Quay trở lại Hồ Tây vào mùa thu Hà Nội

Những mùa thu của thời niên thiếu, bọn trẻ con mới lớn như chúng tôi ngày ấy thường chạy xe dạo quanh Hồ Tây. Mục đích chính của những chuyến đi vu vơ ngày ấy chủ yếu để thong thả ngắm màu xanh biếc của nước hồ dưới vòm trời xanh trong và nắng vàng như rót mật. Thi thoảng, chúng tôi thường mang theo sách vở an tĩnh ngồi đọc rồi tranh thủ hít hà căng lồng ngực hương vị mùa thu còn vương trên mặt hồ.

Mãi cho đến ngày hôm nay, tôi cũng chẳng định nghĩa được dư vị lạ lùng và quyến rũ đó, chỉ biết rằng nó vương vấn một mùi ngai ngái đậm hơi nước khiến cho tâm hồn tôi chợt lãng đãng, xa xăm. Có cảm tưởng như mùi nước Hồ Tây vào thu có điều gì đó khác lạ so với mùi nước ở sông Hồng hoặc ở các vùng sông nước nơi khác.

Những ngày mùa thu, có dịp quay trở lại Hà Nội, bản thân tôi lại một mình xỏ đôi giày bệt đi ra Hồ Tây, để trải nghiệm cảm giác của một góc Tây hồ khi thu sang. Từ khách sạn đi xuyên qua Lạc Long Quân, tôi men theo những góc phố nhỏ ra thẳng bờ hồ. Giữa màn sương tĩnh lặng, những góc phố nhỏ như đã thức giấc từ lâu theo nhịp sống bình yên của Hà Nội. Mùi xôi lan tỏa ấm cúng trong những thúng xôi đậy vỉ buồm ở các quán cóc nép trong hẻm. Dưới tán cây xanh mướt, một vài cái bàn nước nhỏ, bên trên đặt ấm trà tàu, cái điếu cày, ít kẹo lạc cũng đủ cho mọi người ngồi lại tâm tình, chuyện trò cùng nhau. Vì phải chờ một người bạn cùng đi nên tôi khẽ khàng ngồi vào một chiếc bàn nhỏ, gọi cốc nâu đá, mua thêm một gói xôi để dành lót dạ.

Ngẫm lại cũng thật lạ, vì những năm tháng ở Sài Gòn, khi đi qua những hàng xôi chả bao giờ gợi cho tôi cảm giác thèm muốn gì. Tôi vốn thích nấu ăn nên cũng hiểu biết chút ít kỹ thuật đồ xôi. Thi thoảng, có thời gian thư thái, bản thân cũng vào bếp nấu vài loại xôi để mang vào cơ quan hoặc biếu bạn bè cùng ăn. Nhưng mỗi dịp ra Hà Nội, nhìn thấy các bác các cô gánh xôi chậm rãi đi bán, lòng tôi chợt nao nao nhớ về một thời niên thiếu đã qua. Những cuối tuần rảnh rỗi, cả bọn lại trốn nhà ở lại kí túc để rủ rê nhau đi chơi. Cô học sinh mới lớn khi ấy là tôi, lòng ngập tràn hạnh phúc khi ngồi sau xe lũ bạn hoặc dắt nhau qua từng góc phố, nghe tiếng xào xạc của gió mùa thu về. Thi thoảng, nghe tiếng xào xạc dưới chân, bâng khuâng nhìn lên sẽ tìm thấy những chiếc lá đỏ ối của cây lộc vừng già nua ven hồ đang rực rỡ như hoàng hôn cuối ngày le lói phía chân trời, để rồi thấy lòng chợt nao nao vì hương vị của xôi nếp mới chạy qua mũi.

