Đời sống văn hóa

Trí tuệ nhân tạo - cú hích chuyển mình văn hóa đọc

Lý Uyên 23/10/2023 14:25

Những năm qua, trí tuệ nhân tạo đã phát triển với nhiều thành tựu bất ngờ. Trong thời đại công nghệ số, văn hóa đọc Thủ đô đã có những bước chuyển mình mới…

Từ xu thế số hóa toàn cầu…

Trong bối cảnh phát triển rực rỡ nền Công nghiệp 4.0, số hóa, chuyển đổi số đang là xu thế chung trên thế giới. Theo nhiều tài liệu, “số hóa” (Digitizing) là quá trình hiện đại hóa, chuyển đổi các hệ thống truyền thống sang hệ thống kỹ thuật số (ví dụ như chuyển tài liệu từ dạng giấy sang các file mềm trên máy tính, truyền hình chuyển từ phát sóng analog sang phát sóng kỹ thuật số...). “Chuyển đổi số” (Digital Transformation) là khai thác các dữ liệu có được từ quá trình số hóa, rồi áp dụng các công nghệ để phân tích, biến đổi các dữ liệu đó và tạo ra các giá trị mới hơn. Số hóa như một phần của chuyển đổi số, là bước đầu quan trọng của cuộc cách mạng chuyển đổi số.

Ngày 22/4/2022, Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định số 505/QĐ-TTg, lấy ngày 10/10 hằng năm là Ngày Chuyển đổi số quốc gia của nước ta. Có thể thấy, “số hóa” là từ khóa được nhắc tới nhiều nhất hiện nay, từ các phương tiện truyền thông đến mạng xã hội hay đời sống thường ngày, trên tất cả các lĩnh vực.

Không nằm ngoài guồng quay đó, số hóa trong ngành xuất bản cũng được triển khai đẩy mạnh. Có thể nói, cuộc “đổ bộ” của số hóa trong ngành xuất bản về Việt Nam nói chung và Hà Nội nói riêng, bắt nguồn từ sự ra đời của Kindle - máy đọc sách điện tử vào tháng 11/2007 do Amazon phát hành.

Kindle như một tủ sách cá nhân thu gọn. Với Kindle, chúng ta có thể đọc báo, tạp chí, sách, tài liệu ở bất cứ nơi nào, bất cứ lúc nào cần và muốn, chỉ cần người dùng được phép duyệt, mua và tải xuống các tài liệu cần với định dạng file mềm. Kindle là một kênh phát hành sản phẩm sách/ tài liệu đã được số hóa từ dạng bản cứng truyền thống (giấy) sang dạng bản mềm (file điện tử).

kindle.png
Kindle - một dạng tủ sách cá nhân thông minh và tiện lợi.

Chỉ vài năm sau khi Kindle ra đời, sản phẩm này đã xuất hiện tại Việt Nam. Nhất là từ năm 2014 tới nay, người tìm mua Kindle ngày càng nhiều, sản phẩm cũng phong phú hơn với các thương hiệu sản xuất khác nhau. Cho đến nay, Kindle đã trở thành một vật dụng thường ngày như Smartphone, quen thuộc đối với học sinh sinh viên, giới văn phòng và những người yêu việc đọc hoặc cần đọc ở khắp mọi nơi. Thay vì cầm theo cuốn sách, tài liệu cần đọc mỗi khi di chuyển tới bất cứ đâu, người đọc chỉ cần mang theo Kindle - tủ sách cá nhân thông minh và vô cùng tiện lợi.

Các app sách nói - một trợ thủ đắc lực

AI - “trí tuệ nhân tạo”, là một trong những từ khóa được tìm kiếm, nhắc tới nhiều nhất trong 2 năm qua. Người ta nói về việc chỉ từ một văn bản, AI sẽ thay con người chuyển đổi văn bản đó sang dạng âm thanh (audio) và bằng nhiều cách, AI sẽ đọc sách/ tài liệu lên thay cho con người. Con người chỉ cần thu âm và phát lại đoạn audio đó. Đây cũng là một thành tựu đáng kể của trí tuệ nhân tạo góp phần hỗ trợ rất lớn cho con người nói chung và ngành xuất bản nói riêng.

Trong 2 năm nay, các công ty/ doanh nghiệp chuyên về thu âm phát thanh “mọc lên” như nấm sau mưa. Trên các nền tảng mạng xã hội, website, những chương trình quảng cáo dày đặc về thông tin tuyển dụng các vị trí thu âm, phát thanh là minh chứng rõ ràng. Cùng lúc đó là sự ra đời của các ứng dụng (app) sách nói/ Podcast. Các app sách nói đọc chuẩn tiếng Việt đang rất phổ biến có thể kể đến như: Fonos, YouTube, Spotify, Voiz FM, AudioAZ, Waka 4.0, LibriVox, Blinkist, Audible, TuneFM… Đây là kho thư viện audio book với hàng ngàn cuốn sách đã được số hóa, từ sách giấy truyền thống sang dạng sách nói.

