Hà Nội trong trái tim tôi

Không riêng gì tôi, một người con vùng núi phía Bắc Tổ quốc, nơi cách xa Hà Nội vài trăm km, mà có lẽ nhiều người cũng yêu thích bài hát này, vì bài hát đã nói thay tình yêu của họ với Hà Nội. Bao năm trôi qua mà tôi vẫn nhớ như in cái lần đầu tiên trong đời được về Thủ đô. Khi ấy tôi 12 tuổi, là một trong số những học sinh xuất sắc, cháu ngoan Bác Hồ của tỉnh Yên Bái, được vinh dự về thăm lăng Bác. Báo cáo với Bác về tình hình học tập của các trò nơi miền biên viễn xa xôi. Dù đất nước còn nhiều khó khăn, nhất là người dân ở miền núi, vùng sâu vùng xa, nhưng thầy trò vẫn thi đua học tập để đạt được những thành tích cao trong học tập. Khi vào Lăng viếng Bác nhiều bạn đã khóc vì được nhìn thấy Bác. Hàng ngày, đọc thuộc làu năm điều Bác Hồ dạy và mơ được vào lăng viếng Bác một lần. Sau đó chúng tôi được đi thăm khu nhà sàn của Bác, qua những bài học chúng tôi thấy nơi đây vô cùng thân thuộc như ở quê mình vậy. Ngôi nhà sàn kiểu dân tộc miền núi, với cây cỏ hoa lá xanh tươi, có cả cây vú sữa miền Nam, cây tre của miền Bắc, tất cả đều hội tụ ở nơi đây để hát lên lời ru quê hương bên giấc ngủ của Người. Chúng tôi được đi thăm Chùa Một Cột độc đáo, thăm Hồ Gươm, đi trên cầu Thê Húc cong cong nhìn ra Tháp Rùa in hình trên mặt nước trong xanh, tôi lại nhớ tới sự tích gươm thần và tinh thần yêu nước nồng nàn, mưu lược và dũng cảm của cha ông ta đánh đuổi giặc ngoại xâm, bảo vệ bờ cõi. Kết thúc chuyến đi, thầy cô cho chúng tôi ra cửa hàng kem Tràng Tiền. Mỗi đứa được một cây kem dừa mát lạnh, chỉ nghĩ thôi lũ trẻ chúng tôi đã mê mẩn với món quà Hà Nội tuyệt vời đến thế. Mùi vani quyện với sữa dừa xốp mềm, mát lạnh nhưng không hề buốt răng như những cây kem đá mà chúng tôi đổi kẹo kéo ở nhà. Tôi ăn rất chậm để từ từ thưởng thức vị ngọt mát đi qua đầu lưỡi, nhưng rồi kem bắt đầu chảy lại phải ăn thật nhanh kẻo nó tan chảy xuống đất, ăn hết rồi lại tiếc… vì không thể để dành món quà Hà Nội ấy về cho bố mẹ và các bạn ở nhà. Như hiểu được tấm lòng của học trò, các thầy cô đã góp tiền lại đủ mua vài cân cốm làng Vòng và một túi bánh mỳ to, chia ra từng túi nhỏ, mỗi phần một gói cốm và một ổ bánh mỳ mang về làm quà. Sau này tôi mới biết, để có những phần quà nho nhỏ ấy các thầy cô phụ trách đoàn đã nhịn bữa sáng để mua cho học sinh của mình. Các em cũng hoàn cảnh và đây là một chuyến đi xa nhất, về nơi mà cả nước ai cũng muốn hướng về. Bố mẹ và bạn bè đón chúng tôi, cùng chia vui với những tấm bằng khen quí giá cùng món quà Hà Nội thơm thảo. Giở gói quà với những hạt cốm xanh vàng thơm lựng được gói trong lớp lá sen bánh tẻ buộc lại bằng một sợi rơm nếp vàng óng. Quê tôi cũng có cốm, nhưng những hạt cốm Hà Nội mới thơm dẻo làm sao, như gói cả những yêu mến của người Tràng An thanh lịch vào món quà nhỏ bé khiêm nhường.

