Hà Nội, xao xuyến mùa hoa bưởi

Tôi ra vườn. Phía trên cây những búp hoa non chen lẫn những búp hoa đang nở bung, trải một màu trắng xóa. Một mùi thơm tinh khiết, dịu nhẹ thoang thoảng trong gió xuân. Những cánh hoa mỏng manh rung rinh như đang chào đón chủ nhà sau bao năm xa cách trở về. Tôi hái một cành hoa đẹp nhất đưa vào cắm lên bàn thờ cùng với ít hoa quả dâng hương bố mẹ. Trước ngọn khói hương vấn vít lòng tôi rưng rức. Cũng chính từ những nụ hoa này qua bàn tay mẹ đã thành món trà ướp hương cho bố nhâm nhi mỗi tối; cũng chính những cánh hoa này làm nên những bát chè bưởi, để chúng tôi được lớn lên, học hành.

Cô bạn gái năm xưa nghe tôi về cất bước sang chơi. Vậy mà đã mấy chục năm đi qua, giờ đã thành bà của mấy đứa cháu nội, ngoại. Chúng tôi lặng nhìn nhau giây lát rồi cất tiếng chào. Cô bạn gái năm xưa vẫn còn thẹn thuồng trao tôi gói quà. Đó là chiếc khăn mùi xoa gói chùm bông bưởi khô. Tôi ngạc nhiên nhìn trân "bà bạn gái". "Bà bạn gái" nhìn tôi với ánh nhìn dịu dàng giải thích. Món quà này của anh đã tặng em ngày lên đường đánh Mỹ, anh quên rồi sao?

Tôi lặng yên nhìn kỷ vật trên tay, xao xuyến nhớ về một thời xuân xanh đầy kỷ niệm. Hồi ấy tôi thường hái hoa bưởi để mẹ nấu chè bán. Mẹ dùng đậu, hạt sen, ít nếp nấu lên thành chè. Sau đó cho thêm ít nước hoa bưởi vào thế là thành chè bưởi. Chè bưởi thơm ngon. Nếu đã ăn một lần là nhớ mãi. Nhà tôi cạnh đường cái, lại gần nhà máy cơ khí nên khách cũng đông. Ngoài việc dùng hoa bưởi nấu chè mẹ còn phơi khô ướp trà cho bố. Vậy nên tôi mới có bài thơ "Mùa hoa bưởi" trong đó có câu: "...Ướp ấm trà thơm bố nhâm nhi mỗi tối/ Bên nồi khoai hương bưởi cứ vương vương...". Ngày tôi lên đường nhập ngũ, tôi lấy mấy bông bưởi mẹ phơi khô gói vào chiếc khăn mùi xoa tặng người bạn gái. Khác với bài thơ "Hương thầm" của Phan Thị Thanh Nhàn, bài thơ nói về cô gái đã tặng chùm hoa bưởi gói trong chiếc khăn tay cho anh bạn "học cùng một lớp" lúc lên đường đánh giặc, còn tôi thì ngược lại.

Tình yêu của chúng tôi ngày một được nhân lên theo những mùa hoa bưởi. Những kỷ niệm tình yêu được tôi mang theo cùng hương hoa bưởi đi suốt dặm dài đường Trường Sơn đánh Mỹ; để những cánh hoa tôi tặng, người bạn gái ôm ấp sự thương thầm nhớ trộm, chắp cánh cho tình yêu chúng tôi những lời hẹn thề.

Hết chiến tranh tôi chưa kịp trở về. Tôi bị thương nặng trong một trận chiến làm tôi lạc đơn vị. Bố mẹ tôi cạn nước mắt khi hay tin tôi đã hy sinh. Cô bạn gái người yêu gạt nước mắt buồn đau cất bước theo chồng. Vậy mà đã mấy mươi năm dằng dặc trôi qua. Bố mẹ đã thành thiên cổ, người yêu đã thành bà nội, ngoại. Mái tóc thoảng thơm hương bưởi ngày nào giờ sợi đen ít hơn sợi bạc.

Thời tôi đang còn thanh niên, những hôm đi hái hoa bưởi tôi thường lén nhìn sang nhà hàng xóm. Cô bạn láng giềng có mái tóc dài óng ả với khuôn mặt trái xoan cứ rạo rực lòng tôi. Tôi thường ném sang cho cô bạn một chùm hoa bưởi để gội đầu. Ánh mắt dịu hiền của em nhìn tôi cảm ơn. Mỗi lần như thế tôi cứ mơ màng như mình đang được hôn lên mái tóc thơm mùi hoa bưởi. Những hôm rảnh rỗi, cô bạn gái sang giúp mẹ tôi nấu chè, mùi hương bưởi trên mái tóc quyện với mùi con gái ngây ngất như đang quyến rũ lòng tôi với những cảm xúc xao xuyến.

Ngày tôi lên đường tòng quân, dưới gốc bưởi hai chúng tôi không biết nói gì. Yên lặng đến nỗi nghe cả tiếng mở của những cánh hoa, nghe được cả hương thơm rạo rực. Chỉ nghe tiếng con tim đập gấp. Trao kỷ niệm cho người yêu bằng cánh hoa bưởi khô gói trong chiếc khăn mùi xoa như lời thầm thì của tình yêu đã gói trọn cho nhau trong lòng. Tuy ban đêm nhưng ánh điện nhạt nhòa cũng đủ cho hai đứa cảm nhận được mùi vị chứa chan nồng cháy tình yêu dưới gốc bưởi đầy hoa. Tay tôi nắm lấy hai bàn tay người bạn gái mà lòng nghẹn lại không biết nói điều gì. Rồi như có ai thúc giục cũng thốt lên lời nồng cháy. Anh yêu em. Cô bạn gái gỡ tay tôi rồi bất ngờ hôn lên má, miệng ấp úng. Em mãi chờ anh rồi vụt chạy đi như sợ ai nhìn thấy. Tôi sững sờ giây lát như đang nằm mơ, rồi đưa tay sờ lên má, như còn đó nụ hôn ngọt ngào. Tôi ngước lên cây bưởi, những chùm hoa như cũng đang rạo rực làm nhân chứng của tình yêu của chúng tôi. Ngày xưa chúng tôi yêu nhau chỉ đơn sơ vậy thôi, nhưng sâu lắng, thủy chung. Lúc đó hồn thơ ở đâu hiện về, tôi bỗng thốt lên mấy vần thơ:

"Ngan ngát hương thơm, thanh khiết khiêm nhường
Bung nụ giữa trời xuân khoe sắc
Trong trắng, tinh khôi, chân chất, mộc mac
Đung đưa nhị vàng thao thiết tình xuân".

Tôi trở lại Hà Nội trong những ngày xuân đẹp trời. Hà Nội khác xưa nhiều lắm. Những gốc phố, những con đường, những hàng cây như đang chuyển mình cùng năm tháng. Những công trình kiến trúc lộng lẫy, khang trang tô điểm thêm cho mảnh đất "ngàn năm văn hiến". Là nơi trung tâm chính trị - kinh tế - văn hóa của đất nước; là thủ đô yêu quí của mọi người, nơi đây đã làm rạng danh với bao chiến công oai hùng thắng Mỹ trên bầu trời thủ đô; nơi đây để lại trong tôi bao kỷ niệm của một thời tuổi trẻ. Mặc dù Hà Nội có khác xưa bao nhiêu chăng nữa, nhưng nét ăn ở, lối sống người Hà Nội vẫn không thể mất đi những nét văn hóa tốt đẹp ngàn năm.

Đứng ngắm nhìn các bà, các chị gánh những gánh hoa bưởi về chợ Đồng Xuân, lòng tôi khao khát trẻ lại, để được cùng cô bạn gái dưới gốc bưởi hẹn thề. Nhìn những chùm hoa bưởi cánh trắng tinh khôi, bông non xen bông đã xòe cánh, hương gửi gió bay xa làm tôi rưng rưng nhớ mẹ. Nhớ những bát chè bưởi, với sự cần mẫn của mẹ đã cho chúng tôi một cuộc sống đầy ý nghĩa này. Tôi cảm ơn "bà bạn gái" của tôi đã đưa tôi về với miền ký ức tươi đẹp. Và một điều không thể không nhắc đến "mùi đầm ấm thanh tao" của hương bưởi ngày xưa, hương của tình yêu tha thiết.

Mai ngày xa thành phố Hà Nội thân yêu tôi sẽ mang theo chút hương bưởi vào nơi tôi đang sinh sống để cảm nhận được rằng, dù ở đâu Hà Nội luôn ở trong trái tim tôi. Thật như:

"Người đi xa xao xuyến quê hương
Nhớ tháng Giêng nhớ mùa hoa bưởi
Nhớ ngõ quê đượm màu hoa trắng lối
Gợi nhớ thương mùa hoa bưởi... lại về!"./.

Nguyễn Đại Duẩn