Lấp lánh một tâm hồn trẻ thơ trong trẻo
Lý luận - phê bình - Ngày đăng : 22:04, 18/09/2022
Những bài thơ viết cho thiếu nhi để lại ấn tượng sâu sắc và có sức sống lâu bền trong lòng độc giả thường bộc lộ được cái nhìn trong trẻo, những tình cảm vừa hồn nhiên, vừa đáng yêu của con trẻ đối với gia đình, quê hương, đất nước và với thế giới muôn màu, muôn vẻ xung quanh. “Em nghĩ về Trái Đất” của nhà thơ Nguyễn Lãm Thắng là một trong số những bài thơ như thế.
Dưới cái nhìn của trẻ thơ, Trái Đất hiện lên thật sinh động và lung linh sắc màu: “Em vươn vai đứng dậy/ Trái đất đã xanh rồi/ Giữa biêng biếc mây trời/ Tiếng chim vui ngọt quá/ Quàng khăn xanh biển cả/ Khoác áo thơm hương rừng”. “Em” như một mầm sống của Trái Đất “vươn vai đứng dậy” và nhận ra thế giới xung quanh thật tuyệt vời. Thế giới kỳ diệu ấy tràn ngập sắc màu của cỏ cây, hoa lá; của mây trời “biêng biếc”, của tiếng chim hót ngọt ngào, rộn rã, líu lo; của biển cả bao la, xanh thẳm và của rừng cây ngan ngát hương thơm. Đối với các em, hành tinh này thật kỳ diệu, mới mẻ biết bao. Các em hòa mình vào sự sống tươi đẹp của Trái Đất bằng tất cả trái tim và tình yêu dào dạt.
Rồi thì, trong thế giới tự nhiên bao la của trời đất, “em” đã nhận ra sự sống thiêng liêng của tạo hóa ban tặng cho thế giới này: “Trái đất mang trên lưng/ Những đứa con của đất”. Trái Đất như một người mẹ bao dung dang rộng vòng tay ôm chứa, che chở cho những đứa con. Và, các em cảm nhận về “Những đứa con của đất” trên khắp năm châu “Tuy màu da có khác” nhưng điểm chung gặp gỡ là “nụ cười”. Với trẻ thơ, nụ cười ấy được ví: “Như biển cả không vơi/ Một màu xanh thăm thẳm/ Như ban mai nắng ấm/ Lung linh bờ thảo nguyên”.
Trên Trái Đất này, không gì hạnh phúc và gắn kết bằng nụ cười. Dù tiếng nói, màu da có khác, nhưng nụ cười đều tỏa ra niềm vui, niềm hạnh phúc giống nhau. Thế giới này sẽ tươi đẹp biết bao, khi mọi người cùng chung sống vui vẻ, hòa đồng, gắn kết “nối vòng tay lớn”. Chính nụ cười sẽ khiến con người xích lại gần nhau hơn, khiến cuộc sống con người tươi đẹp hơn. Vì vậy, các em mong ước: “Hãy giữ được bình yên/ Cho hoa thơm thơm mãi”. Các em mong ước một thế giới thật bình yên để nụ cười, niềm hạnh phúc luôn hiện hữu như hoa thơm luôn còn mãi với đất trời.
Hai khổ thơ cuối của bài thơ bộc lộ khát khao, niềm mong ước của trẻ thơ về một Trái Đất không có chiến tranh, không có đau thương, mất mát; mong ước về một Trái Đất hòa bình, tràn ngập tình thương, lòng nhân ái. Con người khắp năm châu cùng gắn kết chung sống hòa bình: “Em vươn vai đứng dậy/ Mong trái đất hòa bình/ Đừng bao giờ chiến tranh/ Mà đau hòn máu đỏ/ Cho năm châu hội ngộ/ Trong tình thương loài người/ Và cho khắp mọi nơi/ Là nhà bồ câu trắng”. Vẻ đẹp tâm hồn trẻ thơ toát lên trong những câu thơ trên là vẻ đẹp của sự thiện lương, của tình yêu nhân loại trong sáng, hồn nhiên. Các em cảm nhận được vẻ đẹp của đất trời bằng một tình cảm tươi mới, hồn nhiên. Các em cũng cảm nhận được nỗi đau của đồng loại do chiến tranh gây ra, nên các em ước mong khắp năm châu bốn biển đều có một cuộc sống bình yên, hạnh phúc trong một thế giới hòa bình.
“Em nghĩ về Trái Đất” được viết theo thể thơ năm chữ (thơ ngũ ngôn) - đây là thể thơ thường được các nhà thơ lựa chọn để diễn đạt những suy nghĩ hồn nhiên, vui tươi của trẻ. Mỗi câu thơ tương đối ngắn, có sự phối hợp chặt chẽ vần, nhịp tạo ra sự gần gũi, dễ đọc, dễ nhớ, phù hợp với tâm hồn trẻ thơ mà luôn hàm súc, cô đọng gợi cho bài thơ chiều sâu suy nghĩ. Cùng với đó, tác giả Nguyễn Lãm Thắng đã sử dụng những biện pháp tu từ như điệp cấu trúc, nhân hóa, so sánh, ẩn dụ kết hợp với sử dụng nhiều động từ, tính từ, từ láy, những hình ảnh gợi ấn tượng một cách nhuần nhị khiến cho bài thơ vừa tạo ra được ấn tượng trước một tâm hồn trẻ thơ trong trẻo, hồn nhiên, vừa mang lại ấn tượng thẩm mĩ về sự rung cảm chiều sâu trong trái tim con trẻ.
Những bài thơ hay viết cho thiếu nhi như bài “Em nghĩ về Trái Đất” luôn có giá trị rất lớn trong hành trình dưỡng nuôi tâm hồn thánh thiện của trẻ thơ. Những áng thơ tâm tình được viết nên từ tình yêu của thi nhân dành cho con trẻ đã nâng niu tâm hồn trẻ thơ bay bổng, và như nguồn mạch mang đến sự nhận thức, phát triển cho mỹ cảm của các em. Con trẻ hôm nay rất cần được tiếp cận nhiều hơn những bài thơ giàu thi tính, bộc lộ được thế giới tuổi thơ như thế để nuôi dưỡng tâm hồn, để các em biết yêu hơn thế giới xung quanh; biết quan tâm, trân trọng người thân, gia đình, biết suy tư trước nỗi đau của đồng loại.