Lễ hội mùa thu Côn Sơn - Kiếp Bạc năm 2024
Lễ hội mùa thu Côn Sơn-Kiếp Bạc góp phần khẳng định giá trị toàn vẹn, to lớn, toàn cầu của quần thể di tích và danh thắng Yên Tử-Vĩnh Nghiêm-Côn Sơn, Kiếp Bạc của 3 tỉnh Hải Dương, Quảng Ninh, Bắc Giang trong hồ sơ trình UNESCO vinh danh là di sản thế giới.
Tối 18.9 (16.8 âm lịch), Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ tỉnh Hải Dương đã tổ chức trọng thể Lễ tưởng niệm 724 năm ngày mất của Anh hùng dân tộc Trần Hưng Đạo và khai hội mùa thu Côn Sơn - Kiếp Bạc năm 2024.
Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương Lê Ngọc Châu cho biết, Hải Dương là vùng đất có bề dày truyền thống lịch sử, văn hóa, từ lâu nổi tiếng là vùng đất địa linh, nhân kiệt. Di tích Quốc gia đặc biệt Côn Sơn - Kiếp Bạc là tâm điểm của vùng đất thiêng “Chí Linh bát cổ”. Nơi đây có hình thế hiểm yếu về quân sự, đắc địa về phong thủy.
Vào thời Trần, Trần Hưng Đạo đã lập đại bản doanh Vạn Kiếp, cùng vua tôi Nhà Trần tổ chức hội quân với ý chí quyết chiến, quyết thắng đập tan ý đồ bành trướng của đế quốc Nguyên Mông xâm lược.
Tên tuổi của Trần Hưng Đạo gắn liền với những chiến công hiển hách ở Đông Bộ Đầu, Hàm Tử, Tây Kết, Chương Dương, Vạn Kiếp, Bạch Đằng Giang… và mãi là niềm tự hào của dân tộc. Không chỉ được biết đến là một nhà thiên tài quân sự, Trần Hưng Đạo còn soạn 2 bộ sách “Binh Thư yếu lược” và “Vạn Kiếp tông bí truyền thư” để dạy các tướng lĩnh đương thời cầm quân đánh giặc.
Dưới trướng của Trần Hưng Đạo quy tụ được nhiều tướng tài phò vua giúp nước, trong đó có những anh hùng như: Trương Hán Siêu, Phạm Ngũ Lão, Nguyễn Chế Nghĩa, Yết Kiêu, Dã Tượng… Với công lao to lớn đó, Trần Hưng Đạo đã được các vua Trần phong tước vị Hưng Đạo Đại Vương và lập đền thờ khi ngài còn sống tại Vạn Kiếp gọi là “Sinh từ”. Thượng Hoàng Trần Thánh Tông đích thân soạn văn bia ca ngợi công đức của Hưng Đạo Đại Vương, gọi là “Sinh bi”.
Ngày 20 tháng 8 năm Hưng Long thứ 8 (1300), trái tim người anh hùng dân tộc ngừng đập tại tư gia Vạn Kiếp. Sau khi mất, triều đình tiến phong ông là Tổng Quốc chính Thái Sư Thượng phụ, Thượng Quốc công, Bình Bắc Đại Nguyên soái, Nhân vũ Hưng Đạo Đại vương. Trong tâm thức dân gian, nhân dân tôn phong ông là Đức Thánh Trần, Cửu Thiên Vũ Đế - Thần chủ Đạo Nội. Tri ân công lao to lớn của Ngài với non sông, đất nước, triều đình và nhân dân Đại Việt lập đền thờ tưởng niệm trên nền Phủ đệ Vạn Kiếp (Kiếp Bạc, Chí Linh, Hải Dương), để cháu con muôn đời tế độ, thành kính phụng thờ.
