Có một Hà Nội nồng nàn ly cà phê Giảng

Tôi đến Hà Nội nhiều lần, vào bốn mùa xuân hạ thu đông. Lần nào trước khi đi tôi cũng nghĩ sẽ nếm thử cà phê trứng Giảng, món đồ uống bao năm tôi được nghe nhắc tên trên các phương tiện truyền thông, một sản vật đặc trưng của Hà Nội phố. Giảng ra đời từ năm 1946, trải qua bao nhiêu thăng trầm của đời sống người Hà Nội và lịch sử đất nước, đến nay món uống này đã trở thành một phần thân thương của Thủ đô. Chỉ cần nhắc tới cà phê trứng, người ta nhắc ngay tới Giảng, tới Hà Nội. Cũng như khi nhắc tới Hà Nội, người ta chẳng thể nào bỏ quên món đồ uống đã quen tên này.

Hà Nội năm ấy đón tôi bằng đợt nắng nóng chang chang giữa hè. Uống cà phê vào giấc trưa ở một quán nhỏ với những ô cửa sổ mở có vẻ không phải là trải nghiệm thi vị. Tôi đã ước trong một ngày Hà Nội dìu dịu vào thu như hôm nay được ngồi yên lặng trong không gian dìu dặt của một quán cà phê, lắng nghe âm nhạc của Phú Quang và nhâm nhi ly cà phê Giảng. Khi ấy tôi sẽ phóng tầm mắt mình ra bên ngoài phố xá. Phố xá mùa thu chùng chình hơi gió, thoảng nhặt lá vàng rơi rụng dưới những bước chân người. Đôi mắt tôi sẽ lơ đễnh theo những rung rinh của lá bàng ngoài ô cửa hay của cây cơm nguội nào đương ngả màu xôn xao.

Tôi cũng ước sẽ gặp Giảng vào mùa đông khi cái lạnh căm căm làm người ta thèm thuồng hơi ấm. Một ly cà phê trứng nóng trong chiếc ly sứ trắng xinh sẽ nịnh lòng người thêm biết mấy. Mùa đông sương giăng mờ mọi ngõ ngách, len cả vào phòng cùng làn hơi lạnh giá, thô bạo chẳng buông tha ngay cả khi người ta có ngồi mà co ro, run rẩy. Tôi tưởng tượng mình bước vào một quán cà phê, mùi thơm của cà phê, của kem trứng xông vào cánh mũi, khơi dậy bao cảm giác khát thèm hơi ấm. Tôi sẽ ngồi trên một chiếc ghế gỗ nhỏ, bên cạnh chiếc bàn gỗ thấp con con đợi người ta bưng ly cà phê lên để uống từng chút một. Hà Nội mùa đông lạnh quá, đôi tay rét run ấp vào thành chiếc ly để tìm kiếm hơi ấm, như người tìm người để sưởi ấm những mùa sương giá trong đời nhau. Rồi hơi nóng từ cà phê, rồi hơi ấm từ những vị khách lạ ngồi quanh, rồi không gian đượm chất Hà Nội sẽ sưởi ấm tôi, ngay cả khi tôi chỉ là một vị khách lãng du qua bao mùa.

Vậy đấy, tôi đã mơ đến mùa thu lá vàng, đã tương tư mùa gió bấc nhưng rồi lại đến Giảng trên đường Nguyễn Hữu Huân vào một ngày hạ nắng cháy. Có sao đâu, quán cà phê ấy vẫn mang chất gì rất riêng của thành phố này. Thành phố chẳng phải nơi tôi chôn rau cắt rốn nhưng đã thuộc tên bao bài hát, đặt chân lên bao con đường, nhớ thương suốt cả bốn mùa xuân hạ thu đông. Quán trưa chật kín người, bàn nào cũng có những tốp khách ngồi uống cà phê và chuyện trò rôm rả. Quán nóng hơn tôi nghĩ nhưng được bóng mát của những căn nhà đối diện và những cây cổ thụ bên ngoài cửa sổ hắt vào làm cho dịu hơn đôi chút.

