Ấn tượng đầu tiên của chúng tôi vử cậu bé Trần Bá Quân, học sinh lớp 6A, Trường THCS Quảng Lưu (Quảng Xương, Thanh Hóa) là đôi mắt sáng long lanh, thể hiện nghị lực vươn lên và không chịu đầu hà ng số phận. Ngay khi chà o đời, em đã không may mắn như các bạn cùng trang lứa. Em chà o đời với một thân hình yếu ớt, đôi chân dị tật. Nỗi đau đó của em là hậu quả để lại sau những năm kháng chiến của ông nội.
Dù bị tật nguyửn nhưng em Trần Bá Quân luôn nỗ lực vươn lên trong học tập.
Rồi Quân cũng lớn lên, cũng tập đi như những đứa trẻ khác nhưng thật khốn khổ mỗi khi em đứng lên thì đửu ngã lăn ra đất. Thương con, bố Quân dù ốm đau quanh năm vẫn gắng đi là m cửu vạn nơi đất khách quê người, ai thuê gì là m nấy để mong kiếm tiửn chạy chữa cho con. Còn mẹ của em thì tần tảo bám mấy sà o ruộng để tiếp tục mưu sinh. Dù nghèo khó là vậy, nhưng mỗi khi ai mách ở đâu có người bó bột, nắn gân giửi là gia đình lại đưa em đi, vẫn nuôi cái hy vọng có thể chữa trị đôi chân để con bớt đi những khổ cực mỗi khi đi lại. Thế nhưng đã hơn 11 năm trôi qua, món nợ vử những lần đi chữa bệnh cho con chưa trả hết mà đôi chân của Quân vẫn không có gì thay đổi.
Những ngà y trời lạnh, tình cảnh lại cà ng khốn khổ hơn đối với cậu bé đáng thương nà y, đôi chân co quắp không đi được giầy, dép, chịu cái lạnh thấu da nhưng em vẫn kiên nhẫn chấp nhận như đó là điửu hiển nhiên mà số phận em đã an bà i.
Trong căn nhà ẩm thấp, tối bưng, chị Nguyễn Thị Tuyết không cầm được nước mắt khi kể vử đứa con trai tội nghiệp của mình: Năm cháu học lớp 1, có một đoà n bác sử¹ vử Bệnh viện Nhi Thanh Hóa khám và điửu trị cho những trường hợp bị dị tật như Quân nhưng riêng Quân là trường hợp khó khăn nhất. Họ có lấy mẫu xét nghiệm để vử nghiên cứu và hứa sẽ quay trở lại. Lúc đó gia đình cũng hy vọng lắm, thế nhưng cho đến nay vẫn chưa thấy hồi âm gì cả.
Dù bị dị tật nhưng năm nà o Quân cũng được giấy khen của trường vử thà nh tích học tập.
Cứ mỗi lần mua dép vử cho con lại phải vứt đi một chiếc là tôi lại ứa nước mắt, mà vì cháu phải lết đi nên dép mua vử chỉ được và i tuần là lại phải mua đôi khác. Điửu an ủi với vợ chồng tôi là cháu rất ham học. Cứ vử đến nhà là ngồi và o bà n học không cần phải mẹ nhắc. Nhiửu hôm trời mưa gió bảo cháu xin phép cô nghỉ ở nhà nhưng cháu vẫn không chịu, cứ bắt mẹ đưa đi bằng được. Cháu cũng bảo với tôi rằng cố học để sau nà y đỡ khổ, chị Tuyết nghẹn ngà o.
Khi nghĩ đến việc con đủ 18 tuổi có thể tháo khớp và lắp chân giả, nhưng điửu trăn trở lớn đối với người mẹ nà y là thu nhập những ngà y là m thuê là m mướn của chồng cũng chỉ được mấy đồng, anh lại đau ốm quanh năm, sau Quân còn một người em đang học mẫu giáo. Mọi thứ đửu trông chử và o mấy sà o ruộng do một tay chị Tuyết gánh vác, cuộc sống mưu sinh của cả gia đình còn nhiửu chật vật thì liệu có đủ tiửn để chữa trị đôi chân cho đứa con tội nghiệp của mình hay không. Nghĩ đến đó, chị chỉ biết nhìn con rồi khóc.
Điửu đáng khâm phục ở "cậu bé một chân" nà y đó là nghị lực vươn lên và lòng ham học. Ngay khi thấy các bạn cùng trang lứa cắp sách đến trường, Quân cũng nằng nặc đòi bố mẹ đưa đi bằng được. Dù với đôi chân tà n tật, em chỉ có thể lê lết từng bước và dù ngôi trường cách nhà chỉ và i cây số nhưng đối với Quân đó là cả một khoảng cách xa xôi, nhưng em vẫn đửu đặn đến lớp. Có lẽ hiểu được hoà n cảnh gia đình và những thiệt thòi của bản thân nên cậu bé Quân rất ham học và chỉ có đến lớp mới là m cậu bé quên đi những nỗi đau của mình, cũng ở nơi đó em tìm thấy niửm vui từ bạn bè.
Những ngà y đầu đến lớp, Quân được bố mẹ rồi ông bà thay nhau cõng đi học rồi đón vử. Lớn lên một chút, những ngà y mùa bận rộn, bố đi là m thuê ở xa, mẹ bộn bử với công việc đồng áng, Quân lại một mình lê lết đến trường. Đối với những người bình thường thì quãng đường chỉ mất 20 phút đi bộ nhưng với Quân phải đi cả tiếng đồng hồ mới có thể đến nơi nhưng điửu đó chưa bao giử là m em nản lòng. Vượt qua những khó khăn, nhọc nhằn, Quân luôn đạt thà nh tích trong học tập.
Từ khi cắp sách đến trường cho đến nay, năm nà o Quân cũng là học sinh tiên tiến và học sinh giửi. Năm học lớp 6 nà y, Quân còn nằm trong đội tuyển đi thi học sinh giửi 2 môn: môn Tiếng Anh và môn Ngữ Văn.
Cậu bé Quân luôn say mê học.
Nói vử cậu học trò già u nghị lực của mình, cô Lê Thị Oanh - giáo viên chủ nhiệm của Quân chia sẻ: Em Quân là một học sinh đặc biệt, hoà n cảnh gia đình khó khăn, lại là một học sinh khuyết tật nhưng em luôn cố gắng và nỗ lực trong học tập. Không những thế, mặc dù đôi chân là m hạn chế đi những hoạt động của em nhưng các phong trà o của lớp cũng được Quân tham gia rất nhiệt tình, nhiửu khi tôi còn phải nhắc em nên nghỉ ngơi và giữ gìn sức khửe. Quân xứng đáng là một tấm gương cho nhiửu học sinh khác noi theo.
Chia tay cậu học trò khuyết tật già u nghị lực, chúng tôi xúc động khi nghe lời bộc bạch của Quân trong ánh mắt buồn khi em nhìn xuống đôi chân của mình: Em sẽ cố gắng học thật giửi để trở thà nh bác sử¹ chữa bệnh cho người nghèo và những người bị tật nguyửn như em.