Các công ty tạo ứng dụng sách nói ký hợp tác với các đơn vị xuất bản phát hành là cơ hội cho nhiều độc giả có thể nghe sách nói có bản quyền trọn vẹn hơn. Như Voiz FM hợp tác với First News, Nxb Văn học, Nxb Kim Đồng, Bách Việt, Quảng Văn, Alphabooks, Nhã Nam,... và một số nhà xuất bản nước ngoài ở Anh, Mỹ, Nhật. Hay Fonos trở thành đối tác chiến lược của những đơn vị như Nxb Trẻ, Alphabooks, Thái Hà Books, Nhã Nam, Nxb Kim Đồng, Nxb Tri Thức, Đông A, Phanbook...

Theo ông Nguyễn Xuân Minh - Giám đốc Kế hoạch và Bản quyền Nhã Nam, ngay khi hai nhà đồng sáng lập Fonos là Oscar Jesionek và Xuân Nguyễn đến liên hệ làm việc, Nhã Nam đã có ấn tượng rất tốt về Fonos vì sự thận trọng, chỉn chu, kỹ lưỡng trong quá trình kiểm soát chất lượng sách. Ông hi vọng Nhã Nam và Fonos có thể trở thành đối tác lâu dài, góp phần phổ biến sách nói đến với cộng đồng những người yêu sách Việt Nam.

Không chỉ những người bận rộn mà bất cứ ai tại các địa phương có ít hiệu sách nhưng vẫn luôn muốn tìm hiểu, cập nhật tri thức thì sách nói là trợ thủ đắc lực.

Bà Khúc Thị Hoa Phượng - Giám đốc, Tổng biên tập Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam đánh giá cao sự góp mặt của các app sách nói vào việc lan tỏa văn hóa đọc. Bà cho rằng, “nhờ điện thoại thông minh, những người yêu sách từ nông thôn đến thành thị, từ miền xuôi đến miền ngược, từ trẻ con đến người già đều có thể tiếp cận văn hóa đọc”.

tuong-lai-cua-thu-vien.jpg
Số hóa và chuyển đổi số - hiện tại và tương lai của thư viện truyền thống.

Công việc của anh Nguyễn Dương (chuyên gia tài chính, Gia Lâm, Hà Nội) rất bận, không có thời gian cầm sách đọc say sưa như thời sinh viên nữa. Và từ ngày biết đến sách nói, anh đã có thể vừa nghe vừa nấu nướng, vừa nghe vừa tập thể dục… “Mục đích sau cùng của việc đọc chẳng phải là bồi đắp tri thức, làm giàu vốn hiểu biết về thế giới này cũng như trau dồi tâm hồn, nhân cách đạo đức cá nhân đó sao? Nếu nói về văn hóa đọc trong thời đại công nghệ số, với tôi, chỉ đơn giản là chuyển đổi hình thức và theo kịp “số hóa” thôi chứ không làm giảm đi thói quen đọc ngày nào”, anh Dương chia sẻ.

Là CEO của một công ty chuyên về thiết kế, chị Thu Trang (Ba Đình, Hà Nội) liên tục phải di chuyển vì những chuyến công tác xa. Chị thích thú trước sự xuất hiện của các app sách nói và cho rằng sự phát triển của trí tuệ nhân tạo hỗ trợ việc tiếp thu tri thức rất nhiều: “Tôi có thể cập nhật cuốn sách mới ra dù đang ở sân bay đợi chuyến nhờ Kindle và Fonos. Tủ sách gia đình của tôi vẫn được bổ sung các đầu sách mới, nhưng chủ yếu dành cho các con đọc”.

Những người yêu sách, yêu việc đọc luôn là những người ham hiểu biết, ham tìm tòi tri thức. Khi họ cầm cuốn sách lên đọc, tạo nên những tác động lan tỏa văn hóa đọc. Nhưng trong thời đại công nghệ phát triển chóng mặt và con người bước vào guồng quay vội vã của thời đại, sự tiện dụng tối ưu thời gian mới là điều cần lưu tâm. Người thích đọc, ham đọc sẽ vẫn tìm mọi cách để cập nhật tri thức. Và họ đã biết vận dụng, hòa nhập vào nhịp sống ấy để thỏa mãn niềm đam mê của mình. Có thể nói rằng, vô hình trung, văn hóa đọc trong thời đại công nghệ số đang chuyển đổi hình thức từ cầm sách/ tài liệu đọc sang nghe bản sách/ tài liệu đã được đọc sẵn và nhiều hơn thế nữa./.

