Chuyện người đàn bà

Thời tiết khi ấy quả là tuyệt vời, nhưng trên đường về, chúng tôi nghe sấm rền vang và trông thấy một đám mây đen đang hung dữ kéo tới. Đối nghịch với khung cảnh bão tố phía sau, ngôi nhà tôi và nhà thờ trông sáng loáng còn mấy cây bạch dương cao lớn lấp lánh tựa bạc. Mùi mưa và cỏ khô lan trong không khí. Anh bạn đường của tôi cao hứng cứ cười lớn và nói mấy điều vô nghĩa. Anh bảo sẽ thật tuyệt nếu chúng tôi vô tình bắt gặp và trú mưa trong một lâu đài Trung cổ với những tháp pháo rêu phong và đến cuối bị sét đánh chết.

Trận vũ bão đã lùa qua hàng lúa mạch đen tới đồng yến mạch, gió giật và bụi bay mù trời. Py-ốt-tơ-rơ cười lớn và thúc ngựa.
“Ổn thôi!”, anh thổn thức - “Tuyệt đẹp!”.

Vui lây, tôi cũng cười với ý nghĩ rằng chốc nữa thôi, làn da này sẽ đẫm nước mưa và có lẽ trúng cả sét.

Khi một người dù nín thở cùng gió giật nhưng vẫn phiêu lãng tựa loài chim đánh xe thục mạng trong cơn lốc, người bên cạnh hẳn thấy hồi hộp lẫn rung động. Ngay khi chúng tôi về tới sân nhà, gió đã lặng và những hạt mưa dần tô điểm cho máng cỏ. Cạnh chuồng ngựa chẳng còn lấy một bóng người.

Py-ốt-tơ-rơ tự mình tháo cương và dẫn ngựa vào chuồng. Tôi đứng ở lối vào nhà chờ đợi, ngắm những hạt mưa xiên qua trước mắt. Tại đây, hương ngòn ngọt kì thú của cỏ khô bốc lên nồng đậm hơn; mây trời và mưa rơi gần như tạo khoảng chạng vạng.

“Tiếng sấm lớn thật!” - Py-ốt-tơ-rơ cảm thán sau tiếng sấm xé trời. Bước tới gần, anh hỏi: “Em nghĩ sao?”.

Đứng cạnh tôi ở lối vào, Py-ốt-tơ-rơ vẫn như nín thở sau chuyến đi thần tốc, anh nhìn tôi. Tôi trông thấy sự ngưỡng mộ từ ánh mắt ấy.
“Na-ta-ly-a Vla-đi-mi-rô-vơ-na”, anh cất tiếng, “Anh sẽ làm mọi thứ để được ở lại lâu hơn mà ngắm nhìn em. Hôm nào cũng vậy, em trông thật đáng yêu”.

Đôi mắt anh nhìn tôi âu yếm và chân thành, gương mặt còn tái nhợt. Ngay đến bộ râu và hàng ria mép lấm tấm mưa của anh cũng như đang say đắm tôi.

“Anh yêu em”, anh nói. “Anh yêu em và hạnh phúc khi ngắm nhìn em. Anh biết em chẳng thể cưới anh, nhưng anh không mong cầu gì hết; chỉ biết rằng anh yêu em. Hãy im lặng, đừng nói, cũng đừng để tâm, chỉ cần biết rằng anh trân quý em vô bờ và hãy để anh được ngắm nhìn em.”

Anh cất tiếng làm tim tôi rung động. Tôi ngước nhìn gương mặt nhiệt thành, lắng nghe giọng nói hòa lẫn cùng tiếng mưa và chìm đắm tới bất động.

Tôi khao khát được mãi say mê đôi mắt lấp lánh của anh và lắng nghe lời anh nói.

“Sự tĩnh lặng nơi em quả tuyệt diệu”, Py-ốt-tơ-rơ nói tiếp, “Hãy cứ im lặng”.

Hạnh phúc. Tôi vui sướng băng qua làn mưa để tới nhà. Anh cũng vậy, gần như nhảy vọt đuổi theo sau.

Cả hai cùng đẫm mưa, hổn hển chạy rầm rầm trên những bậc thang như trẻ thơ, chúng tôi lao vào nhà. Cha và anh trai tôi bật cười và bất ngờ bởi họ ít khi thấy tôi cười sảng khoái như vậy.
Bão đã qua nhưng những hạt mưa vẫn lấp lánh trên bộ râu của Py-ốt-tơ-rơ. Suốt buổi tối cho tới bữa ăn nhẹ, anh ca hát, huýt sáo, nô đùa ồn ào và chạy theo con chó trong nhà làm người hầu đang bê ấm nước phát cáu. Bữa tối, anh ăn ngon miệng, nói toàn điều vô nghĩa, cứ lặp lại rằng việc ăn dưa chuột tươi vào mùa đông sẽ khiến người ta có hương xuân trong miệng.

Khi về giường ngủ, tôi thắp một ngọn nến và mở tung cửa sổ, một cảm xúc khó tả dâng lên trong lòng. Tôi nhớ mình khi ấy tự do, khỏe mạnh và được yêu thương; trên hết, tôi có danh tiếng và tiền bạc. Chúa ơi! Thật tuyệt làm sao!... Co gối trên giường, cảm nhận hơi lạnh từ khu vườn phủ sương khẽ chạm, tôi tự hỏi liệu bản thân có yêu Py-ốt-tơ-rơ... rồi thiếp đi trước khi tìm ra đáp án.

