Kinh tế Nhật Bản: Đối mặt áp lực nặng nề

Chính phủ Nhật Bản vừa công bố các số liệu điều chỉnh về tăng trưởng GDP do dịch bệnh khiến việc cập nhật bị chậm trễ. Số liệu mới cho thấy, tuy có sự tăng lên ở một số lĩnh vực như tiêu dùng đầu tư của các doanh nghiệp không nằm trong lĩnh vực tài chính hay chi phí tài sản cố định, nhưng GDP thực của nước này trong quý I-2020 giảm 2,2% trong khi GDP danh nghĩa giảm 1,9%. Trước đó, GDP thực quý IV-2019 của Nhật Bản đã giảm 7,2%, chủ yếu do thuế tiêu dùng tăng từ 8% lên 10% từ ngày 1-10-2019. Như vậy, với hai quý tăng trưởng âm liên tiếp, nền kinh tế Nhật Bản chính thức rơi vào tình trạng suy thoái kỹ thuật lần đầu tiên kể từ năm 2015.

Nguyên nhân một phần do kinh tế Nhật Bản phụ thuộc nhiều vào Trung Quốc và Mỹ trong khi căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới chưa được giải quyết. Dịch Covid-19 ập đến tiếp tục ảnh hưởng nghiêm trọng tới chi tiêu, tiêu dùng của người dân, du lịch và hoạt động sản xuất. Ngành Du lịch gần như đóng băng khi các quốc gia đóng cửa biên giới để phòng, chống dịch bệnh. Các biện pháp phong tỏa, giãn cách ngăn dịch Covid-19 lây lan cũng khiến tiêu dùng cá nhân của Nhật Bản giảm 0,8% trong quý I-2020. Xuất khẩu cũng giảm 6% trong khoảng thời gian này... Thực trạng đó cùng với việc các hoạt động kinh tế trong tháng 4 và 5 bị hạn chế nhằm kiểm soát dịch Covid-19 làm nhiều chuyên gia lo ngại kinh tế Nhật Bản có thể chứng kiến mức giảm tới 26,3% khi dữ liệu GDP quý II-2020 được công bố dự kiến vào ngày 17-8. Nếu mức suy giảm tồi tệ nhất kể từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai này trở thành hiện thực, Nhật Bản sẽ trải qua 3 quý giảm GDP liên tiếp, điều từng xảy ra khi động đất và sóng thần tàn phá đất nước Mặt trời mọc hồi tháng 3-2011. 

Để kìm hãm những tác động tiêu cực của dịch bệnh, Chính phủ của Thủ tướng Abe Shinzo vừa quyết định tăng gói kích thích kinh tế lên mức kỷ lục: 2.200 tỷ USD. Thay đổi này hứa hẹn mở rộng nguồn cung cấp tài chính, hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ - vốn đang gặp nhiều khó khăn vì dịch bệnh, giảm thuế và các phúc lợi xã hội, đồng thời cung cấp một số khoản cho vay với lãi suất 0% dành cho các công ty tư nhân. Trong nỗ lực giảm bớt thiệt hại do cú sốc Covid-19, Ngân hàng trung ương Nhật Bản đã nới lỏng chính sách tiền tệ trong tháng 4 và tháng 5. Thêm vào đó, tình trạng khẩn cấp được dỡ bỏ từ cuối tháng 5 được kỳ vọng sẽ cải thiện tình hình chi tiêu cá nhân vốn đã giảm tới 11,1% trong tháng 4 vừa qua so với cùng kỳ năm 2019, mức sâu nhất trong 19 năm. 

Những biện pháp quyết liệt trên khiến nhiều chuyên gia tỏ ra lạc quan về kinh tế Nhật Bản trong hai quý cuối năm 2020 với dự đoán GDP sẽ phục hồi. Tuy nhiên, nhiều ý kiến tỏ ra lo ngại về thực trạng số ca lây nhiễm tăng trở lại từ đầu tháng 7 tại nhiều khu vực của Nhật Bản. Kế hoạch phát hành trái phiếu chính phủ để huy động đủ nguồn tài chính cho gói kích thích kinh tế cũng bị cảnh báo có thể khiến gánh nặng nợ gia tăng, trong bối cảnh tỷ lệ nợ công trên GDP của nước này đã vượt mức 200%.

Dù còn nhiều áp lực nặng nề, song nội các của Thủ tướng Abe Shinzo đã thể hiện rõ quyết tâm bảo vệ nền kinh tế Nhật Bản thông qua những biện pháp ứng phó có quy mô lớn nhất thế giới. Với những cố gắng và tiềm lực mạnh mẽ, đảo quốc Mặt trời mọc vẫn đang đứng trước cơ hội hướng tới giai đoạn phát triển mới.

hanoimoi