Bài liên quan
  • Làm sao để trẻ yêu việc đọc giữa “thời đại Smartphone”?
    Khi mà điện thoại, tivi, các công cụ hiện đại cung cấp đa phương tiện đang rất phổ biến, thì việc rèn thói quen đọc sách cho trẻ không phải là điều dễ thực hiện, nhất là khi các em còn phải dành thời gian rất nhiều cho việc học thêm và làm bài tập… Vậy phải làm sao để rèn thói quen đọc sách và nuôi dưỡng tình yêu việc đọc cho trẻ?
(0) Bình luận
Nổi bật Tạp chí Người Hà Nội
Đừng bỏ lỡ
  • UNESCO trao Bằng công nhận Công viên địa chất toàn cầu Lạng Sơn
    Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn là minh chứng rõ nét cho nỗ lực gìn giữ và quảng bá di sản văn hóa Việt Nam cùng với các di sản văn hóa phi vật thể như tín ngưỡng thờ Mẫu, hát Then của người Tày, Nùng, Thái...
  • 9 tựa sách hay trong Tủ sách gia đình của Nhã Nam
    Ngày Gia đình Việt Nam 28/6 là dịp để mỗi người lắng lại, cảm nhận rõ hơn giá trị của tình thân, của những khoảnh khắc bên nhau giản dị mà quý giá. Trong nhịp sống hiện đại, một trong những cách đẹp đẽ để giữ gìn và bồi đắp sợi dây gắn kết gia đình chính là cùng nhau đọc sách – những cuốn sách đầy yêu thương, sẻ chia và thấu cảm. Hiểu được điều đó, Nhã Nam đã kỳ công tuyển chọn và xây dựng Tủ sách Gia đình. Đây là những cuốn sách giúp nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ, lan tỏa giá trị yêu thương trong mỗi mái ấm, để mỗi em bé đều được lớn lên trong vòng tay chan chứa hạnh phúc của gia đình.
  • Phu nhân Tổng Bí thư và Tổng Giám đốc UNESCO tham dự triển lãm ảnh "Chúng tôi có thể"
    Các tác phẩm là sản phẩm tiêu biểu của dự án “Chúng tôi CÓ THỂ” – sáng kiến phối hợp giữa UNESCO và Bộ Giáo dục và Đào tạo, hướng đến mục tiêu trao quyền học tập và phát triển toàn diện cho phụ nữ và trẻ em gái dân tộc thiểu số tại các vùng khó khăn.
  • Người đẹp Phú Yên Hà Trúc Linh đăng quang Hoa hậu Việt Nam 2024
    Hà Trúc Linh - 21 tuổi, quê Phú Yên, sinh viên Đại học Tài chính Marketing TP HCM - vượt top 24 để đoạt vương miện Hoa hậu Việt Nam 2024.
  • Ra mắt sách “Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn"
    Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam vừa ra mắt cuốn sách "Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn", tuyển chọn các bài viết tiêu biểu của nữ trí thức trên tuần báo Phụ nữ tân văn – một diễn đàn quan trọng trong phong trào nữ quyền Việt Nam đầu thế kỷ XX. Ấn phẩm dày 600 trang, do Đoàn Ánh Dương biên soạn và giới thiệu, được phát hành trên toàn quốc từ tháng 6/2025.
  • Hà Nội nêu cao tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”
    Tại kỳ họp thứ 24 (kỳ họp chuyên đề) diễn ra sáng 27/6, HĐND Thành phố Hà Nội khóa XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 đã thông qua Nghị quyết về phân cấp quản lý nhà nước một số lĩnh vực kinh tế - xã hội trên địa bàn Thành phố, bảo đảm thực hiện đúng phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.
  • Phát động cuộc thi ảnh báo chí 'Việt Nam trên hành trình đổi mới’
    Cuộc thi ảnh báo chí “Việt Nam trên hành trình đổi mới” do Báo Nhân Dân phối hợp Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức nhằm tuyên truyền, quảng bá hình ảnh đất nước, con người, những thành tựu về chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa cũng như vị thế của Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế trong quá trình 40 năm đổi mới.
  • Hà Nội sửa đổi, bổ sung quy định phân cấp nguồn thu, chi để mô hình chính quyền địa phương 2 cấp hoạt động hiệu quả
    Để có cơ sở điều chỉnh, giao dự toán ngân sách năm 2025 cho các xã, phường sau sắp xếp đảm bảo nguồn ngân sách để thực hiện các nhiệm vụ được giao từ ngày 1/7/2025, HĐND Thành phố Hà Nội ngày 27/6 đã thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số nội dung quy định tại Nghị quyết số 22/2022/NQ-HĐND ngày 08/12/2022 về phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa các cấp ngân sách, định mức phân bổ ngân sách Thành phố và tỷ lệ phần trăm phân chia nguồn thu giữa các cấp ngân sách giai đoạn 2023-2025.
  • Trình chiếu loạt phim đỉnh cao của Hàn Quốc tại Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng lần 3
    Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng lần 3 diễn ra từ ngày 29/6 – 5/7 sẽ có nhiều hoạt động hấp dẫn, đặc biệt khán giả sẽ có cơ hội gặp gỡ nhiều diễn viên Hàn Quốc.
  • Festival Nông sản Hà Nội: Thúc đẩy mô hình canh tác, chế biến và tiêu dùng nông sản gắn với văn hóa – du lịch
    Từ ngày 26 - 29/6/2025, tại quận Tây Hồ, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội phối hợp UBND quận Tây Hồ tổ chức Festival Nông sản Hà Nội lần thứ 4 – sự kiện xúc tiến thương mại nông nghiệp thường niên đang ngày càng khẳng định vị thế là điểm hẹn lớn của người tiêu dùng và các nhà sản xuất nông sản trên cả nước.
Trí tuệ nhân tạo - cú hích chuyển mình văn hóa đọc
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO