Có một Hà Nội bình dị, sâu lắng trong tranh của Phạm Bình Chương

Họa sĩ Phạm Bình Chương (sinh năm 1973) tốt nghiệp khoa Hội họa trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam, từng có 20 năm là giảng viên của trường. Sinh ra và lớn lên ở Hà Nội với Phạm Bình Chương, Thủ đô dường như có đủ thứ mà họa sĩ cần, sự cổ kính xen lẫn hiện đại, sự tĩnh lặng đi cùng náo nhiệt, rồi sự khác biệt rõ rệt của bốn mùa. Hà Nội như hiểu thấu tâm trạng của họa sĩ (tâm sao cảnh vậy), đó là lý do suốt 25 năm qua anh miệt mài vẽ về Hà Nội.

Với khoảng 200 bức tranh về Hà Nội vẽ trong 25 năm, có thể nói, Phạm Bình Chương là người miệt mài kể chuyện Hà Nội. Anh đã tìm được Hà Nội của riêng mình. Ngược lại, Hà Nội cũng là bệ đỡ cho những thành công trong nghệ thuật của anh.

Kể từ triển lãm “Xuống phố 1” được tổ chức năm 2004, đến nay họa sĩ Phạm Bình Chương đã tổ chức 4 seri “Xuống phố” chỉ giới thiệu những bức tranh về đề tài Hà Nội. Ngoài ra, anh còn tổ chức là 2 triển lãm cá nhân khác.

Tương tự như các triển lãm “Xuống phố” trước, 17 bức tranh sơn dầu được giới thiệu trong “Xuống phố 4” tiếp tục khai thác sự đa dạng trong đời sống với những xung đột “vỏ phố” dịu êm của Hà Nội. Ngoài những góc quen và chân thực đến nao lòng, công chúng còn thấy nhiều điều “tầng tầng lớp lớp” của vật, của cảnh được họa sĩ thể hiện trong từng tác phẩm. Từ những biển hiệu xi măng thời Pháp còn sót nằm cạnh những tấm biển hộp thời mới, hay cửa gỗ xếp tấm được đặt cùng cửa xếp kéo trong một số nhà… cho đến cái bơm đầu ngã ba, cái cột điện lằng nhằng dây điện, hay hộp gỗ đựng thuốc lá… tất cả được họa sĩ thẩm thấu và thể hiện “hồn phố” một cách bình dị, sâu lắng.

Đặc biệt là các bức tranh khổ lớn, người xem sẽ cảm nhận rõ hơn “hồn phố” ở những mảng lớn và ở cả những chi tiết mang tính biểu tượng của sự chuyển đổi trong đời sống xã hội ở Thủ đô.... Rộng hơn, những bức tranh góc phố, ngôi nhà mang dáng dấp đô thị thời Pháp thuộc sẽ được bày cùng với tranh vẽ đô thị mới…

Đáng chú ý, điểm mới nhất của bộ tranh lần này đó là tác giả khai thác những bút tích lưu lại của những thế hệ tiếp nối trong quá trình vận động của đời sống phố phường. Một bức tường cũ thoạt trông rất bình thường nhưng quan sát kỹ sẽ thấy sự cạnh tranh khốc liệt, bao gồm cả sự sinh tồn và xâm thực văn hóa. Từ chữ dập "khoan cắt bê tông" đến tờ rơi dán vội, và nét vẽ graffiti kiểu phương Tây đè chồng lẫn nhau trên bức tường vôi cũ.

Họa sĩ Phạm Bình Chương chia sẻ: “Viết hay vẽ lại cái thứ người khác đã vẽ rất hay và lạ. Tôi cố gắng vẽ đúng nhất để thể hiện sự tôn trọng những người đã để lại bút tích, thậm chí nhập vai họ, như thể mình đang vẽ tranh tường thật, hay đang dập nhanh chữ “ khoan cắt”. Khi vẽ kỹ sẽ thấy mọi thứ đều không đơn giản vì cuộc sống là cạnh tranh, là sự tiện dụng và đào thải. Nhưng bên bức tường biến hóa ấy lại có thứ như bất biến. Đó là một quán nước với những khách hàng quen thuộc. Họ ngồi đó hàng ngày như nhà của họ với những câu chuyện đời thường bất tận. Bà chủ quán góp vui cho bức tường bằng cái áo treo. Rồi một ngày bức tường đó sẽ được quét trắng tinh bởi nhóm sinh viên tình nguyện, một đời sống mới lại bắt đầu…”

Là họa sĩ từng đã vẽ qua lối Trừu tượng rồi Biểu hiện nhưng rồi lại quay ngang, kiên định đi theo con đường “Hiện thực Tân cổ điển”. Đây chính là mảnh đất để Phạm Bình Chương cảm nhận và nắm bắt thể hiện được “hồn phố Thủ đô” một cách thuyết phục nhất. Đó cũng là thông điệp chính của triển lãm “Xuống phố 4”./.

Dưới đây là một số tác phẩm của họa sĩ Phạm Bình Chương được giới thiệu trong triển lãm:

Thụy Phương