Hương đêm Hà Nội

Thật may, đúng lúc tôi đang “tác nghiệp” thì có một đôi bạn trẻ, dừng xe. Người con gái mảnh mai, xinh tươi, đẹp như tiên với mái tóc đen nâu chảy dài trên bờ vai thon thả, chiếc áo dài trắng tinh khôi, bị cơn gió heo may lật tà, khoe đường cong nõn như búp tơ, của tuổi dậy thì. Em nhí nhảnh tạo dáng, trước “ống kính” điện thoại, cũng của một “nhiếp ảnh gia áo trắng” tầm tuổi em, khá điển giai.

Tôi lùi ra khá xa để quay được màn ảnh rộng và cũng có ý để các em tự nhiên.

Lòng vui vui, tôi nghĩ: Có thể, đây là mùa hoa sữa cuối cùng, nơi tuổi hoa niên của các em chăng! Rồi cũng có thể bắt đầu từ đây, khi con người ta đặt chân mình vào vòng xoáy lo toan, sự trong veo, tinh khôi kia, chỉ còn trong hoài niệm...

Cảnh gợi tình, tình gợi cảnh...

Không biết có phải cảnh và tình đẹp như trong mơ kia, đã đánh thức cảm hoài “của một thời trai trẻ” trong tôi hay không, mà tôi bất giác, hào hứng, “nổ” giòn tan vào đoạn băng đang quay, đôi câu thơ rất hay, trong bài “Hoa Sữa” của Nhà thơ Nguyễn Phan Hách:

“Chỉ mùa Thu còn trọn vẹn yêu thương

Hương hoa sữa cứ trở về mỗi độ

Hương của tình yêu đầu nhắc nhở

Có hai người xưa đã yêu nhau”

Dường như đoạn băng đã “đi guốc vào bụng” kẻ nhớ quê, nhớ cảnh, nhớ người...

Bạn tôi cảm động lắm, nhưng vẫn chút bùi ngùi:

- Trong video chỉ thiếu mất mùi hương!

Trong bức thư điện tử, khá dài, gần đây nhất, viết cho tôi, Thương trần tình:

- Ở nơi này, phong cảnh tự nhiên đẹp lạ lùng, cuộc sống hiện đại, giàu có lạ lùng, công việc cũng áp lực lạ lùng và nỗi cô đơn của con người cũng thật... lạ lùng!

Có những lúc, người ta tưởng chừng như cố gắng quên đi nhiều thứ, dường như là một cách phủ nhận một thời tuổi thơ khốn khó, một thời tuổi trẻ dại khờ... nhưng rồi, sự dày dạn dâu bể, trầm luân, khiến người ta lại cay xè, khôn nguôi nỗi nhớ. Đặc biệt với người xa xứ, mùi hương chính là sợi dây vô hình, gợi lại những mảnh ký ức, phủ đầy lớp bụi thời gian...

Tôi nhớ mãi, có một lần Thương về nước, cũng vào dịp tháng Mười này. Lâu ngày xa mới có dịp hai người bạn “thâm niên” gần nhau. Thương dành hẳn cho tôi một ngày trong lịch trình dày đặc, kín mít và bận rộn của cô ấy. Chiều hôm đó, hai chúng tôi thảnh thơi dạo quanh khu phố cổ, tìm mua vài thứ trang sức hay mắt ở Hàng Bạc, lòng vòng vài con phố, rồi lượn qua làm bát bún riêu cua nóng hổi, quen thuộc của gánh bún vỉa hè ở phố Hàng Than. Và chúng tôi chọn nghỉ qua đêm tại một khách sạn cũ, khiêm nhường, núp dưới lùm một cây hoa sữa cổ thụ, nhìn ra hồ Trúc Bạch.

Màn đêm mùa Đông buông chùng rất nhanh. Chúng tôi không muốn ngủ. Hai đứa cùng nhau đi tản bộ quanh phố, như kế hoạch đã định. Lộ trình chúng tôi chọn là những con đường nhỏ - nơi mà ban ngày với bao náo nhiệt, bao chen lấn, bao ngạt đặc trong bầu không gian khói bụi, chen chúc. Từ trên cao nhìn xuống, hằng hà sa số xe cộ ngược xuôi, nó hệt như những đàn kiến khổng lồ, các loại với muôn sắc màu, muôn mùi vị...

Hai hàng cây sum suê, được ngọn đèn đường, tựa như mặt trời ban đêm chiếu sáng, khoe những bông hoa “nắng” được gió đòng đưa, nhún nhảy thấp thoáng dưới lòng đường, in hệt hình ảnh các con phố vắng của Hà Nội xưa, vào buổi... trưa hè!

Trời bắt đầu se lạnh, đêm Hà Nội lặng lẽ mở rộng cửa, đưa chúng tôi lạc vào một thế giới khác.

Tầm canh khuya, chỉ còn vài nhà hàng đặc sản, phục vụ khách đi dạo đêm, khiêm nhường sáng đèn trong ngõ nhỏ. Những người đi làm về muộn lác đác, thưa dần. Heo may đầu mùa xao xác lời ru buồn, vỗ về. Hà Nội chìm vào giấc ngủ!