Vạn Kiếp là vùng địa quân sự, địa văn hóa, địa kinh tế của Chí Linh, của Hải Dương và cả nước. Với vị thế chiến lược “tiền công, hậu thủ vững chắc”, bằng nhãn quan thiên tài của mình, sau cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên lần thứ nhất (năm 1258), Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn đã chọn Vạn Kiếp để tập trung binh lực xây dựng quân doanh, đưa Vạn Kiếp trở thành trung tâm chỉ huy của phòng tuyến quân sự vùng Đông Bắc, kéo dài từ biên giới Lạng Sơn ra Biển Đông, tạo thế trận đánh giặc Mông Nguyên lần thứ hai (năm 1285) và lần thứ ba (năm 1288).
Lễ hội mùa Thu Côn Sơn-Kiếp Bạc là dịp quảng bá tiềm năng, thế mạnh và các sản phẩm đặc trưng của Hải Dương tới nhân dân, du khách thập phương; đồng thời, góp phần khẳng định giá trị toàn vẹn, to lớn, toàn cầu của quần thể di tích và danh thắng Yên Tử-Vĩnh Nghiêm-Côn Sơn, Kiếp Bạc của 3 tỉnh Hải Dương, Quảng Ninh, Bắc Giang trong hồ sơ trình UNESCO vinh danh là di sản thế giới.
Ngay sau diễn văn tưởng niệm, các đại biểu, nhân dân, du khách đã nghe tuyên đọc văn tế Đức Thánh Trần và thành kính dâng hương tưởng niệm 724 năm Ngày mất Anh hùng dân tộc Trần Hưng Đạo.
Lễ hội mùa Thu Côn Sơn-Kiếp Bạc năm 2024 diễn ra từ ngày 12-22/9 (ngày 10-20/8 Âm lịch) tại 2 khu di tích Côn Sơn và Kiếp Bạc, với nhiều nghi lễ truyền thống: Lễ dâng hương; lễ tế cáo yết; lễ rước bộ; lễ Tế và giỗ Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn; Lễ Khai ấn và ban ấn đền Kiếp Bạc; lễ cầu an và hội hoa đăng; Liên hoan diễn xướng hầu Thánh; trình diễn nghệ thuật múa rối nước; các hoạt động văn nghệ; Tuần Văn hóa, du lịch và xúc tiến thương mại...
Do ảnh hưởng của mưa lũ nên trong lễ hội mùa Thu Côn Sơn-Kiếp Bạc năm nay không có diễn xướng hội quân trên sông Lục Đầu.
Lễ hội quân trên sông Lục Đầu là một hoạt động đặc trưng của Lễ hội mùa Thu Côn Sơn-Kiếp Bạc hằng năm. Nghi lễ tái hiện lại cuộc hội quân và duyệt binh của tướng lĩnh thời Trần biểu dương lực lượng chuẩn bị kháng chiến chống giặc Nguyên-Mông, gợi nhớ hào khí Đông A một thuở và nhắc nhở thế hệ hôm nay về những chiến công hiển hách của quân dân Nhà Trần gắn liền với công lao của Anh hùng dân tộc Trần Hưng Đạo.
Cũng trong buổi tối hôm nay, sau lễ tưởng niệm và khai hội diễn ra Lễ khai ấn đền Kiếp Bạc. Đây là nghi lễ cổ truyền ở đền Kiếp Bạc. Theo lệ xưa, cứ vào trước ngày đại kỵ của Đức Thánh Trần, chính quyền sở tại cùng các cụ thủ tử làm lễ đóng ấn vào một tấm lụa màu vàng rồi làm lễ xin phép Ngài, sau đó đem phát cho nhân dân và khách thập phương.
Hiện nay, trong đền còn lưu giữ 4 ấn tín bằng đồng của Đức Thánh gồm Trần Triều Hưng Đạo Vương chi ấn, Quốc Pháp Đại Vương, Vạn Dược Linh Phù, Phi thiên thần kiếm phù. Nghi lễ khai ấn đền Kiếp Bạc hiện được tổ chức thường niên trong kỳ lễ hội truyền thống mùa thu Côn Sơn - Kiếp Bạc, đáp ứng nhu cầu tâm linh của người dân và du khách thập phương./.