Nhà thơ Bằng Việt: “Người Hà Nội là bà đỡ cho các sáng tác của văn nghệ sỹ Thủ đô”

Hướng tới Kỷ niệm 40 năm Ngày thành lập Tạp chí Người Hà Nội (8/5/1985 – 8/5/2025), những ngày cuối tháng 4 đầu tháng 5 lịch sử của đất nước, phóng viên đã có dịp gặp gỡ và trò chuyện cùng nhà thơ Bằng Việt - nguyên Tổng Biên tập Báo Người Hà Nội. Nay đã qua tuổi bát thập nhưng khi nhắc về “Người Hà Nội”, vị “thuyền trưởng” của Báo Người Hà Nội giai đoạn 1989 – 1992 vẫn dạt dào cảm xúc.

PV: Thưa nhà thơ Bằng Việt, từ khi thành lập đến nay, đâu là yếu tố để Người Hà Nội giữ được bản sắc là tờ báo/tạp chí văn nghệ của Thủ đô cũng như cả nước?

Nhà thơ Bằng Việt: Tên báo của chúng ta là Người Hà Nội, do đó việc quan trọng nhất là chúng ta phải trông cậy vào lực lượng văn nghệ sĩ Thủ đô - những con người ưu tú có trí tuệ, minh mẫn, có xúc cảm chân thực về con người Hà Nội và cảnh vật, danh thắng, truyền thống của Hà Nội. Là vùng đất địa lý nhân kiệt nên “địa linh” là quan trọng, nhân kiệt cũng quan trọng không kém. Do đó, báo Người Hà Nội trước đây và Tạp chí Người Hà Nội hiện nay đứng vững và phát triển được trước hết do yếu tố “nhân kiệt” – văn nghệ sĩ Hà Nội - những người yêu văn học nghệ thuật của Hà Nội, yêu giá trị tinh thần của Hà Nội đã đóng góp cho đất nước nói chung, Hà Nội nói riêng và cuối cùng là Người Hà Nội.

Trong rất nhiều năm, Người Hà Nội quy tụ những cộng tác viên là đội ngũ văn nghệ sỹ nổi tiếng, đã đóng góp những bài viết tốt nhất, chất lượng nhất, sáng tác tâm huyết nhất. Người Hà Nội đã đưa tới bạn đọc những trang viết hoặc các vấn đề cần thảo luận, bàn bạc, trao đổi về phát triển Thủ đô của các văn nghệ sỹ lên trang báo. Từ đó, Người Hà Nội trở thành diễn đàn cho tất cả văn nghệ sỹ gửi gắm tâm tư, tình cảm về sự phát triển con người, văn hóa Hà Nội.

Rất nhiều người tâm huyết về lịch sử Thủ đô cũng nhờ trang báo Người Hà Nội và đưa đến tác phẩm đến công chúng, đồng thời từ trang báo này các văn nghệ sỹ phát huy năng lực của mình để có thể tạo ra những tác phẩm lớn, hoặc hình thành nên những tác phẩm có thể lưu truyền đến các thế hệ. Điển hình là nhà văn Hoàng Quốc Hải, ông có rất nhiều bài cộng tác với Người Hà Nội. Nhà văn Hoàng Quốc Hải đã bỏ ra gần chục năm để hoàn thành bộ tiểu thuyết thường thiên “Tám triều vua Lý” và “Bão táp triều Trần”.

Người Hà Nội chính là nơi nuôi dưỡng tài năng của các nhà văn, nhà thơ, đăng tải các sáng tác của họ để họ trưởng thành. Như vậy, vai trò của báo/tạp chí Người Hà Nội rất lớn với tư cách là nơi chăm sóc, bà đỡ cho các sáng tác của văn nghệ sỹ Thủ đô.

“

Là diễn đàn văn nghệ của Thủ đô, Người Hà Nội đã thu hút sự cộng tác của nhiều cây bút là văn nghệ sỹ - nhà báo nổi tiếng trên cả nước, trong đó có nhạc sĩ Văn Cao, các nhà thơ: Nguyễn Đình Thi, Tế Hanh, Vũ Cao, Hoàng Cầm, Hữu Thỉnh, Nguyễn Việt Chiến...; các nhà văn Nguyễn Văn Bổng, Hoàng Quốc Hải, Lê Phương Liên...; nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Trần Quốc Vượng; họa sĩ: Nguyễn Sáng, Bùi Xuân Phái, Mai Văn Hiến, nhà Hà Nội học Nguyễn Vinh Phúc, dịch giả Trần Đương, NSNA Chu Chí Thành...