Sau này học hết cấp ba, tôi thi vào trường Khí tượng - Thuỷ văn (Sơn Tây - Hà Nội). Mỗi bận xuống trường tôi lại có dịp ghé qua Hà Nội, bởi mọi ngả đường đều đổ về ga Hà Nội. Từ Yên Bái xuôi tàu hoả cả ngày trời đến Hà Nội ngủ lại ở nhà người quen một đêm, hôm sau xuống trường cách đó 40km. Xuống ga Hàng Cỏ tôi gọi một chiếc xích lô, bác xích lô đạp chầm chậm qua Văn Miếu, Quốc Tử Giám - Trường đại học đầu tiên của Việt Nam, tôi nhìn thấy Khuê Văn Các, thấy mái vòm cong cong, thấy những bóng xà cừ cao lớn trong không gian tĩnh mịch ẩn chứa bao điều kỳ vĩ và nhủ lòng sẽ có một lần được ghé thăm nơi này. Một đêm Hà thành được đắm chìm vào hồn phố mênh mang, những phố hàng Thùng, hàng Thiếc, hàng Đậu, hàng Gai, hàng Nón… Nghe nói xưa kia những phố đó chỉ bán một loại mặt hàng đó mà nên tên gọi, nhưng nay đã xen kẽ nhiều mặt hàng, cửa hàng tiện lợi khác. Người Hà Nội rất thanh lịch, nhỏ nhẹ, đi trên đường chẳng may lơ đễnh bị va quyệt, họ nhẹ nhàng với câu nói “xin lỗi” rất chân thành, nếu ai đó nóng tính đến mấy cũng không nỡ mắng mỏ trước thái độ nhũn nhặn ấy. Tôi rất thích không gian sáng sớm của Hà Nội. Những con phố như còn ngái ngủ sau đêm dài, những thảm lá sấu vàng hươm vừa rụng lúc đêm còn đầy hơi sương. Nhưng phải dậy thật sớm mới bắt gặp, bởi những chị lao công đang hối hả lia những chiếc chổi tre cán dài thu gom chúng lại, trả lại vỉa hè thoáng mát sạch sẽ cho khách bộ hành. Những gánh hàng hoa, hoặc chiếc xe đạp chở những mẹt hoa đầy ụ đi từ phía Nhật Tân, Nghi Tàm lên. Ôi, cơ man là hoa tươi thơm ngát, mùa nào hoa nấy nhìn đã mê mẩn. Gánh hàng hoa đi qua còn lưu mãi một mùi hương man mác, vương vấn theo làn gió la đà trên từng con phố. Mấy năm sau tôi ra trường, trước khi trở về quê nhận công tác tôi rủ đứa bạn thân lang thang ở Hà Nội trọn một ngày, để lưu lại những kỷ niệm đẹp về thủ đô yêu dấu. Chúng tôi vào vườn Bách Thảo âm trầm tĩnh lặng để nghe hơi thở của cây lá, nghe tiếng chim ríu ran trên vòm xanh mà thấy thư thái bình yên. Tới Thủ Lệ náo nhiệt bởi sự đa dạng của các loài thú quí hiếm được nuôi và chăm sóc, tới Hồ Tây lộng gió, từ xa đã nghe hương sen thơm ngát làm dịu mát cả trưa hè nắng hạ, ngồi lại bên bờ thưởng thức chiếc bánh tôm Hồ Tây cảm nhận vị thơm nồng, cay ngọt, hội tụ tất cả những gì tinh tuý vào món ăn tao nhã của người Hà Nội. Nơi đây chính là một khúc sông Hồng xưa kia tạo thành, còn có tên gọi là Nhị Hà hay còn gọi là thành phố trong sông. Rong ruổi hết một ngày, mặc dù chưa đi hết 36 phố phường Hà Nội. Mặc dù vẫn còn lưu luyến nhưng tôi vẫn phải chia tay để về nhà. Mua vé tàu ngược Hà Nội - Lào Cai tôi tạm biệt Hà Nội vào một đêm hè đầy sao. Tàu chuyển bánh, để lại phía sau ánh đèn thành phố bâng khuâng nhung nhớ, tiếng còi tàu hụ lên khi qua hết những trụ dầm cuối của cây cầu Long Biên có niên đại trăm năm tuổi. Là cây cầu lịch sử từng chứng kiến không ít thăng trầm của Thủ đô, và trở thành biểu tượng khó phai mờ trong lòng mọi thế hệ từng biết và từng đi qua cây cầu hoài cổ và lãng mạn. Những ngọn đèn lung linh bên kia cầu như những đôi mắt Hà thành đang dõi theo. Tôi thấy nôn nao, thấy nhớ một thứ gì đó mà không sao cắt nghĩa nổi. Phía dưới kia, con sông Hồng đang cuồn cuộn dòng phù sa phì nhiêu chảy mãi về phía hạ lưu, đắp bồi cho những làng mạc bãi bờ nơi nó đi qua. Và tôi bắt gặp những khu nhà ổ chuột le lói ánh đèn mờ tối dưới gầm cầu, ven bờ sông, bãi giữa. Họ chính là những cư dân xóm nghèo, cuộc sống khó khăn khiến họ phải tạm bợ nương náu ở nơi không ai muốn. Giá như những con người khốn khó ấy có một công việc ổn định, một mái nhà đơn sơ mà ấm ngọn lửa mỗi chiều, nơi dòng sông Mẹ cưu mang che chở đùm bọc họ. Tôi cứ miên man suy nghĩ về những chuyến trở lại sau này, Hà Nội sẽ thay đổi như thế nào? Tất nhiên tôi mong xóm gầm cầu đó sẽ không còn tồn tại, sẽ chỉ có những màu xanh mát rượi, màu của lúa, ngô, khoai sắn, màu của sinh sôi nảy nở dưới bàn tay chăm chỉ của những người nông dân, với những nụ cười toả nắng Hà thành lấp loá bên dòng sông mẹ yêu thương.