Sáng hôm sau, khi tôi thức dậy với những khoảng nắng chập chờn và bóng cây chanh hắt lên đệm, những sự việc hôm trước hiện ra tràn trề sống động trong hồi tưởng. Đời tôi quả phong phú, đủ đầy thi vị. Tôi ngân nga, sửa soạn khẩn trương và bước xuống vườn…
Chuyện gì xảy ra sau đó? Sao - chẳng gì cả. Đông đến, nhà tôi chuyển về thị trấn, Py-ốt-tơ-rơ thường ghé thăm. Ở thị trấn, Py-ốt-tơ-rơ đôi khi có nói về tình yêu nhưng mấy lời đó chẳng còn tác dụng như ở quê nhà. Nơi thị trấn, chúng tôi cảm nhận rõ về bức tường ngăn cách giữa hai người. Tôi có danh tiếng lẫn tiền bạc, còn anh lại nghèo, chỉ là con trong nhà phó tế và công tố viên cùng quẫn. Cả hai chúng tôi - suốt tuổi xuân tôi và những lý do không tên của anh - nghĩ về bức tường cao lớn, nặng nề chen giữa hai người. Và khi ở lại thị trấn anh bình phẩm về giới quý tộc đầy gượng gạo và im lặng một cách u ám khi có người cùng ở phòng khách. Chẳng bức tường nào vững mãi, nhưng mấy anh hùng thời hiện đại với tâm hồn lãng mạn mà tôi biết lại quá rụt rè, vô hồn, lười nhác, sẵn sàng chấp nhận thất bại thê thảm, hay đổ lỗi. Không đấu tranh, họ chỉ biết chỉ trích đời vô vị mà quên rằng mấy lời than trách đó đã dần trở nên tầm thường.

Tôi từng được yêu, tưởng chừng hạnh phúc đã ngay tầm với. Tôi bắt đầu sống buông thả, ngừng việc thấu hiểu bản thân, vô định ngày qua ngày… Bao người đem tình yêu lướt qua đời tôi, những tháng ngày ấm áp vụt qua, tiếng dạ oanh hót, hương cỏ khô thoang thoảng, tất cả những ngọt ngào vây lấy hồi ức, vội vã trôi mà không để lại dấu vết, chẳng được xướng danh mà tan biến tựa sương mù. Đâu cả rồi?

Cha mất, tôi không còn trẻ. Những niềm vui, niềm âu yếm, niềm hy vọng, tiếng mưa, tiếng sấm, những lời yêu, suy tư hân hoan... - tất cả đều trở thành kỷ niệm và trước mắt tôi giờ còn lại sa mạc cằn khô không một bóng người, xa phía chân trời chỉ còn bóng tối ghê sợ…

Tiếng chuông vang lên… Là Py-ốt-tơ-rơ. Mùa đông, nhớ lại sắc xanh cây lá dịp hè, tôi khẽ khàng: “Ôi, anh yêu!”.

Và khi trông thấy những con người đã cùng tôi trải qua mùa xuân, tôi cảm nhận nỗi ấm áp đau lòng và thì thầm điều tương tự.
Anh đã lâu không tới, bởi những văn phòng của cha tôi đã được chuyển xuống thị trấn. Anh có chút già đi và xuống sắc. Lâu rồi, anh không còn chứng minh tình yêu, thôi nói nhảm, chán ngấy công việc bàn giấy, ốm yếu và thôi mơ mộng. Anh đã bỏ cuộc, chán sống. Giờ anh ngồi cạnh lò sưởi và im lìm quan sát ngọn lửa…
Không biết nói gì, tôi hỏi: “Chà, anh có gì cần nói với em?”.
“Không gì cả” - anh đáp.

Sự im lặng lặp lại. Lửa đỏ chế giễu gương mặt anh u sầu.
Tôi nghĩ về quá khứ, rồi bỗng vai run rẩy, gục đầu, tôi khóc trong cay đắng. Tôi tiếc đứt ruột cho tôi lẫn cho anh, tha thiết mong cầu những điều đã qua, van nài cuộc sống khắc nghiệt. Và giờ, tôi thôi nghĩ về tiền và danh vọng.

Tôi nức nở, day mạnh thái dương, lẩm bẩm: “Chúa ơi! Đời em phí rồi!”.

Anh chỉ yên lặng, không an ủi. Anh hiểu tôi phải khóc, rằng thời khắc ấy tới rồi.

Tôi nhìn ra vẻ áy náy trong mắt người đối diện. Tôi cũng tiếc cho anh và càng khó chịu vì người đàn ông nhút nhát, thất bại này chẳng lo được cuộc sống của tôi hay chính anh.

Khi ra cửa, anh cố ý chầm chậm khoác áo. Anh hôn lên tay tôi hai lần, không một lời, nhìn sâu vào mắt tôi đẫm lệ. Tôi tin vào khoảnh khắc ấy, anh nhớ về trận bão, cơn mưa, tràng cười và gương mặt tôi hôm nào. Định nói gì rồi lại thôi, anh lắc đầu và siết tay tôi. Mong Chúa ban phước cho anh!

Nhìn bóng anh khuất, tôi quay về suy tư và lại ngồi trên thảm, ngay trước lò sưởi; tro tàn bao lấy than hồng, nguội dần. Sương giá hung dữ đập cửa sổ, gió vút vào ống khói.

Người hầu gái bước vào, cho rằng tôi đang ngủ, gọi tên./.

Truyện ngắn của Anton Chekhov

Tú Nhi Dịch qua bản tiếng Anh