Tôi đi cùng bạn, gọi hai ly cà phê trứng nóng sau khi đã nhìn một vòng các bàn xung quanh. Trong đầu tôi nảy lên thắc mắc làm sao người ta vẫn chọn uống cà phê nóng trong một buổi trưa nắng đổ ngần này. Tôi áng chừng phải có lý do nào đó. Như là nó ngon, là nó đúng vị. Đá bao giờ cũng làm nhạt bớt hương vị của cà phê và có lẽ còn làm mất đi vị ngon của lớp kem trứng. Nghĩ miên man trong lúc đợi chờ pha chế, tôi lại tiếp tục ngó quanh. Căn phong nhỏ tranh tối tranh sáng với các không gian được chia không rõ rệt. Một vài bàn gần cửa sổ sáng hơn, ánh nắng từ bên ngoài đổ vào không kiêng dè. Tôi ngồi ở phía trong, nắng không tới chiếc bàn gỗ nhỏ nơi chúng tôi ngồi nhưng cũng không cảm nhận được rõ ràng hơi mát của quạt điện. Quán đông người quá, có chút gì chật chội và ồn ào.

Quanh tôi toàn người trẻ và có vẻ cũng là dân du lịch. Ngẫm cũng phải thôi, người Hà Nội có lẽ sẽ không đến những quán cà phê thế này mà chọn uống cà phê ở những quán cóc ven đường, gần khu nhà ở hay gần cơ quan. Họ thích dành thời gian để trò chuyện với những người quen ở cùng khu phố hay những người bạn cùng chỗ làm. Người Hà Nội có lẽ cũng không uống cà phê vào giờ trưa. Họ thích uống cà phê vào buổi sáng trước khi bắt đầu một ngày làm việc. Cà phê không chỉ là đồ uống mà còn là một phần của văn hóa Hà thành, văn hoá Việt Nam. Tôi còn nghĩ có khi nào người Hà Nội cũng không uống cà phê trứng như lớp trẻ chúng tôi mà sẽ chọn một ly cà phê đen hay nâu đá pha phin quen thuộc từ bao nhiêu năm nay.

Tôi cứ nghĩ mông lung như thế cho đến khi bạn phục vụ mang tới hai ly cà phê trứng nóng. Cà phê được đựng trong ly sứ trắng có in logo của Giảng. Đó là hình ảnh cách điệu trông vừa giống ly cà phê cùng làn hơi nóng bốc lên vừa giống hạt cà phê mới rang xong còn nóng hổi. Cả logo và mấy chữ Cafe Giảng đều được sơn nâu giống như màu nâu của những vệt cà phê gợn trên mặt ly. Ly sứ nhỏ van vát, không hẳn là hình tròn mà có phần giống hình thang. Nó được đặt trong một chiếc chén vuông bo cạnh với chút nước sôi bên dưới để giữ được độ nóng lâu hơn. Chiếc muỗng nhỏ bằng kim loại nằm ngay ngắn chờ người sử dụng.

Hương cà phê từ lúc được bưng ra đã làm tôi xiêu lòng. Tới khi đưa ly cà phê lên trước mũi thử hít hà, tôi chẳng thể nào nhận ra mùi tanh của trứng. Tất cả những gì tôi cảm nhận được là mùi thơm hơi khét đặc trưng của cà phê được rang cháy và mùi béo ngậy của sữa kem. Nếu không phải tôi trực tiếp gọi món, có khi tôi còn tưởng đây là ly cà phê kem bình thường. Thế mới hiểu vì sao nhiều người không ngửi được mùi trứng sống nhưng vẫn mê cà phê Giảng. Đâu phải ai cũng pha chế được ly cà phê trứng mà không còn mùi tanh của trứng sống. Đã thưởng no nê mùi thơm, tôi cầm muỗng lên rồi cho vào ly, cố ý kéo lớp kem lên cao để cho nó chảy xuống. Chất kem màu vàng nâu sánh mịn có thể kéo ra thành sợi, kết cấu vừa đủ đặc để tạo thành một sợi kem không đứt đoạn ngang chừng. Tôi đưa muỗng lại gần môi, nếm thử một lượng nhỏ. Vị ngon này tôi chưa từng thưởng qua. Kem trứng ngầy ngậy béo, thơm mùi sữa đặc và đường, vị ngọt lan nhanh trên mặt lưỡi. Tôi tưởng chừng như cả Hà Nội đã tan ra cùng ly cà phê Giảng ấy.

