Vé không khứ hồi

Con phố Lý Thường Kiệt dài và rộng với hai hàng cây cơm nguội to tướng có từ bao giờ. Nhà tôi ở trong khu tập thể, cách ba cái hầm cá nhân trên vỉa hè là đến khu tập thể nhà nó. Hà Nội với bốn mùa rõ rệt xuân, hạ, thu, đông. Mùa nào cũng có nét đáng yêu riêng. Mùa hạ nóng bức, cả nhà tôi năm người cũng chỉ có mỗi một chiếc quạt tai voi Liên Xô, còn lại toàn là quạt nan. Nhưng với lũ trẻ con thì mùa hạ thật đáng yêu vì không phải đi học. Trưa nắng chang chang tôi với nó chạy ra Bờ Hồ nhặt búp đa ở đền Ngọc Sơn mà thổi. Một ngày chúng tôi chạy chơi không biết bao nhiêu vòng Bờ Hồ, đến lúc về mệt quá mà chỉ đủ tiền mua mỗi một que kem Tràng Tiền, thế là hai đứa mút chung. Rồi những ngày hai đứa nhảy tàu điện leng keng đi khắp nơi, bác soát vé hiền lành toàn cho chúng tôi đi chui. Mùa hè ồn ã với những bản tấu nhạc không ngừng nghỉ của họ hàng nhà ve, với những trò chơi náo nhiệt của trẻ con trong khu mà hai đứa chả bao giờ vắng mặt. Nào là nhảy ngựa, thả đỉa ba ba, trốn tìm, nhảy dây, lò cò... trò nào cũng khiến lũ trẻ con chúng tôi mồ hôi mồ kê đầm đìa nhưng vẫn cười ha hả.

Rồi mùa thu đến, mùa đẹp nhất trong năm của Hà Nội. Sáng ra những chiếc lá cây cơm nguội rụng xuống như trải một tấm thảm vàng trên con phố. Nắng nhè nhẹ rải trên vỉa hè, gió nhè nhẹ thổi tóc bay bay, mọi thứ khẽ khàng và trong veo. Chúng tôi tựu trường. Năm học đầu tiên của cấp hai ở ngôi trường Ngô Sĩ Liên nằm trên phố Hàm Long. Nó và tôi không còn chạy nhảy tung tăng trên phố Tràng Tiền nữa mà chúng tôi vào hiệu sách, vào phòng trưng bày triển lãm tranh và ngắm nghía những tấm khẩu hiệu giăng trên phố: “Thanh niên ba sẵn sàng”, “Mỗi người làm việc bằng hai”, “Tất cả cho tiền tuyến”... Chúng tôi không còn chơi những trò trẻ con nữa mà chúng tôi đọc sách. Những quyển dày cộp như “Chiến tranh và hòa bình”, “Ruồi trâu”, “Bất khuất”... và không thể thiếu với thế hệ chúng tôi ngày ấy đó là “Thép đã tôi thế đấy”. Cứ thế lũ trẻ con lớn lên, Hà Nội thanh bình che chở cho chúng tôi.

Rồi cái hanh hanh, se se của mùa thu qua đi lúc nào không biết, mùa của áo bông lại đến. Con phố của chúng tôi mùa hè rộn rã là thế, mùa thu kiêu sa đến vậy, thế mà mùa đông lại trở nên trầm mặc đến nao lòng. Bọn trẻ con chúng tôi không còn túm tụm ngồi tán phét trên vỉa hè nữa. Mới chập tối đường đã vắng, những cơn gió lạnh buốt hun hút thổi. Người lớn trong khu có vẻ trầm hơn, không khí càng như lắng lại. Một buổi tối bố tôi bảo: “Chuẩn bị sẵn sàng, có lệnh là đi sơ tán”. Đất nước chưa thống nhất, bọn trẻ con chúng tôi chưa thể đi bộ đội nhưng rất hiểu chuyện. Đi sơ tán tức là xa bố mẹ và phải tự lập mọi việc. Suốt mấy hôm sau trẻ con vẫn đi học, người lớn vẫn đi làm, hàng xóm sang hỏi thăm nhau: “Đã xong hết chưa ?”, “Rồi ạ”. Hà Nội là thế, bình tĩnh, tự tin, thân ái.

