Nhà văn Lê Phương Liên: "Còn có thể gõ bàn phím thì tôi còn viết về Hà Nội, viết cho Người Hà Nội"

Trong không khí hân hoan chào mừng 40 năm kỷ niệm Ngày thành lập Tạp chí Người Hà Nội (8/5/1985 – 8/5/2025), phóng viên Tạp chí Người Hà Nội đã tới thăm nhà văn Lê Phương Liên tại tư gia và có buổi trò chuyện ấm áp, thân tình với chủ nhân Huy chương Vì thế hệ trẻ năm 1981 cùng hai tác phẩm “Những tia nắng đầu” và “Khi mùa xuân đến”.

Căn phòng của nhà văn Lê Phương Liên với những sách, báo bao quanh, trong đó Tạp chí Người Hà Nội được nữ nhà văn dành riêng một ngăn trên kệ sách để lưu giữ cẩn thận. Thân thiện, dễ mến, người phụ nữ Hà thành giọng trong trẻo - nhà văn Lê Phương Liên kể nhiều kỷ niệm, ký ức và cả mong mỏi cá nhân khi cộng tác với tờ báo do nhà văn Tô Hoài đặt tên – Người Hà Nội.

Thưa nhà văn Lê Phương Liên, những kỷ niệm của nhà văn đối với Người Hà Nội ngay từ khi báo mới chào đời là gì?

Nhà văn Lê Phương Liên: Hội Liên hiệp VHNT Hà Nội trước đây là Hội Văn nghệ Hà Nội, có tập Sáng tác Hà Nội – tiền thân của Người Hà Nội hiện nay. Trụ sở và cũng là tòa soạn Sáng tác Hà Nội ban đầu ở số 47 Hàng Dầu, có rất nhiều văn nghệ sỹ nổi tiếng mà tôi đã gặp khi đến với tòa soạn như họa sỹ Bùi Xuân Phái, nhạc sỹ - họa sỹ Văn Cao, nhạc sỹ Hồ Bắc, Huy Du, Phạm Tuyên; nhà văn Xuân Sách, nhà thơ Thanh Tịnh, Nguyễn Đình Thi, Vũ Cao, Tế Hanh, Hoàng Cầm, Nguyễn Văn Bổng…

Tháng 5 năm 1985 báo Người Hà Nội ra đời, đặt tại 19 Hàng Buồm và tên báo do nhà văn Tô Hoài đặt, ông cũng làm Tổng Biên tập. Tôi nhớ năm 1986, chào mừng kỷ niệm 15 năm chiến thắng “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không” của quân và dân Thủ đô, báo Người Hà Nội đã tổ chức một cuộc thi viết về cuộc chiến đấu này và tôi có tham gia viết bài, đạt giải Ba với truyện ngắn “Đêm tan”. Sau đó, tác phẩm này được đăng trong tuyển tập truyện ngắn hay của Việt Nam.

Tiếp nữa, trong một chuyến đi thực tế với Hội Văn nghệ Hà Nội, tôi đã viết truyện “Rừng thu” dành cho thiếu nhi, kể lại một kỷ niệm tại Đức. Truyện ngắn đã được báo Người Hà Nội đăng tải và sau này tác phẩm “Rừng thu” được đưa vào tuyển tập văn học thiếu nhi Việt Nam năm 1995, cũng như nhiều tập truyện ngắn của tôi về sau.

Trong những năm gần đây, tôi vẫn thường xuyên viết, gửi bài cộng tác với báo/tạp chí Người Hà Nội. Thật vui vì Tạp chí Người Hà Nội số tháng 4/2025 kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, bài viết về văn học thiếu nhi sau năm 50 năm non sông nối liền một dải của tôi cũng đã được đăng tải. Đây là bài viết tôi rất tâm đắc, đầu tư công phu.

Đối với tôi, cái tên “Người Hà Nội” do nhà văn Tô Hoài đặt đã hết sức gắn bó với cá nhân tôi, và nó luôn luôn thúc đẩy tôi viết cho tờ báo/tạp chí như viết cho quê hương của mình vì thực sự tôi cũng là người Hà Nội. Đồng thời tên gọi “Người Hà Nội” luôn nhắc nhở tôi “dù có đi bốn phương trời” thì cũng luôn nhớ về Người Hà Nội để viết bài, gửi bài.

“

Sáng 8/5/2025 tại Hội trường Bảo tàng Hồ Chí Minh (TP. Hà Nội), Tạp chí Người Hà Nội sẽ long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 40 năm Ngày thành lập (8/5/1985 - 8/5/2025).

Tại Lễ kỷ niệm, Tạp chí Người Hà Nội sẽ đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhì của Chủ tịch nước trao tặng vì đã có thành tích xuất sắc trong công tác tuyên truyền về văn hóa, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị trong xây dựng văn hóa người Hà Nội văn minh, thanh lịch đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của Thủ đô và đất nước giai đoạn 2020 - 2023.

Gắn bó với tờ báo (tạp chí) đến nay đã 40 năm, nhà văn có nhận thấy sự “vươn mình” của “Người Hà Nội” không?