Như một kẻ tham lam, tôi đưa cả ly cà phê lên gần miệng, cẩn thận để không bị nước nóng làm phỏng rồi nhấp thử. Hương cà phê càng nồng, hương kem trứng càng ngậy. Cái nồng, cái ngậy hòa quyện vào nhau khiến tôi ngây ngất. Người sợ béo chắc lẽ sẽ ngán còn tôi chỉ thấy cà phê trứng như một thứ quà mỹ vị của nhân gian. Làm sao trong cuộc đời này lại có thứ đồ uống tưởng giản đơn mà kỳ công đến thế. Sau này tôi đi qua nhiều nơi, nơi nào có cà phê trứng cũng ghé vào uống thử. Tôi tìm kiếm một chút hương vị của Hà Nội ở những phố phường lạ xa. Thế mà chẳng nơi nào cho tôi cảm giác như khi thưởng thức cà phê tại Giảng.

Tôi đã đến Sài Gòn, ghé vào quán cà phê gần phố đi bộ Nguyễn Huệ. Cà phê đắng quá, kem trứng ngọt quá, chất kem loãng quá. Tôi thử một thìa nhỏ, thất vọng bỏ nguyên ly. Tôi lại đến một quán cà phê khác, vẫn cố chấp thử cà phê trứng. Cà phê được đựng trong ly nhỏ sơn đen, đặt trên một chiếc khay đặc biệt có đốt nến ở dưới để giữ độ nóng. Nhìn ngọn nến lay lay trong gió, tôi thầm hi vọng sẽ gặp lại Hà Nội đâu đó trong ly cà phê. Một chút thôi cũng đủ để tôi mong ngóng. Thế mà vị cà phê nhạt nhẽo, lớp kem tanh mùi trứng và chẳng có vẻ gì ăn nhập với nhau. Tôi còn uống cà phê trứng ở một vài nơi nữa, cũng tự pha cà phê trứng ở nhà. Những nơi tôi đến đều mô phỏng không gian của Hà Nội xưa với bàn ghế gỗ, tivi trắng đen, loa phát thanh phường... nhưng chưa có ly cà phê trứng nào đủ đậm đà để níu chân khách lạ. Cà phê trứng tôi tự pha tuy tiệm cận với hương vị của Giảng nhưng ở nhà tôi lại thiếu mất cái không gian đượm chất Hà Nội. Đôi khi người ta thấy một thức gì ngon cũng còn bởi được dùng đúng nơi, với đúng người tri âm tri kỷ.

Đi nhiều nơi, thử cà phê trứng ở nhiều quán rồi tôi mới nghiệm ra vì sao người ta thường vấn vương hương vị cà phê trứng ở Giảng. Tôi vẫn biết mình chưa thể thưởng thức hết món ngon ở mọi quán hàng. Có thể ở đâu đó vẫn đầy những ly cà phê trứng ngon hơn ở Giảng, thơm hơn ở Giảng, sánh hơn ở Giảng nhưng trong ký ức của tôi, Giảng không chỉ là nơi bán cà phê mà còn là một phần của Hà Nội mà tôi mê không thể cưỡng. Một góc nhớ được thu nhỏ vào chiếc ly sứ trắng cùng hương thơm mãi vương vít gợi tôi nhớ về một mùa hè đã xa. Nhớ đến trong những lúc tôi thèm một ly cà phê, nhớ đến trong lúc tôi cần niềm an ủi vỗ về. Bởi Hà Nội từ lâu đã trở thành miền an trú của một tâm hồn vốn yêu thích những cuộc lãng du.

Lương Thị Hoà