Mạc Đăng Doanh, là con trưởng của Mạc Đăng Dung (1483-1541), người làng Cổ Trai, huyện Nghi Dương, trấn Hải Dương (nay thuộc xã Ngũ Đoan, huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng). Buổi đầu niên hiệu Quang Thuận (1516-1522) đời vua Lê Chiêu Tông, Mạc Đăng Doanh được phong tước Dục Mỹ hầu, giữ điện Kim Quang. Tháng 6 năm Đinh Hợi (1527), Mạc Đăng Dung ép vua Cung Hoàng nhà Lê nhường ngôi, đặt niên hiệu là Minh Đức thứ nhất, ngay sau đó lập Mạc Đăng Doanh làm Thái tử. Hơn một năm sau, Mạc Đăng Dung nhường ngôi cho Mạc Đăng Doanh.