PV: Thưa nhà thơ Bằng Việt, cầm đọc lại những trang báo những ngày Người Hà Nội mới thành lập, cảm xúc của nhà thơ thế nào?

Nhà thơ Bằng Việt: Khi đọc lại những tờ báo đầu tiên của Người Hà Nội ngày mới thành lập, tôi rất xúc động. Chúng ta cảm nhận rõ tờ báo đã đi lên từ những thời kỳ rất khó khăn, vất vả. Có thể nói từ khi báo ra số đầu tiên đến bây giờ đã cho thấy rõ nỗ lực, sự chắt chiu của Người Hà Nội để trở thành một cơ quan báo chí xứng đáng với tầm vóc của Thủ đô. Từ những ngày đầu tiên in báo bằng giấy bồi cũ sờn, đến bây giờ đã đẹp, rõ hơn quả là một bước bước tiến vượt bậc.

Đọc lại, nhìn thấy những trang báo của Người Hà Nội trước đây thì vừa cảm động, vừa thương vì thời kỳ đầu chúng ta vất vả, khó khăn nhưng vẫn làm được báo hay. Tất cả anh chị em văn nghệ sỹ của Hà Nội biết “đứa con tinh thần” của mình còn rất mỏng manh, thiếu thốn về vật chất nhưng vẫn cộng tác với báo một cách chu đáo, nhiệt tình. Điều này góp phần làm Người Hà Nội ngày càng có sức hút, khẳng định được vị trí trong hệ thống báo chí toàn quốc.

PV: Thưa nhà thơ Bằng Việt, Người Hà Nội sắp bước vào tuổi 40, những người làm báo của Người Hà Nội hôm nay cần làm gì để kế thừa, phát triển những tinh hoa mà thế hệ tiền bối đã gây dựng?

Nhà thơ Bằng Việt: Các cán bộ, phóng viên, người lao động Tạp chí Người Hà Nội hôm nay đã, đang phát huy được bản lĩnh, sự chủ động, trước hết là tạo dựng được cơ sở vật chất tốt hơn, cách thức làm việc hiệu quả hơn cũng như nội dung của tờ báo ngày càng bám sát với đời sống Thủ đô hơn, chất lượng bài viết cũng được nâng cao. Yếu tố này giúp Người Hà Nội vẫn đứng vững trong đời sống báo chí Thành phố nói riêng, cả nước nói chung.

Người Hà Nội đã chuyển từ “Báo” sang “Tạp chí” nhưng chất lượng không hề giảm đi dù có thay đổi về kỳ hạn xuất bản. Tạp chí Người Hà Nội đứng vững bao năm qua và tôi rất mừng vì điều này. Tôi cho rằng Tạp chí Người Hà Nội đầy triển vọng. Chúc những người làm báo Người Hà Nội hôm nay tiếp tục kế nhiệm thế hệ trước vừa đứng vững được, vừa trở thành tạp chí có nhiều bài viết với chất lượng cao, uy tín trong lòng bạn đọc.

Những người làm báo ở Tạp chí Người Hà Nội hiện nay rất năng nổ, bản lĩnh. Tôi mong các cán bộ, phóng viên Tạp chí Người Hà Nội sẽ tiếp tục nâng cao trình độ, chuyên môn nghiệp vụ để tầm văn hóa của tờ Người Hà Nội xứng đáng với tầm văn hóa của Thủ đô nghìn năm. Người Hà Nội bây giờ là những người trẻ đầy nhiệt huyết, có tầm nhìn nên tôi rất tin tưởng. Chúc cho Người Hà Nội ngày càng trưởng thành, xứng đáng là diễn đàn của văn nghệ sỹ Thủ đô để báo chí cả nước, bạn đọc nhìn vào Thủ đô văn hiến cũng có một tờ báo văn hiến, xứng với truyền thống của dân tộc.

Xin trân trọng cảm ơn nhà thơ Bằng Việt về cuộc trò chuyện này. Kính chúc nhà thơ luôn mạnh khỏe, tiếp tục cống hiến, sáng tạo và đồng hành với Người Hà Nội nói riêng, công cuộc xây dựng, phát triển Thủ đô “Văn hiến – Văn minh – Hiện đại” nói chung!

Phạm Quỳnh (thực hiện)