Buổi tối rét, con bạn thân và tôi ngồi dưới gốc cây cơm nguội già, chỗ cột đèn, buồn, không nói. Bố nó và bố tôi làm ở hai cơ quan khác nhau nên hai đứa sẽ phải sơ tán ở hai nơi khác nhau, thế là xa nhau còn gì.

Hồi ấy mỗi nhà trong khu tập thể đều được gắn một chiếc loa nhỏ ở trên tường để nghe tin tức. Lúc ấy đang là đêm, cái loa bỗng rọt rẹt, cả nhà đang ngủ nhổm phắt dậy. Bố tôi lao ngay ra chỗ chiếc loa, dí sát tai vào, mặc dù tôi ở trên giường nghe cũng rất rõ: “Đồng bào chú ý, lệnh sơ tán...” thế là cả nhà vùng dậy. Chỉ một loáng xe ô tô đã đỗ trước cổng khu tập thể. Mùa Đông rét mướt, trời còn tối om, chúng tôi sùm sụp trong những chiếc áo bông, ngồi bên nhau rời khỏi thành phố. Tôi nghĩ: “Không biết con bạn mình đi chưa? Nó đi về đâu?”. Đến khu Cao – Xà - Lá, xe chúng tôi nhập vào một đoàn dài, rồng rắn lên mây, đưa chúng tôi về nơi sơ tán.

Sau mười hai ngày đêm Điện Biên Phủ trên không chúng tôi lại được về Hà Nội, về với bố mẹ. Tôi và nó lại được gặp nhau, mừng hết biết! Hà Nội kiên cường với cuộc sống mới. Người lớn tất bật từ sáng đến tối mịt để dọn dẹp những đống đổ nát, trẻ con lại cắp sách đến trường.

Mùa Xuân đến, mọi thứ hồi sinh. Những cơn mưa phùn nhè nhẹ bay trong gió. Mùi hương của đất, của trời thấm đẫm, nồng nàn. Cảnh vật dịu dàng và mát mẻ. Hà Nội chuẩn bị đón Tết. Một cái Tết còn thiếu thốn rất nhiều, một cái Tết còn ngổn ngang bề bộn, một cái Tết còn đau thương tang tóc nhưng tràn đầy kiêu hãnh hào hùng của Hà Nội. Nó và tôi lượn ra chợ hoa Tết Hàng Lược, những bông hoa thược dược đủ sắc mầu, những bông lay ơn e ấp, những cành đào rung rinh trước gió. Có cả những hàng bán hoa lụa, hoa giấy đẹp như hoa thật. Người bán người mua cứ tíu ta tíu tít, xen vào đấy là những gương mặt hớn hở của trẻ con được bố mẹ cho đi cùng. Chúng tôi không mua gì, chỉ mải mê ngắm thôi. Rồi hai đứa lại lượn về Bờ Hồ xem các bác công nhân trang trí đèn hoa. Đi đến đâu cũng nghe vang vang lời hát “Hà Nội đó niềm tin yêu hy vọng...” được phát trên loa phóng thanh. Không khí hân hoan, rộn ràng sao mà yêu đến vậy. Sau này dù đã đi qua bao nhiêu cái Tết nhưng tôi chẳng thể nào bắt gặp lại được cảm xúc như thế.

Năm tháng qua đi, lũ trẻ ngày xưa giờ mỗi đứa một phương, cô bạn thân của tôi cũng thế, cả chính tôi cũng vậy. Bao nhiêu năm xa Hà Nội, hôm nay lại được đặt chân trên những con phố của ngày xưa ấy, bồi hồi, rưng rưng. Những tia nắng không còn đi thẳng mà nó xuyên qua các ô cửa kính của nhà cao tầng. Mọi thứ không còn bay bổng như xưa nữa. Nhưng Hà Nội vẫn đẹp lung linh, cảm giác thanh bình, chở che còn đó và những ký ức của tôi trong lòng Hà Hội vẫn còn mãi... còn mãi.../.

Võ Thị Khánh Hương