Ngày ấy, bọn thanh niên mới lớn giàu niềm háo hức nhưng nghèo tiền bạc như chúng tôi, thường đạp xe đi loanh quanh các góc phố của Hà Nội, cũng chọn cách mua vài gói xôi ngọt bùi, đủ đầy hương vị rồi chia nhau ăn. Dẫu ít ỏi nhưng cả bọn chúng tôi, ai cũng cảm thấy vui vẻ và đủ đầy. Nhiều năm trôi qua, đến tận ngày nay, tôi vẫn chẳng thể quên được hương vị đặc biệt của những gói xôi xéo thơm mùi hành phi ngào ngạt, nhẩn nha nếm thử sẽ cảm nhận được miếng hành giòn tan màu vàng cánh gián, phủ lên nắm xôi dẻo quắn, beo béo mùi mỡ lợn. Lại còn có những gói xôi đỗ đen ngọt bùi vị đậu, thơm lừng vị nếp dẻo, khiến bất kỳ tín đồ “hảo ngọt” nào cũng khó lòng chối từ. Miên man nhớ về ký ức xưa, bản thân không thể kiềm lòng được, cũng đành dừng chân trước một gánh hàng, chọn mua ít xôi dẻo ngọt để dành nhấm nháp giữa tiết trời hanh hao của mùa thu Hà Nội. Có lẽ mọi món ăn sẽ trở nên ngon hơn khi được thưởng thức phù hợp với thời tiết. Mùa thu ở Hà Nội bao giờ cũng có sắc màu và hương vị đặc biệt của nó.

Hồ Tây nhìn từ xa bát ngát trong sương bàng bạc đang dần tan. Những đợt sóng lăn tăn xao động khắp mặt hồ. Gió từ hồ tràn lên khe khẽ, đủ cho người ta cảm thấy se lạnh. Từ phía đằng đông, vầng mặt trời đỏ ối, tỏa ra ánh sáng ấm áp dần len qua các khe hở của mấy tòa cao ốc phía bên kia hồ xa tít, báo hiệu một buổi sáng ban mai sắp bắt đầu. Thấp thoáng đâu đó, vài bác thợ săn ảnh tranh thủ mặt trời vừa mọc liền nhanh chóng chĩa máy ảnh hoặc điện thoại để thu vội khoảnh khắc e lệ này.

Tôi thong dong đi dạo quanh dọc bờ hồ, thấy nhiều cửa hiệu đang tất bật mở cửa. Mùa thu về cũng là thời điểm bừng nở cuối cùng của những đóa hoa sen. Người Hà Nội yêu hoa không đợi ngắm sen trên phố mà cất công xuống tận Hồ Tây để chiêm ngưỡng những thời khắc cuối mùa của loài hoa thuần khiết này. Họ nâng niu, trân trọng những đóa sen cuối mùa còn sót lại trên hồ rồi chụp dăm ba kiểu ảnh như một cách để chia tay với chúng để rồi hẹn hò cho một mùa sen kế tiếp.

Nằm yên tĩnh tại một góc nhỏ của Hồ Tây là một ngôi chùa cổ, phảng phất hương trầm và tiếng chuông ngân vang. Đôi lần, tôi khẽ khàng viếng thăm, quỳ dưới chân Phật đài u tịch, thấy lòng an nhiên trong từng phút giây. Bước ra sân chùa, lòng bâng khuâng khi ngắm bụi hoa lài nơi góc sân chùa. Nhớ ra hôm Tết cùng cô bạn ngồi hàn huyên ở sân chùa, nhìn cây hoa lài nở rộ sắc trắng với mùi thơm đến ngây ngất.

Có những buổi chiều sau khi hoàn thành công việc, tôi lại chầm chậm đi dạo đến tận phía tả ngạn của Hồ Tây, tôi khẽ khàng dừng bước ở một quán nhỏ ven đường của bà cụ tóc trắng phau phau. Gọi một cốc trà sen phảng phất hương thơm thanh khiết, tôi ngồi nhâm nhi trong biết bao hoài niệm. Thi thoảng, một cơn gió nhẹ mang theo mùi hương hoa sữa thoang thoảng, hờ hững bám đậu trên vai áo người đi đường như muốn nhắc nhở người ta biết sống chậm hơn giữa nhịp đời hối hả... Mùa thu Hà Nội trong tôi luôn là những ngày yên bình như thế. Có những cảm xúc giống như những trận mưa rào, chợt đổ xuống sau bao ngày nắng hạn khiến người ta mê mẩn đắm chìm và chẳng muốn dứt ra.

Đi ngang qua mùa thu Hà Nội, chợt thấy lòng mình rưng rưng, có lúc lại nghèn nghẹn những nỗi niềm rất riêng cùng biết bao câu chuyện ân tình ấm áp. Bâng khuâng nhớ lại khoảng đời niên thiếu thấy mình đã may mắn biết bao vì từng trải qua những thời khắc ngọt ngào và ân tình./.

Phạm Minh Chánh