gạch chỉ nghiêng cho hòa hợp với không gian kiến trúc cũ. Nếu có gì không đúng với quy định chúng tôi sẽ phạt ngay. Аã rất nhiửu gia đình bị cườ¡ng chế phải đập bử tầng 2. Cụ thể, năm 2010 đã tổ chức cườ¡ng chế phá bử tầng 2 của gia đình bà  Hà  Thị Khanh. Аó là  lời khẳng định của ông phó chủ tịch xã Аường Lâm Phan Văn Hòa.

Thế nhưng, ngay trước cử­a UBND xã, gần đửn Mông Phụ, một con đường bê tông còn mới tinh có chiửu rộng  5,5m kéo dà i đến chợ Mông Phụ vừa được hoà n thà nh và  đưa và o sử­ dụng. Hai bên đường, những tấm đan là m nắp cống cả cũ và  mới đang lần lượt để và o vị trí. Gần chợ, từng đống cát sửi lẫn phế thải xây dựng chiếm hết cả đường đi.

Bên con đường bê tông mới nổi bật hẳn lên so với sắc nâu trầm quen thuộc của những bức tường đá ong, từng tốp thợ thi công cống rãnh hai bên đường vẫn tích cực mở rộng chiếc cống cũ. Vét hết lớp bùn đen, láng bê tông dưới đáy rồi xây gạch và  nắp tấm đan bê tông cốt thép là  xong.

Một người phụ nữ dừng lại nhìn công nhân xây dựng đang xúc từng viên gạch đá ong, gạch chỉ lên đống phế thải đen sì thì bảo: Trước, tuy là  đường đất nhưng trước cử­a mỗi nhà  nhiửu người cũng đã tự lát gạch đoạn ở nhà  mình rồi. Tuy không phải toà n bộ bằng gạch nhưng phía dưới lớp nửn đường bê tông vẫn còn rất nhiửu những viên gạch bị chôn lấp.

Họ là m rất nhanh, tất cả đửu bằng máy hết. Trước khi là m họ chỉ thông báo với những người dân sống gần đường dọn dẹp trả lại mặt bằng thôi còn dân cư trong là ng thì không được biết. Một người dân đi sử­a vô tuyến đã nói như vậy.

Аường của địa phương thì cứ thế là m thôi!

Một điửu khá vô lý là  là ng Аường Lâm có hà ng trăm ngôi nhà  được coi là  nhà  cổ và  12 căn nhà  cùng cụm 7 di tích: chùa, đình, đửn... khác được công nhận là  di tích quốc gia. Là ng cổ nà y có hẳn một BQL di tích tổ chức bán vé ngay tại cổng là ng. BQL di tích là ng cổ Аường Lâm không chỉ có chức năng quản lý những ngôi nhà  cổ mà  còn giám sát việc xây dựng, cấp phép sử­a sang nhà  cử­a, đường là ng ngõ xóm cho các thôn trong khu vực là ng cổ. Thế nhưng...

Cát sửi, bùn đất trên con đường bê tông mới ở đường Lâm

à”ng Phan Văn Hòa, phó chủ tịch UBND xã Аường Lâm, một người lớn lên từ Аường Lâm cho biết: Theo các cụ kể lại, các con đường lát gạch nghiêng trong thôn phần lớn do các nhà  già u tự bử tiửn ra là m. Sau nà y, nhiửu người dân đóng góp thêm nên các đường trong xóm đửu được lát gạch chỉ. Tuy nhiên, khi được hửi vử con đường bê tông mới tinh vừa hoà n thà nh ông Hòa nói: Chính quyửn không sai!

Theo ông Hòa, dự án là m đường nà y đã được phê duyệt từ trước đó, lứa lãnh đạo hiện nay của xã Аường Lâm hầu hết là  mới nên chúng tôi chẳng quyết định được gì đối với những dự án cũ. Thế nhưng khi hửi ông Hòa vử cảm nhận cá nhân khi giữa ngôi là ng cổ có một con đường bê tông mới thì ông Hòa cũng thừa nhận: Nếu là m bằng vật liệu khác như lát gạch thì sẽ hòa hợp hơn với ngôi là ng cổ!

Аể chứng mình, ông Hòa chìa ra quyết định số 290 của UBND thị xã Sơn Tây do chủ tịch Nguyễn Quang Mạnh ký ngà y 9-4-2010 phê duyệt báo cáo kinh tế kĩ thuật dự án là m đường Mông Phụ- Chùa Mía: Chúng tôi chỉ tiếp thu những dự án từ những năm trước để lại bởi con đường cũ quá nát, cần phải sử­a sang để phục vụ nhu cầu đi lại của bà  con. Và  để trả lời cho câu hửi: Khi là m đường, chủ đầu tư dự án là  UBND xã Аường Lâm có xin phép Cục di sản hay không, ông Hòa nói: Chúng tôi không biết quy định là  phải xin phép vì chúng tôi nghĩ đường của địa phương thì cứ thế là m thôi. Vả lại dự án được cơ quan cấp trên phê duyệt chứ không phải chúng tôi tự quyết định.

Quay ngược lại BQL di tích thị xã Sơn Tây thì câu trả lời lại là : dự án là m đường gạch! à”ng Nguyễn Trọng An, phó BQL di tích là ng cổ Аường Lâm cho rằng: Khi thị xã Sơn Tây lập dự án xin phép là m đường BQL dự án có biết nhưng lại tưởng là  là m đường gạch. Mà  họ xây dựng nhanh quá, đến khi chúng tôi phát hiện ra thì 800m đường từ đình Mông Phụ đến chợ đã hoà n thà nh. Trước mắt chúng tôi tạm dừng dự án để báo cáo lên cấp trên.

Nói vử giải pháp có thể khắc phục thì ông An cho rằng có lẽ chử UBND Tp Hà  Nội phê duyệt quy hoạch chi tiết là ng cổ Аường Lâm thì BQL di tích mới có giải pháp. Và  giải pháp theo đử xuất của ông An thì chỉ còn cách tôn tạo lại con đường bằng gạch.

Hộ gia đình bà  Hà  Thị Khanh, khi xây dựng không theo quy định của BQL di tích thì ngay lập tức bị cườ¡ng chế, đập bử toà n bộ tầng 2 ngôi nhà . Vậy một con đường, dù không nhận được sự đồng thuận của nhân dân, nó đi ngược lại với những quy định của UBND thị xã Sơn Tây và  vi phạm Luật di sản thì còn phải chử. Phải chăng tiửn của dân thì không phải là  tiửn? Và  khi chủ đầu tư là  UBND xã thì sẽ được ưu ái hơn những hộ dân bé nhử?