Đửn Voi phụcNgôi đửn nhử nằm dưới tán những cây muỗm khổng lồ. Cụ từ già Hà Văn May năm nay đã 90 tuổi cho biết: Đửn Voi Phục Thụy Khuê được dựng từ thời Lý thử Linh Lang đại vương. Tương truyửn hoà ng tử Linh Lang là con vua Lý Thái Tông. Năm 1077, trong cuộc kháng chiến chống Tống, ngà i chỉ huy một đạo thủy quân đánh mạnh và o cụm phòng thủ của tướng Quách Quử³ nhà Tống trên sông Như Nguyệt, tiêu diệt nhiửu quân địch buộc chúng phải rút lui. Nhưng đáng tiếc là trong trận chiến quyết liệt, vị hoà ng tử anh dũng cũng hy sinh.
Tiếc thương người anh hùng, vua Lý Thánh Tông đã sắc phong cho Linh Lang là Linh Lang đại vương thượng đẳng thần. Đồng thời truyửn cho các là ng xóm nơi Linh Lang đã ở, đã đóng quân hoặc đi qua đửu phải lập đửn thử ngà i, cả thảy có 269 là ng. Thụy Chương là nơi sinh ra đức thánh Linh Lang, nên ngay khi ông mất, nhân dân đã xây dựng đửn thử để tưởng nhớ.
Những cây muỗm ngà n tuổi
Cụ May cho biết: đửn Voi Phục Thụy Khuê có trước đửn voi phục Thủ Lệ bởi sau khi dân là ng Thụy Khuê dựng đửn thì là ng Thủ Lệ, nơi Linh Lang từng ở mới xây dựng một ngôi đửn và cũng đặt tên là Voi Phục.
Trước đây đửn có tên là đửn thử thánh Linh Lang, sau nà y khi đà o được đôi voi đá ở giếng ngọc trước cửa đửn mới gọi tên là đửn Voi Phục. Trong đửn Voi phục ở Thụy Khuê hiện còn lưu giữ được khá nhiửu hiện vật cổ. Đó là bộ nghi trượng thời Lê, đôi rồng đá được chế tác với những nét hoa văn cách điệu...
Nét đặc biệt nữa, đửn Voi phục Thụy Khuê có lẽ là một trong số ít ngôi đửn, đình, chùa còn giữ được trọn vẹn 9 cây muỗm cổ thụ. Trải qua bao thăng trầm, bao biến cố của lịch sử, vườn cây nà y vẫn sừng sững cùng thời gian. Những cây muỗm nà y đửu rất cao lớn, lực lườ¡ng, thân cây mốc thếch, u mấu hoặc có mà u trắng bạc.
To nhất là cây muỗm nằm ở phía trái đửn. Cây muỗm nà y có chu vi thân lên tới 4,21 mét, đường kính 1,34 mét và cao tới 26 mét. Đặc biệt, đường kính tán cây rộng tới 20 mét, che phủ một khoảng không rộng tới và i trăm mét vuông.
... tửa bóng
à”ng Tùng, trưởng ban quản lý di tích, kể, cách đây mấy năm có một đoà n các nhà khoa học nước ngoà i thuộc dự án khảo sát cây xanh của Liên Hiệp Quốc đến khảo sát các cây muỗm ở đây. Sau khi là m công tác khảo sát, đo đạc tán lá, thân cây, thậm chí dùng máy khoan với cái mũi khoan trông rất lạ chọc thủng thân cây, họ đưa ra kết luận: Những cây muỗm trong đửn có tuổi ít nhất là 700 năm, nhiửu có thể đến gần 1.000 năm. Vườn cây nghìn năm tuổi nà y bao gồm 7 cây ở trong khuôn viên đửn và hai cây ở ngoà i, một cây ở bên kia đường và một cây ở trong nhà dân.
Chuyện trồng những cây muỗm quanh ngôi đửn nà y ra sao không được sử sách, văn bia nhắc đến nhưng trên thực tế khi dựng đửn chùa, các cụ ngà y xưa đửu trồng cây, vừa lấy bóng mát, lại tảo vẻ thanh bình, uy nghiêm. Chín gốc cây tượng trưng cho sự trường cửu cùng thời gian (Chùa Láng cũng có 9 cây muỗm nhưng chỉ có tuổi trên 300 năm). Muỗm là loà i sống rất thọ và có sức sống mãnh liệt. Điửu lạ là thân muỗm lớn rất chậm, song thân chỉ lớn chừng và i người ôm.
Cụ May cho biết rằng ngay từ thuở bé đã thấy vườn cây to như thế nà y rồi. Các cây muỗm dù đã già , song năm nà o quả cũng sai trĩu trịt. Đầu xuân, hoa nở li ti phủ trắng những tán cây khổng lồ. Mỗi khi có cơn gió nhẹ từ Hồ Tây thổi và o, hoa rụng phủ kín mái đửn, sân đửn, khuôn viên sau đửn và nhà dân quanh đó. Và o dịp tháng Tư lúc muỗm chín, trung bình mỗi cây phải cho cả tấn quả.
Hiện nay ban quản lý đửn đang nỗ lực để có biện pháp bảo vệ những cây muỗm nà y khửi bị xâm hại. Hiện những cụ muỗm đang mắc khá nhiửu bệnh, đặc biệt là bệnh nấm mốc trên thân.
Tiễn tôi ra vử, cụ May tâm sự: Những gốc muỗn già cổ thụ cũng như ngôi đửn Voi Phục là một chứng nhân thầm lặng chứng kiến bao sự đổi thay của Thăng Long - Hà Nội. Mong sao quá trình đô thi hóa, những ngôi nhà cao tầng mọc lên sẽ không là m biến mất những di sản quý báu của cha ông để lại.
.jpg "Vui Tết Thiếu nhi, rộn ràng đón hè 2025 cùng sách Kim Đồng")
