Có một mùa thu vẫn còn thơ bé
Khi những vạt nắng xanh non tháng Chín lung linh nhảy múa bên thềm nhà, bọn trẻ con đã bắt đầu vào năm học mới, lòng tôi lại rộn lên những cảm xúc bâng khuâng khó tả. Trong tâm trí, tôi thấy nhảy nhót những trang sách giáo khoa thời tiểu học, với hình ảnh con gà, con mèo, bắp cải, con trâu... lần lượt ùa về.
Mùa thu của em
Là vàng hoa cúc
Như nghìn con mắt
Mở nhìn trời êm.
Mùa thu của em
Là xanh cốm mới
Mùi hương như gợi
Từ màu lá sen
Mùa thu của em
Rước đèn họp bạn
Hội rằm tháng Tám
Chị Hằng xuống xem.
Ngôi trường thân quen
Bạn thầy mong đợi
Lật trang vở mới
Em vào mùa thu.
Quang Huy
Khi những vạt nắng xanh non tháng Chín lung linh nhảy múa bên thềm nhà, bọn trẻ con đã bắt đầu vào năm học mới, lòng tôi lại rộn lên những cảm xúc bâng khuâng khó tả. Trong tâm trí, tôi thấy nhảy nhót những trang sách giáo khoa thời tiểu học, với hình ảnh con gà, con mèo, bắp cải, con trâu... lần lượt ùa về. “Thước phim” chợt dừng lại ở trang sách có hình ảnh một đoàn em bé rước đèn trung thu, đó chính là trang có bài thơ “Mùa thu của em” của tác giả Quang Huy, trong sách Tiếng Việt lớp 3 thì phải. Đã mấy mươi năm rồi mà tôi vẫn thuộc nằm lòng, có thể đọc một hơi từ đầu đến cuối. Bài thơ “Mùa thu của em” là một trong những bài thơ hay viết về mùa thu dưới con mắt trẻ thơ, đồng thời cũng là kỷ niệm tuổi thơ của bao thế hệ học trò dưới mái trường yêu dấu.
Mùa thu có lẽ là mùa đẹp nhất trong năm, biết bao thi nhân đã ca tụng mùa thu bằng rất nhiều ngôn từ hoa mỹ. Nhưng bài thơ “Mùa thu của em” lại mang đến một góc nhìn khác - mùa thu qua ánh mắt trẻ thơ. Mở đầu bài thơ, ta đã thấy ngay nét đẹp dịu dàng, trong sáng như hoa lung linh dưới nắng:
Mùa thu của em
Là vàng hoa cúc
Như nghìn con mắt
Mở nhìn trời êm.
Hình ảnh hoa cúc vốn không xa lạ trong những áng văn thơ viết về mùa thu, nhưng ở đây tác giả thật tài tình khi mường tượng những cánh hoa nhỏ xếp tròn xoe như nghìn đôi mắt trẻ thơ háo hức ngắm nhìn bầu trời rộng mở. Và chỉ một chữ “êm” cũng đủ gợi cho ta cảm giác bình yên, nơi có gió thoảng, mây bay, tiếng chim líu lo bên hiên nhà lá rụng.
Nói đến mùa thu của trẻ thơ không thể thiếu những thức quà đặc biệt từ đôi bàn tay khéo léo của bà, của mẹ. Và một trong những món gây thương nhớ chính là cốm - một đặc sản mùa thu, vừa đẹp lại vừa thơm:
Mùa thu của em
Là xanh cốm mới
Mùi hương như gợi
Từ màu lá sen.
Đọc những câu thơ này, trong đầu tôi lại hiện lên hình ảnh các bà, các cô bán cốm trong những con ngõ phố cổ. Trong tiết trời thu dịu mát, màu của cốm được nhuộm từ màu xanh của lá lúa non càng trở nên dịu mát hơn. Hương cốm gợi nhớ màu lá sen. Tác giả đã thật tao nhã khi dùng chữ “gợi” - chỉ là “gợi” thôi mà đã thấy thơm ngất ngây rồi, “gợi” cũng nhẹ nhàng, thanh tao như mùa thu. Nghĩ đến cốm, tôi lại thấy cả cánh đồng lúa non, bởi cốm là kết tinh từ hạt lúa được chắt chiu từ những hạt lúa thơm trên cánh đồng gió ru nhè nhẹ. Khi ấy, sen thu sắp tàn, lá từ xanh non chuyển sang xanh ngọc, gợi nét trầm mặc của hồ thu yên ả. Lá sen gói cốm để lưu giữ độ mềm thơm - một sự xinh đẹp, thơm tho này gói trong một sự xinh đẹp, thơm tho khác, chỉ mùa thu mới có. Và tác giả đã gói trọn trong những câu thơ cũng không kém phần duyên dáng.
Có lẽ thiên nhiên đã ưu ái mùa thu hơn khi cái gì cũng đẹp. Với trẻ thơ ngày xưa, được chơi đùa trong những đêm trăng sáng thật tuyệt vời. Chắc hẳn tác giả cũng như tôi, vô cùng háo hức chờ đợi đến ngày trăng tròn nhất:
Mùa thu của em
Rước đèn họp bạn
Hội rằm tháng Tám
Chị Hằng xuống xem.
Ngày ấy chưa có điện, những đêm trăng là thiên đường của bọn trẻ con. Tết Trung thu lại càng náo nức: được tụ họp chơi đùa, phá cỗ cùng chúng bạn. Đọc đến khổ thơ này, trong tâm trí tôi hiện lên hình ảnh đám trẻ rồng rắn nối đuôi nhau, vừa đi vừa hát vang những bài đồng dao. Những lồng đèn xanh xanh đỏ đỏ hình ông sao, cá chép... do cha mẹ, anh chị làm cho, đứa nào cũng nâng niu như báu vật. Đêm Trung thu, bọn trẻ thức thật khuya, dõi theo tiếng trống múa lân tan dần cuối xóm. Trong giấc mơ thơ bé, chị Hằng hiện lên với chiếc đũa phép và bộ váy voan lộng lẫy. Chỉ bốn câu thôi đã gợi biết bao kỷ niệm, gom trọn niềm vui trẻ thơ vào mùa thu.
Mùa thu cũng chính là mùa khai trường, được trẻ em mong đợi suốt ba tháng hè xa thầy cô, bè bạn. Tôi còn nhớ rất rõ cảm giác háo hức khi chuẩn bị vào năm học mới với áo trắng, khăn quàng đỏ, sân trường rợp lá cờ bay:
Ngôi trường thân quen
Bạn thầy mong đợi
Lật trang vở mới
Em vào mùa thu.
Đó cũng là những câu cuối của bài thơ “Mùa thu của em” mà tác giả Quang Huy đã viết khoảng năm 1980 để tặng con trai đầu Quang Anh khi cậu bé vừa tròn 7 tuổi, bắt đầu chập chững vào lớp 1. Với thể thơ bốn chữ và nhịp điệu vui tươi, bài thơ đã có tuổi đời hơn bốn mươi năm nhưng mỗi khi đọc lại, ta vẫn thấy mùa thu tươi mới quanh mình, rộn ràng cảm xúc. Đó là sự tươi vui xen lẫn những bâng khuâng hoài niệm.
Thêm một mùa thu lại về, bao thế hệ học sinh Việt Nam đã đi qua mùa thu với bài thơ này. Và biết đâu, sau này, con cháu chúng ta lại nhắc với thế hệ sau về một bài thơ mùa thu trong sách giáo khoa, một mùa thu vẫn còn thơ bé./.