Lịch sử Hà Nội qua trưng bày tư liệu “Hà Nội và những cửa ô”

Nhân dịp kỷ niệm 70 năm Giải phóng Thủ đô, triển lãm không chỉ giúp công chúng hiểu rõ hơn về vai trò của các cửa ô trong đời sống kinh tế, xã hội và chức năng phòng thủ của kinh thành Thăng Long, mà còn khơi gợi niềm tự hào về di sản văn hóa và lịch sử của Thăng Long - Hà Nội trong lòng người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Tại sự kiện, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội Lê Hồng Sơn cho biết, Thăng Long - Hà Nội, mảnh đất “rồng bay”, là Thủ đô anh hùng, Thành phố vì hòa bình. Cách đây 70 năm, ngày 10-10-1954, sau chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” Đại đoàn Quân tiên phong tiến về giải phóng Thủ đô. Sự kiện đó đánh dấu một bước ngoặt có ý nghĩa quan trọng, mở ra một thời kỳ mới hết sức vẻ vang trong lịch sử nghìn năm của Thăng Long - Hà Nội.

"Hình ảnh “Năm cửa ô đón mừng đón mừng đoàn quân tiến về” đã in đậm trong ký ức của bao người dân Thủ đô. Chặng đường vẻ vang của Thăng Long - Hà Nội là quá trình tiếp nối truyền thống của cha ông, tạo nên những dấu ấn lịch sử của Thủ đô anh hùng, Thành phố vì hòa bình qua 70 năm xây dựng và phát triển", Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Lê Hồng Sơn nói.

Trưng bày tài liệu lưu trữ “Hà Nội và những cửa ô” giới thiệu khoảng 170 tài liệu, hình ảnh với nội dung về 3 chủ đề: “Cửa Ô xưa”, “Cửa Ô chiến thắng” và “Cửa Ô Hà Nội hôm nay. Thông qua các nguồn sử liệu, tài liệu hình ảnh, bản đồ, bản vẽ, và các văn bản được lưu trữ tại Trung tâm Viễn Đông Bác cổ Pháp (EFEO), Thư viện Khoa học Xã hội Việt Nam, cũng như Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I và Trung tâm Lưu trữ lịch sử Thành phố Hà Nội, triển lãm giới thiệu một cách khái quát về lịch sử các cửa ô Hà Nội, cung cấp một góc nhìn trực quan, sinh động về hoạt động đời sống xã hội xung quanh các Cửa Ô.

"Cửa ô xưa" giới thiệu về lịch sử hình thành các cửa ô của Thăng Long – Hà Nội; kiến trúc; vai trò, công năng của các cửa ô Hà Nội; sự biến đổi về tên gọi và số lượng các cửa ô theo từng giai đoạn. Cùng với những tác động của người Pháp trong quá trình quy hoạch Hà Nội vào cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX, các cửa ô Hà Nội đã dần bị phá hủy. Cửa ô Quan Chưởng là chứng tích còn lại duy nhất đến ngày nay, lưu dấu về sự tồn tại và hình dáng của các cửa ô của Thăng Long – Hà Nội xưa.

“Cửa ô chiến thắng”, đưa người xem trở lại tháng 10/1954, khắc họa khoảnh khắc lịch sử khi quân đội tiến vào tiếp quản Thủ đô, biểu trưng cho sự đoàn kết và chiến thắng của dân tộc. Đặc biệt là Lễ chào cờ chiến thắng tại sân vận động Cột Cờ ngày 10/10/1954, với sự tham gia của các đơn vị quân đội nhân dân tham gia tiếp quản thành phố; những tài liệu, hình ảnh về những ngày tiếp quản của quân dân Thủ đô trên các ngành: Nội chính, trước bạ, canh nông, giao thông, bưu điện, thuế…Hàng vạn người dân Thủ đô đổ ra các đường phố nhiệt liệt đón chào đoàn quân giải phóng Thủ đô. Cả Hà Nội dồn về khu vực Cột cờ Hà Nội, tập trung ở sân vận động. Cờ đỏ sao vàng được kéo lên đỉnh Cột cờ.

Chủ đề “Cửa ô Hà Nội hôm nay”, làm nổi bật sự thay đổi diện mạo của Hà Nội sau những thay đổi địa giới hành chính; những định hướng quy hoạch Thủ đô của Đảng và Nhà nước đã giúp Hà Nội phát triển trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa; được UNESCO trao tặng danh hiệu “Thành phố vì hòa bình”; là thành viên của mạng lưới thành phố sáng tạo.

Với người Hà Nội, 5 cửa ô chính là những chứng nhân lịch sử của Thăng Long - Hà Nội qua bao thăng trầm, biến đổi; cũng là nơi ca khúc khải hoàn, hân hoan đón mừng đoàn quân chiến thắng trở về; từ đó Hà Nội từng bước thay da đổi thịt, ngày càng mở rộng phát triển, với những không gian, quy hoạch xứng tầm, với những con đường, đại lộ, cây cầu mới mọc lên, vươn xa.../.

Việt Thương