Hà Nội đâu phải để "tạm thương"

"Hà Nội, những ngày cuối năm…

Gấp lại cuốn sách vừa đọc xong, mình ngồi bên cửa sổ, mải mê nhìn xuống đường phố. Mùa đông dường như đã chiếm lĩnh cả không gian, trên vòm lá đỏ ối của cây bàng già dưới ngõ, sà vào cốc cà phê đang uống dở trên bàn. Tiết trời hanh hao và lành lạnh này khiến trong lòng mình có chút bâng khuâng." (*)

Tôi đọc những con chữ của một người bạn văn mà nhớ nhung Hà Nội khôn cùng. Dấu yêu của tôi! Tôi thường luôn thu xếp về Hà Nội đều đặn mỗi năm, từ năm nay đã bắt đầu tính cho năm tới, năm nào cũng vậy. Dù rằng Hà Nội không phải cố xứ, không có người thân và cũng không mấy khi có công việc gì quan trọng để tôi bắt buộc phải lên một chuyến bay sau mấy giờ chạy xe máy đến Sài Gòn cả. Đơn giản là tôi muốn tìm về Hà Nội, về nơi tôi nương náu lòng mình, về để nghe bình yên lắng lại. Tôi sẽ khoan khoái tận hưởng chút hơi đông len vào xống áo. Ngay cả giây phút đứng giữa lòng Hà Nội, nỗi nhớ trong tôi vẫn không mấy nguôi ngoai. Nỗi nhớ khắc khoải theo tháng năm cuộn lại, lăn vào lòng tôi tựa cuộn len rối. Và dù viết bao nhiêu câu từ về Thủ đô vẫn khó lấp đầy trong tôi nỗi trống vắng của những ngày từng xa.

Phải chăng tôi sợ hãi trước những tàn phai? Sợ ngày mai sẽ phải nói lời từ biệt? Phải chăng tôi luyến tiếc những vấn vương còn sót lại? Như thói quen của kẻ nghèo dè sẻn từng chút nhớ để nuôi hồn mình sau mỗi đận chông chênh.

Tôi đã tưởng tượng cô bạn mình ngồi bên cửa sổ với trang sách đọc dở, ly cà phê uống dở, mùa đông lưng chừng nửa. Cô sẽ bâng khuâng vì mùa đông ngoài khung cửa, tôi chùng chình nghe gió lạnh về giữa trang văn. Người ta đâu cần tận mắt ngắm nhìn mới thấy trọn vẻ đẹp của một ngày đông giá. Đâu cần tận tai lắng nghe mới tường tận thanh âm của phố xá ồn ào. Đông Hà Nội hiển hiện trong tôi bằng thứ tình yêu không cầu kỳ tô vẽ, bằng nỗi nhớ không đếm được theo giờ.

Đôi khi, tôi nghĩ tới chuyện chuyển về Hà Nội để sống. Tôi sẽ không còn là người đứng bên ngoài để nhìn vào một thành phố trong quả cầu pha lê. Tôi sẽ thấy Hà Nội cựa quậy đổi thay theo bốn mùa xuân, hạ, thu, đông. Cái rét ngọt hồng lên cánh đào xuân phơn phớt, cái nắng chang chang vườn sen hạ đưa hương, hoa cúc dịu dàng vàng nắng thu sắc lịm và mùa đông gõ cửa cùng lời thì thầm của gió bấc sương sa. Thế rồi tôi lại sợ…, sợ gần quá hóa hư không. Biết đâu tôi mê mẩn Hà Nội vì sống ở phương xa. Biết đâu khi trở thành một phần của Hà Nội, tôi sẽ lại thấy Hà Nội với những vết xước không thể nào giấu được. Tôi chối từ, tôi trốn chạy, để giữ nguyên trong tôi một Hà Nội vừa đủ để ru niềm yêu mãi.

Tôi vẫn thường nhớ về mùa rét cuối tháng ba. Rét trở lại cho nàng Bân đan áo, cho người ta bịn rịn thêm ít ngày nữa trước khi chính thức cất tấm chăn bông dày sụ để đón nắng hè gay gắt. Sân bay Nội Bài hai năm trước, tôi bước xuống cầu thang di động với váy xẻ tà và đôi xăng đan cao gót. Gió lạnh quật vào mặt, tôi chới với đôi chút. Mưa lâm râm ẩm lên vạt áo. Bầu trời ảm đạm, nước tù đọng lại. Tôi bối rối vì thời tiết chuyển biến rất nhanh chỉ sau hai giờ. Từ Sài Gòn nắng khô, ngột ngạt tới Hà Nội mưa lạnh, ẩm ướt. Nhưng khi hít thở không khí của Thủ đô, tôi đã thấy an tâm như đứa trẻ con trở về bên mẹ.

Chúng tôi đi từ vùng ngoại ô, qua vài ba cây cầu rồi dừng chân ở một địa điểm giữa lòng phố. Quang cảnh biến đổi nhiều dọc theo bánh xe quay. Hoa sưa trắng mong manh nằm run trong mưa lạnh. Những cánh hoa sưa li ti, trắng nhạt rơi xao xác. Tôi ngồi trên xe, lơ đãng ngắm phố phường trôi vùn vụt trước mắt. Hà Nội đây, tôi hít cho căng đầy lồng ngực.

Tôi nào có bệnh tình gì đâu thế mà mỗi lần xa Hà Nội quá lâu vẫn thấy tim mình nhoi nhói. Tôi như quả bóng mất dần khí heli qua một lỗ thủng kim bé tẹo. Ngày qua ngày, vơi dần, vơi. Phải tới khi đặt chân lên địa phận thành phố quen mới thấy mình được bơm đầy hứng khởi. Lồng phổi phập phồng không chỉ bởi oxy. Tôi thấy mình hồ hởi, cũng thấy mình trầm yên. Muộn phiền, âu lo, hôm qua hay mai này, tất thảy hóa hư vô. Tôi chỉ muốn được hòa vào với phút giây hiện tại, được tan trong lòng phố.

Hà Nội đâu nào chỉ bình yên. Hà Nội càng không thuần cổ điển. Nhưng giữa xô bồ, giữa phức tạp, tôi vẫn tìm được vô vàn những góc phố xôn xao. Giữa âm thanh ồn ào vẫn nghe được tiếng rao hàng từ ngày cũ. Mái nhà rêu phủ, hàng cổ thụ lặng im, những góc đường quen, cuốc xích lô êm đềm. Hà Nội luôn là bản giao hưởng tôi chẳng thể gọi tên.

Duy ngõ Tạm Thương thôi cũng đủ giữ lòng tôi neo lại mãi. Là Tạm Thương nhưng ai đâu nào thương tạm.

"Sương giăng mờ trên ngõ Tạm Thương

Ngõ rất cụt mà lòng xa thẳm

Ngõ bảy thước mà lòng muôn dặm

Thương một đời đâu phải tạm thương."

Có đôi khi trong giấc mộng riêng mình, trong tỉnh say thổn thức, tôi cũng hỏi cùng một câu với thi sĩ Chế Lan Viên. Thương trọn một đời người sao nỡ gọi Tạm Thương? Tôi trót thương một con đường mà đem lòng yêu phố, trót thương một con người mà nhớ hoài Thủ đô. Người xưa như làn khói, thương Hà Nội vẫn đây. Bởi ngõ thì Tạm Thương mà lòng này có đâu nào thương tạm./.

Hòa Lương