Chúng tôi đi thật nhẹ, sợ tiếng gót giày lay động màn đêm. Đường phố vắng tanh mà an lành đến lạ! Chúng tôi không hề cảm nhận sự lẻ loi! Thoa vào tóc, vào mặt tôi là những hạt nước li ti mỏng dính, dịu dàng, không biết là mưa bụi hay sương Hồ Tây!

Bạn đường chúng tôi còn có những chiếc lá. Chúng thì thầm thật khẽ, thật hồn nhiên với nhau và với chúng tôi, chuyện vui buồn trăm năm, chuyện kỷ niệm cất giấu một thời...

Chúng tôi đi, như thể người ta đang đếm bước; Đang găm dấu chân mình vào bàn đạp thời gian; Đang tìm về một hoài cảm trong mơ...

Một làn gió, không biết từ trên trời buông xuống, hay mặt đất tỏa ra, mang theo một mùi hương kỳ lạ. Một mùi hương bí ẩn! Một mùi hương hư ảo, phiêu bồng!

Chúng tôi bất giác cùng dừng chân, cùng hít hà, cùng phán đoán xem, đó là mùi hương của loài hoa nào!

Bao nhiêu dự đoán chúng tôi đưa ra, đều bị chính chúng tôi phủ định.

Bỗng, từ cửa sổ của căn căn phòng, nơi ngôi nhà màu xanh phía bên trái, phát ra một lời ca dịu dặt của bài hát quen: “Hà Nội mùa thu, mùa thu Hà Nội, mùa hoa sữa về, thơm từng con phố, mùa cốm xanh về, thơm bàn tay nhỏ... cốm sữa vỉa hè thơm bước chân qua...”.

Tôi lặng đi trong xúc động. Bài hát kia đã gợi ý cho câu trả lời:

Thì ra, mùi hương đang hiện hữu đêm nay, và hàng ngàn đêm trong không gian Hà Nội, không phải tỏa ra từ một hay hai loài hoa nào đó. Nó có thể là sự tổng hòa linh thiêng của thế giới các loài hoa quả, các loài cỏ cây, con người... của Hà Nội xưa và nay.

Hương thơm đó có thể là chất cực tinh túy, được đất mẹ Tràng An chưng cất nơi những đóa sen hồng, sen trắng, tỏa hương ngan ngát ngàn năm từ các đầm hồ, từ trăm hồng nghìn tía nức nở của cánh đồng làng hoa Ngọc Hà, cánh đồng rau làng Láng, bãi đồng quất đào làng Quảng Bá, Nhật Tân, nơi công viên, nơi ban công của hàng vạn ngôi nhà; Từ những tấm lụa mềm nơi đô hội Hàng Đào, Hàng Ngang, gánh hàng hoa, gói cốm xanh rười rượi của người con gái làng Vòng...

Và, tôi trộm nghĩ: có thể mùi hương còn là sự kết tinh của bao huyền thoại, từ những chuyện tình của những ông vua, bà chúa, những văn nhân thi sĩ, những trai thanh, gái lịch chốn kinh kỳ... được cất giữ trong vầng trăng, trong gió, trong mây, trong sương, trong mỗi mái nhà, trong những lời ca, vần thơ và trong tình yêu, nỗi nhớ của người Hà Nội, của người Việt Nam.

Có ai đó nói rằng: “Trong xã hội hiện đại, mùi hương đóng hộp lên ngôi, mùi hương tự nhiên không dễ dàng giữ được lâu dài”.

Điều đó, có thể đúng với các miền đất khác, riêng Hà Nội thì không! Hà Nội bốn mùa tràn ngập mùi hương tự nhiên từ lá hoa, cây cỏ trên từng con ngõ nhỏ, cánh đồng hay trên những đường phố thênh thang…

Có thể bạn thật hạnh phúc được sinh ra và lớn lên tại Hà Nội, hoặc bạn từ một miền quê nghèo khó nào mà số phận hay sự mưu sinh đã đưa chân bạn về với Hà Nội, để mà gắn bó, để mà yêu thương, để mà sinh con đẻ cái, để mà tận hiến... góp tiếng nói muôn phương, đa phong cách cho một Hà Nội vốn thanh lịch và hào hoa.

Có thể bạn chỉ thoáng qua, lưu lại nơi đây chỉ một vài ngày, dăm bảy tháng, hay gần trọn kiếp người... đã bao giờ, một mình bạn, hay cùng người tri kỷ, được không gian Hà Nội, cuốn lấy bạn, bao bọc bạn trong một “cái kén” làm tuyền bằng hương của đất kinh kỳ chưa?

Nếu đã từng, thì hiển nhiên là bạn đồng cảm cùng chúng tôi, trong bài viết này. Bạn chẳng hề ngạc nhiên khi thấy người ta tặng cho miền đất thánh Hà Nội là “Thành phố Hòa Bình”...

Và nữa, bạn cũng chẳng mấy ngạc nhiên, khi thành phố Hà Nội không lớn, sang trọng hay hiện đại nhất nhì thế giới, nhưng vẫn làm cho nhiều khách thập phương, trong nước cũng như quốc tế, đắm say và nhớ thương khôn tả - mà điểm nhấn của sự đắm say, thương nhớ đó là “hương đêm thành phố”./.

Phạm Ngọc Tâm Dung