Khi tôi khép lại bài viết này, thì những xung đột vẫn diễn ra ở nơi này, nơi kia trên trái đất. Biến đổi khí hậu trên toàn cầu gây ra hàng loạt những vụ lở đất, lũ lụt, băng tan, cháy rừng, nước dâng… Diễn đàn quốc tế bàn về biến đổi khí hậu, về phát triển xanh, kinh tế xanh, về sử dụng tài nguyên hợp lý, tiết kiệm nước, dùng năng lượng xanh như gió, mặt trời để giảm thiểu khí thải ra môi trường với cam kết của các chính phủ tại COP26, COP28…

Tôi yêu Hà Nội, yêu màu xanh nơi phố phường Hà Nội, bởi vậy hơn ai hết tôi mong muốn một Hà Nội phát triển về mọi mặt, là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hoá và du lịch của cả nước với không gian xanh, sạch đẹp. Mới đây thôi, những ngày tháng ba khi bộ phận môi trường đo được, có những ngày Hà Nội chịu ảnh hưởng nặng nề của bụi mịn, làm ô nhiễm bầu không khí của Thủ đô, đứng thứ hai sau Ấn Độ. Quả là lo ngại, điều đó làm tôi khắc khoải như chính mình đang phải hứng chịu những làn bụi mù mịt ấy. Thiết nghĩ mỗi người dân đều phải quan tâm hơn đến môi trường sống xung quanh, bằng cách khắc phục như trồng thêm cây xanh, di chuyển bằng phương tiện công cộng để giảm thải khí CO2, giảm hiệu ứng nhà kính… Để một Hà Nội luôn xanh mát với người dân Thủ đô và cả những người dân xa Hà Nội như tôi. Bởi Hà Nội - Một trái tim hồng đang đập trong lồng ngực của mỗi người dân nước Việt. Luôn yêu quý Thủ đô xanh, hoà bình và hữu nghị./.

Trần Mai Lan