Nhà văn Lê Phương Liên: Người Hà Nội đã trải qua nhiều thời kỳ thăng trầm, biến đổi của đất nước nhưng báo/tạp chí Người Hà Nội luôn luôn giữ được bản sắc “Hà Nội”. Ngay từ thời kỳ đầu đã thấy báo có các chuyên mục: Hà Nội xưa, Hà Nội ngày nay hay các phong tục, tập quán, văn hóa… của Thủ đô; truyện cổ tích, danh nhân văn hóa… với sự góp mặt của rất nhiều cây bút là văn nghệ sỹ tên tuổi không chỉ của Hà Nội mà ở cả nước.

Cho đến nay, Người Hà Nội càng đẹp, có nhiều bài viết hay, tác phẩm truyện ngắn, thơ, lý luận phê bình văn học... chất lượng. Các chuyên mục của Người Hà Nội ngay từ những bước đi ban đầu, các bậc tiền bối của báo đã vạch ra những nền nếp cho thế hệ sau, và thế hệ sau đã tiếp nối mạch nguồn ấy để chúng ta vừa có Hà Nội cũ vừa có Hà Nội mới, vừa có các bài viết về văn nghệ đậm nét về Thủ đô lại có cả các bài nghiên cứu, phong tục tập quán, ẩm thực Hà thành...

Tôi tin Người Hà Nội sẽ tiếp tục phát triển, còn rất nhiều câu chuyện và các sự kiện để Tạp chí thể hiện một hình ảnh Hà Nội vừa có chiều sâu lịch sử - văn hóa mà vừa có nét hiện đại hôm nay.

Tạp chí Người Hà Nội sẽ long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 40 năm ngày thành lập vào ngày 8/5/2025. Gắn bó với “Người Hà Nội” thời gian dài, nhà văn Lê Phương Liên có góp ý gì để “Người Hà Nội” phát triển hơn nữa?

Nhà văn Lê Phương Liên: Sự kiện kỷ niệm 40 năm thành lập Tạp chí Người Hà Nội rất đặc biệt, đáng quý. Tôi cảm thấy hạnh phúc, may mắn vì hiện vẫn còn được chứng kiến “Người Hà Nội” bước tới tuổi 40. Trên nền móng thế hệ tiền bối đã gây dựng, trong điều kiện, cách tiếp cận mới hiện nay, chúng ta hãy có những cách viết, cách truyền tải phong phú hơn để cho bạn đọc, nhất là giới trẻ tiếp cận được với lịch sử - văn hóa Thủ đô một cách nhẹ nhàng nhất, tức là phù hợp với tư duy của người trẻ.

Tôi cũng mong rằng cách viết của Người Hà Nội hiện nay theo nhịp phong phú, đa sắc của văn hóa – lịch sử Thủ đô để chúng ta hội tụ được những tinh hoa của mọi miền về Hà Nội. Đội ngũ cán bộ, phóng viên, biên tập viên của Tạp chí Người Hà Nội hiện nay đã được đào tạo bài bản, có chuyên môn và năng lực, vững tay nghề thì có thể sẽ tiếp tục làm nên nhiều thành công, sức sống mới cho cơ quan ngôn luận của Hội Liên hiệp VHNT Hà Nội nói riêng, Thủ đô Hà Nội nói chung trong thế kỷ XXI.

Vâng, thưa nhà văn Lê Phương Liên, đã đồng hành với Người Hà Nội trong suốt 4 thập kỷ, có khi nào nhà văn muốn “nghỉ ngơi” với Người Hà Nội?

Nhà văn Lê Phương Liên: Khi viết cho Báo/Tạp chí Người Hà Nội tôi phải viết một cách cẩn thận nhất, với tất cả trách nhiệm, tinh thần, trí tuệ của mình chứ tôi không xem Người Hà Nội là một tờ báo của địa phương vì Hà Nội là Thủ đô, và Thủ đô là của cả nước.

Khi nào còn sức lực, còn có thể “gõ bàn phím” (cười tươi) thì tôi còn viết về Hà Nội, viết cho Người Hà Nội dù dưới hình thức nào đi chăng nữa. Và tôi tin cũng có rất nhiều người có cùng khát vọng, cảm nghĩ như vậy. Nếu chúng ta có một cơ quan ngôn luận mang màu sắc riêng về Hà Nội như “Người Hà Nội” thì rất tốt, tạo điều kiện cho nhiều văn nghệ sỹ tâm huyết được thể hiện khả năng, tài năng, tình yêu của mình với Thủ đô nói riêng, đất nước nói chung.

Xin trân trọng cảm ơn nhà văn Lê Phương Liên. Kính chúc nhà văn luôn mạnh khỏe, tiếp tục đồng hành, đóng góp trí tuệ, tâm sức để Tạp chí Người Hà Nội có thêm nhiều tác phẩm báo chí chất lượng, hấp dẫn, đặc sắc…xứng đáng với sự tin yêu của văn nghệ sỹ, bạn đọc Thủ đô và cả nước!

Quỳnh Chi (thực hiện)